Οι διατροφικές διαταραχές προέρχονται από τον έντονο φόβο ότι κάποιος θα παχύνει, καταστρέφοντας τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική του υγεία. Οι δύο πιο συνηθισμένες διατροφικές διαταραχές είναι η νευρική ανορεξία (anorexia nervosa) και η ψυχογενής (νευρική) βουλιμία (bulimia nervosa), παρόλο που συχνά συνυπάρχουν τα συμπτώματα των δύο.
Οι διατροφικές διαταραχές επηρεάζουν 7 φορές περισσότερο τα κορίτσια από ότι τα αγόρια (7 κορίτσια στα 1.000, ενώ αντίστοιχα 1 αγόρι στα 1.000). Συνήθως το πρόβλημα εκδηλώνεται στην εφηβική ηλικία, αλλά μπορεί να εμφανιστεί οποιαδήποτε στιγμή.
Δεν είναι σαφές ποια είναι η αιτία που τις προκαλεί αλλά πολλοί είναι οι παράγοντες που φαίνεται να συμβάλλουν:
- Η κοινωνική πίεση, που προκαλείται κυρίως από τα ΜΜΕ τα οποία εξιδανικεύουν την εικόνα του αδύνατου σώματος.
- Η απώλεια βάρους που μπορεί να μας κάνει να νιώσουμε όμορφα και ότι έχουμε τον έλεγχο.
- Στην εφηβεία – η ανορεξία αντιστρέφει ορισμένες από τις σωματικές αλλαγές που εμφανίζονται κατά τη διαδικασία ενηλικίωσης.
- Οικογενειακά προβλήματα – άρνηση του φαγητού ως ο μόνος τρόπος να εκφράσει κάποιος τα συναισθήματά του.
- Η κατάθλιψη και η χαμηλή αυτο-εκτίμηση – οι έντονες εκδηλώσεις μπορεί να ξεκινήσουν ως τρόπος αντιμετώπισης της θλίψης.
- Γονίδια – μπορεί να αποτελεί οικογενειακό χαρακτηριστικό
Τα Συμπτώματα της Νευρικής Ανορεξίας και της Νευρικής Βουλιμίας
Νευρική ανορεξία:
- Υπερβολικό άγχος για απώλεια βάρους
- Αδυναμία να σταματήσει κάποιος την απώλεια βάρους, ανεξάρτητα το πόσα κιλά είναι
- Μπορεί κάποιος να καπνίζει και να μασά διαρκώς τσίχλες για να διατηρήσει το βάρος του χαμηλά
- Απώλεια ενδιαφέροντος για το σεξ
- Στις γυναίκες, η περίοδος γίνεται άστατη ή διακόπτεται και στους άνδρες και τα αγόρια μειώνεται η στυτική ικανότητα και οι ονειρώξεις και συρρικνώνονται οι όρχεις
Νευρική βουλιμία:
- Υπερβολικό άγχος για απώλεια βάρους
- Επεισόδια υπερβολικής κατανάλωσης φαγητού
- Πρόκληση εμετού
- Χρήση καθαρτικών
- Στις γυναίκες η περίοδος γίνεται άστατη
- Αισθήματα ενοχής για τη διατροφική συμπεριφορά αλλά το βάρος διατηρείται σε φυσιολογικά επίπεδα
Η διατροφική διαταραχή που σχετίζεται με επεισόδια υπερβολικής κατανάλωσης φαγητού, είναι πλέον αναγνωρισμένη διαταραχή. πρόκειται για υιοθέτηση διατροφής αλλά όχι εμετό. Είναι ανησυχητική κατάσταση αλλά λιγότερο επιβλαβής από τη βουλιμία. Τα άτομα με αυτή τη διαταραχή είναι πιο πιθανό να γίνουν υπέρβαροι.
Αντιμετώπιση και θεραπεία των διατροφικών διαταραχών
Αυτο-βοήθεια
Προσπαθήστε να έχετε τακτικά γεύματα – πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό. Εάν έχετε πολύ χαμηλό βάρος, τρώτε και κάτι ενδιάμεσα. Κρατήστε ημερολόγιο με το τι τρώτε καθημερινά και ποιες είναι οι σκέψεις και τα συναισθήματά σας, χρησιμοποιήστε το για να μπορέσετε να συνειδητοποιήσετε πως νιώθετε, τι σκέφτεστε και τι τρώτε. Επικοινωνήστε με κάποιον οργανισμό που μπορεί να σας βοηθήσει ή ενταχθείτε σε κάποια ομάδα αυτοβοήθειας.
Βοήθεια από επαγγελματία
Ο παθολόγος σας ή ο γενικός γιατρός μπορεί να σας παραπέμψει σε κάποιο ειδικό σύμβουλο, ψυχίατρο ή ψυχολόγο. Οι διατροφικές διαταραχές που έχετε μπορεί να έχει προκαλέσει κάποιο σωματικό πρόβλημα υγείας ή να πάσχετε από κάποια ασθένεια που δεν το γνωρίζετε.
Ο ειδικός θα χρειαστεί να μάθει πότε ξεκίνησε το πρόβλημα και ποια ήταν η πορεία του. Θα σας ζυγίσουν και ανάλογα με το πόσο βάρος έχετε χάσει, μπορεί να χρειάζεστε κάποιες ιατρικές εξετάσεις και εξετάσεις αίματος. Ο διατροφολόγος μπορεί να σας μιλήσει για υγιεινές συνήθειες διατροφής. Είναι πιθανό να χρειάζεστε κάποιο συμπλήρωμα διατροφής.
Εάν το επιτρέψετε εσείς, ο ειδικός θα θελήσει να μιλήσει με την οικογένειά σας ή κάποιους φίλους, μήπως έχουν και εκείνοι χρήσιμες πληροφορίες για το πρόβλημα.
Η ψυχοθεραπεία ή η συμβουλευτική σημαίνει ότι θα μιλήσετε με κάποιο θεραπευτή για τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας. Θα σας βοηθήσει να καταλάβετε πώς ξεκίνησε το πρόβλημα και με ποιο τρόπο μπορείτε να αλλάξετε κάποιους από τους τρόπους που σκέφτεστε και νιώθετε για ορισμένα πράγματα. Παρόλο που μπορεί να προκαλεί ανησυχία, ένας καλός θεραπευτής θα σας βοηθήσει να μιλήσετε για πράγματα με τρόπο που θα είναι βοηθητικός για την κατάσταση που βιώνετε και θα σας βοηθήσει να αυξήσετε την αυτο-εκτίμησή σας.
Η νοσηλεία δεν είναι απαραίτητη παρά μόνο για την περίπτωση σοβαρής έλλειψης βάρους ή θετικής εξέλιξης. Χρειάζεται έλεγχο της διατροφής, ιατρικό έλεγχο και να συζητήσει κανείς για το πρόβλημά του. Η υποχρεωτική θεραπεία συστήνεται μόνο εάν κάποιος δεν είναι καθόλου καλά ώστε να απειλείται η ζωή ή η υγεία του, ή εάν δεν είναι σε θέση να πάρουν λογικές αποφάσεις από μόνοι τους και χρειάζονται βοήθεια.
Η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT) βοηθά να συνειδητοποιήσει κανείς τη σχέση ανάμεσα στις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις πράξεις του. Μπορεί να εφαρμοστεί με θεραπευτή, με κάποιο βιβλίο αυτο-βοήθειας, σε κάποια ομάδα, ή με πρόγραμμα στον υπολογιστή.
Η διαπροσωπική θεραπεία συνήθως πραγματοποιείται ατομικά με κάποιο θεραπευτή, ο οποίος θα εστιάσει στις σχέσεις του ατόμου με τους ανθρώπους γύρω του.
Ο διατροφολόγος θα σας βοηθήσει να επιστρέψετε σε φυσιολογική διατροφή, χωρίς να πεινάτε ή να κάνετε εμετό.
Τα αντικαταθλιπτικά βοηθούν στη μείωση της επιθυμίας για υπερβολική κατανάλωση φαγητού. Δυστυχώς, εάν δεν υποστηριχθούν με κάποια από τις παραπάνω μορφές θεραπείας, τα οφέλη εξασθενούν μετά από μικρό χρονικό διάστημα.
Περίπου οι μισοί από τους ασθενείς κατορθώνουν να αναρρώσουν. Παρόλα αυτά μπορεί να είναι μια μακρόχρονη διαδικασία, που χρειάζεται μήνες ή ακόμη και χρόνια.
Πηγή: BBC, The Royal College of Psychiatrists
