Στα μέτρα ασπίδα κατά της νέας γρίπης, το αμερικάνικο Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νόσων CDC επισημαίνει πως η σωστή διατροφή συμβάλει στην διατήρηση της καλής υγείας και επομένως στην πρόληψη και την αντιμετώπιση της νέας γρίπης. Από αυτήν την άποψη, οι συμβουλές του Ευρωπαϊκού Πνευμονολογικού Ιδρύματος (ΕLF) – επίσημου εκπροσώπου της Ευρωπαϊκής Αναπνευστικής Εταιρείας (ERS) – για την σχέση διατροφής και υγείας των πνευμόνων μπορεί να αποτελέσει έναν πολύτιμο οδηγό για τη σχέση διατροφής και νέας γρίπης.
Θαυματουργή διατροφή για τη νέα γρίπη μπορεί να μην υπάρχει, υπάρχουν όμως βασικοί διατροφικοί κανόνες που μπορούν να ενισχύσουν την υγεία των πνευμόνων. Στο επίσημο ενημερωτικό δελτίο της «διατροφή και πνεύμονες», το ΕLF τονίζει ότι η πρόσληψη συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών και η αποφυγή κάποιων τροφών μπορούν να ενδυναμώσει τους πνεύμονες σε υγιή άτομα, αλλά και να επιφέρουν βελτίωση ακόμη και στην κατάσταση ατόμων με συγκεκριμένες πνευμονικές παθήσεις.
Η σωστή διατροφή μπορεί να καταπολεμήσει το οξειδωτικό στρες, να προσφέρει αντιφλεγμονώδη δράση, να βοηθήσει στη χαλάρωση των αεραγωγών, να μειώσει τον κίνδυνο για καρκίνο των πνευμόνων. Αντιθέτως, η πτωχή σε θρεπτικά συστατικά διατροφή επηρεάζει αρνητικά την υγεία των πνευμόνων προκαλώντας από φλεγμονή των αεραγωγών έως αλλεργικές αντιδράσεις και αφήνει τους πνεύμονες ευάλωτους στις λοιμώξεις και άρα στη λοίμωξη από τον ιό Η1Ν1, αλλά και στην πνευμονία, η οποία συνδέεται με τη νέα γρίπη.
Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Πνευμονολογικό Ιδρυμα (ΕLF), από τους μεγαλύτερους εχθρούς της υγείας των πνευμόνων είναι το οξειδωτικό στρες. Πρόκειται για μια διαδικασία που μπορεί να βλάψει κύτταρα, ιστούς και όργανα και πυροδοτείται μεταξύ άλλων από τον καπνό των τσιγάρων, τη ρύπανση του αέρα και τα μικρόβια, που μαζί με τις λοιμώξεις προκαλούν την παραγωγή ελεύθερων ριζών.
Διατροφή και νέα γρίπη: Τροφές που ενισχύουν την υγεία των πνευμόνων
Οι βλάβες από το οξειδωτικό στρες που επιτίθεται στους πνεύμονες, μπορούν να καταπολεμηθούν από μια διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά. Η βιταμίνη C έχει τέτοια δράση και υπάρχει σε μεγάλες συγκεντρώσεις σε εσπεριδοειδή, όπως πορτοκάλια, λεμόνια ή γκρέιπφρουτ, καθώς και στο ακτινίδιο, το μπρόκολο και τις πράσινες πιπεριές. Την ίδια αποτελεσματική δράση έχει και το β- καροτένιο, με πλούσιες πηγές του τα βερίκοκα, το μάνγκο, το καρότο, τις πιπεριές και το σπανάκι, αλλά και η βιταμίνη Ε που βρίσκεται κυρίως σε σπόρους, φύτρα σιταριού, αμύγδαλα και φυστίκια. Τέλος, αποτελεσματική αντιοξειδωτική δράση έχει το λυκοπένιο, σε ντομάτες αλλά και τυποποιημένα προϊοντα ντομάτας, καθώς και το σεληνιο, που υπάρχει σε μεγάλες συγκεντρώσεις σε τροφές όπως οι σπόροι, τα καρύδια Βραζιλίας, τα θαλασσινά και τα ζωικά προϊόντα, ιδιαίτερα τα εντόσθια.
Ασπίδα για τους πνεύμονες αποτελούν και τα ωμέγα-3 λιπερά οξέα, που βοηθούν στον έλεγχο της ανάπτυξης καρκινικών κυττάρων, αλλά και μειώνουν την παραγωγή των κυττάρων που συμμετέχουν στις ασθματικές και αλλεργικές αντιδράσεις. Πηγές είναι τα λιπαρά ψάρια, τα φυλλώδη λαχανικά και η σόγια. Τέλος, το μαγνήσιο εκτός των άλλων ευεργετικών του ιδιοτήτων, μπορεί και να βοηθήσει τους μύες των αναπνευστικών οδών να χαλαρώσουν και βοηθά τον έλεγχο της αντίδρασης του σώματος μας όταν καταπολεμά λοιμώξεις. Θα το βρείτε σε πλούσιες συγκεντρώσεις στους ξηρούς καρπούς, τα δημητριακά, τα καρότα, τα θαλασσινά, τους σπόρους.
Οι γενικοί κανόνες λένε πως ο κίνδυνος της εμφάνισης πνευμονικών νόσων μειώνεται με την υψηλή καθημερινή πρόσληψη φρούτων, λαχανικών και ψαριών, ενώ βοηθά η άσκηση με μέτρο, η διατήρηση του βάρους σε υγιές επίπεδο.
Διατροφή και νέα γρίπη: Τροφές που δρουν αρνητικά στην υγεία των πνευμόνων
Οπως τονίζει το Ευρωπαϊκό Πνευμονολογικό Ιδρυμα η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη αλατιού φτάνει τα 5 με 6 γραμμάρια την ημέρα, η σύγχρονη διατροφή ωστόσο «εξασφαλίζει» στον οργανισμό πολύ μεγαλύτερη ποσότητα. Πέρα από όλες τις άλλες αρνητικές επιπτώσεις, τα υψηλά επίπεδα αλατιού επηρεάζουν τους ασθματικούς προκαλώντας σύσφιξη των μυών στις αναπνευστικές οδούς, μειώνοντας τη ροή του αίματος στους πνεύμονες και επηρεάζοντας κάποιες από τις βασικές διαδικασίες που διενεργούνται μέσα σε αυτούς. Είναι επίσης σημαντικό το γεγονός ότι η υψηλή πρόσληψη αλατιού προκαλεί κατακράτηση υγρών, δυσχεραίνοντας την αναπνοή σε ορισμένα άτομα.
Αμεση επίδραση σε άτομα με άσθμα προκαλούν, όπως έχει διαπιστωθεί, και πρόσθετα τροφίμων. Ενα από αυτά είναι η ταρτραζίνη, μια κίτρινη χρωστική ουσία που χρησιμοποιείται κυρίως σε χρωματιστά αεριούχα ποτά, σούπες, σάλτσες και γλυκά. Επίσης, το όξινο γλουταμινικό νάτριο, πρόσθετο που ενισχύει τη γεύση σε πικάντικα σνακ και βρίσκεται συνήθως σε σάλτσες κρέατος και σόγιας ή έτοιμες σούπες, καθώς και οι θειώδεις ενώσεις, συντηρητικό που χρησιμοποιείται συχνά σε τυποποιημένα τρόφιμα και κυρίως στους χυμούς φρούτων και τις κονσέρβες ψαριού, αλλά και στο κρασί και τους ξηρούς καρπούς.
Τρανς λιπαρά οξέα και ωμέγα 6 λιπαρά οξέα
Ολες οι έρευνες των τελευταίων ετών για τις αλλαγές στις διατροφικές μας συνήθειες αποδεικνύουν ότι η μεγαλύτερη αλλαγή έγκειται στην αύξηση της ποσότητας των τρανς λιπαρών οξέων και των ωμέγα 6 λιπαρών οξέων που περιέχει το διαιτολόγιο μας και επομένως προσλαμβάνει ο οργανισμός μας.
Τα τρανς λιπαρά οξέα ή τρανς λιπαρά προέρχονται από τη βιομηχανική επεξεργασία ακόρεστων λιπαρών. Αυτό γίνεται για να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα του λίπους και να αποκτήσουν μεγάλη διάρκεια ζωής τα τρόφιμα. Από την άλλη, τα ωμέγα 6 λιπαρά οξέα είναι απαραίτητα στη διατροφή μας αλλά καταναλώνονται σε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες από τις συνιστώμενες ποσότητες. Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Πνευμονολογικό Ιδρυμα (ΕLF), είναι χαρακτηριστικό πως ενώ η σωστή αναλογία ωμέγα 6 και ωμέγα 3 λιπαρών οξέων είναι 4 προς 1, η μέση αναλογία στη σύγχρονη διατροφή πλησιάζει το 20 προς 1.
Πέρα της γνωστής τους συμβολής στην πρόκληση καρδιοπαθειών, τα τρανς λιπαρά οξέα και τα ωμέγα 6 λιπαρά οξέα έχουν και άμεση επίδραση στους πνεύμονες: μπορούν να τους επηρεάσουν μεταβάλλοντας την απόκριση του σώματος σε φλεγμονές και καθιστώντας τον οργανισμό πιο ευάλωτο σε λοιμώξεις, όπως η νέα γρίπη από τον ιό Η1Ν1.
Τα τρανς λιπαρά οξέα βρίσκονται κυρίως σε ψημένα προϊόντα, όπως μπισκότα και κέικ, καθώς και στο γρήγορο φαγητό (fast food), ενώ πλούσιες πηγές των ωμέγα 6 λιπαρών οξέων είναι τα φυτικά έλαια, όπως το ηλιέλαιο, το αραβοσιτέλαιο και το αρχιδέλαιο.
Νέα γρίπη και συμπληρώματα διατροφής
Το θέμα διατροφή και νέα γρίπη έσπευσαν να εκμεταλλευτούν πολλές εταιρείες που διαφήμισαν τα προϊόντα τους, κυρίως συμπληρώματα διατροφής ή βότανα, ως θαυματουργά φάρμακα για τη νέα γρίπη. Ετσι, από το Μάιο κιόλας ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εξέδωσε προειδοποιήσεις, τονίζοντας ότι δεν υπάρχει καμία επιστημονική έρευνα που να τεκμηριώνει τέτοιους ισχυρισμούς. Ο αμερικάνικος οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων μάλιστα εκδίδει συχνά προειδοποιήσεις με αναφορές σε συγκεκριμένα σκευάσματα.
Διατροφή και νέα γρίπη: Οδηγίες για άτομα με αναπνευστικά προβλήματα
Η διατροφή μπορεί να επηρεάσει αρνητικά ή να βοηθήσει τα άτομα με συγκεκριμένες πνευμονοπάθειες, όπως το άσθμα, η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια ή Κυστική Ινωση.
Διατροφή και άσθμα
Είναι γνωστό για παράδειγμα πως υπάρχουν τροφές – κυρίως το γάλα, τα αυγά και οι ξηροί καρποί – που μπορούν να πυροδοτήσουν κρίσεις άσθματος σε ασθματικούς ασθενείς. Οι λιπαρές τροφές ενισχύουν τις φλεγμονές, όταν άλλες τις ελέγχουν (π.χ. τα κρεμμύδια) επειδή περιέχουν αντιφλεγμονώδη συστατικά. Η ισορροπημένη διατροφή, εξάλλου, συμβάλει στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού και αποτρέπει το κρυολόγημα και τη γρίπη, που προκαλούν άσθμα, ενώ η μεγάλη κατανάλωση νερού είναι σημαντική αφού βοηθά στην παραγωγή υδαρούς βλέννας και έτσι απαλύνει τον βήχα, αλλά και επειδή αποκλείει την αφυδάτωση, που με τη σειρά της συνδέεται με κρίσεις άσθματος.
Διατροφή και Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)
Συγκεντρώνοντας τα δεδομένα για τη διατροφή που βοηθά τα άτομα με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια ΧΑΠ ο Ευρωπαϊκό Πνευμονολογικό Ιδρυμα τονίζει ως σημαντικότερη παράμετρο την χαμηλή πρόσληψη αλατιού, αφού η κατακράτηση υγρών που προκαλεί το αλάτι μπορεί να δυσχεράνει την αναπνοή των πασχόντων. Η ισορροπημένη διατροφή έχει εξέχουσα σημασία και για τη διατήρηση του βάρους, αφού τα παραπανίσια κιλά επιδεινώνουν τα συμπτώματα της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας ΧΑΠ, καθώς η μεταφορά του πρόσθετου βάρους αποτρέπει την πλήρη ανάπτυξη των πνευμόνων. Το πρόβλημα, ωστόσο, είναι ότι συχνά οι ασθενείς με ΧΑΠ δυσκολεύονται να ελέγξουν τα κιλά τους, αφού χρειάζονται παραπάνω θερμίδες προκειμένου να αναπληρώσουν όσες καταναλώθηκαν με την προσπάθεια για τη λειτουργία της αναπνοής.
Διατροφή και κυστική ίνωση
Κοινή γενετική πάθηση που επηρεάζει το αναπνευστικό και πεπτικό σύστημα των παιδιών και των νεαρών ενηλίκων, η κυστική ίνωση απαιτεί συχνά επιπλέον θερμίδες για να αντισταθμιστεί η μικρή απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών. Οπως τονίζει το Ευρωπαϊκό Πνευμονολογικό Ιδρυμα για να αναπτυχθούν φυσιολογικά τα παιδιά με κυστική ίνωση χρειάζονται διατροφή πλούσια σε λίπη και θερμίδες, ενώ θα πρέπει να λαμβάνονται καθημερινά οι λιποδιαλυτές βιταμίνες (βιταμίνη Α, βιταμίνη D, βιταμίνη Ε και βιταμίνη Κ), οι οποίες δεν απορροφώνται κανονικά.
