Οι κλήσεις στη “Γραμμή-Σύνδεσμο” 801-801-1177 για την ψυχοκοινωνική υγεία του παιδιού και του εφήβου από γονείς για θέματα των έφηβων παιδιών τους συνεχώς αυξάνουν.
Η εφηβεία είναι η αναπτυξιακή φάση στη ζωή του ανθρώπου που αρχίζει βιολογικά, με την έναρξη της ήβης και ολοκληρώνεται ψυχολογικά, με την τελική οργάνωση της ταυτότητας και της σεξουαλικότητας. Καλύπτει τις ηλικίες 11-20 ετών και διακρίνεται σε αρχική εφηβεία (11-14 ετών), μέση (14-17 ετών) και τελική εφηβεία (17-20 ετών). Πρόκειται για μια μεταβατική περίοδο, από την παιδική ηλικία προς την ενηλικίωση. Κατά τη διάρκειά της συμβαίνουν πολλές αλλαγές, τόσο βιολογικές όσο και ψυχολογικές, οι οποίες είναι έντονες και ραγδαίες, και επηρεάζουν σημαντικά τη ζωή τόσο του ίδιου του έφηβου όσο και των γονέων του.
Οι βιολογικές αλλαγές στην εφηβεία
Πιο συγκεκριμένα, οι βιολογικές αλλαγές αφορούν στα χαρακτηριστικά του σώματος (τριχοφυΐα, αύξηση ύψους, διόγκωση μαστών, αλλαγές των έξω γεννητικών οργάνων, διεύρυνση των ώμων και του στέρνου, εμφάνιση εμμηνόρροιας, αλλαγές των γεννητικών οργάνων κ.α.). Ο έφηβος καλείται να εξοικειωθεί με αυτές τις σωματικές και ορμονικές αλλαγές και άλλοτε αισθάνεται κάτοχος του σώματός του, ενώ άλλοτε νιώθει σαν «ξένος».
Οι συναισθηματικές αλλαγές στην εφηβεία
Παράλληλα, συμβαίνουν πολλές συναισθηματικές αλλαγές. Ο έφηβος προσπαθεί να ανεξαρτητοποιηθεί από τους γονείς του, ενώ ταυτόχρονα αναπολεί ασυνείδητα την παιδική του ηλικία. Προσπαθεί να αυτονομηθεί από τους γονείς του και συγχρόνως, έχει ανάγκη από την παρουσία και τη στήριξή τους και βιώνει αισθήματα πένθους, καθώς προσπαθεί να τους «ξεπεράσει» και να τους αντικαταστήσει από την ομάδα των συνομηλίκων. Έτσι, δημιουργείται μια γενικότερη συναισθηματική αστάθεια. Καθώς πειραματίζεται, ο έφηβος συχνά γίνεται εριστικός, προκλητικός και επιθετικός απέναντι στους γονείς ή σε άλλες μορφές εξουσίας (π.χ. καθηγητές) και συμπεριφέρεται απρόβλεπτα, ανυπόμονα και αινιγματικά.
Ο τελικός στόχος της εφηβείας είναι η διαμόρφωση της προσωπικής και κοινωνικής ταυτότητας, μέσα από τη δημιουργία αίσθησης εαυτού, την επιλογή της ομάδας φίλων, τη διαμόρφωση της σεξουαλικής ταυτότητας, την επιλογή επαγγελματικού προσανατολισμού και την επανεξέταση του κοινωνικού συστήματος αξιών.
Η απώλεια του γονεϊκού ρόλου
Από την πλευρά των γονιών, η προσπάθεια του εφήβου για ανεξαρτησία ανατρέπει την ισορροπία της οικογένειας. Οι γονείς αισθάνονται ότι «χάνουν» το παιδί τους, ότι δεν μπορούν να το ελέγξουν και να θέσουν όρια στη συμπεριφορά του. Το συναισθηματικό τίμημα για τους γονείς είναι το πένθος για την απώλεια του γονεϊκού τους ρόλου. Η συζυγική σχέση δοκιμάζεται, ειδικότερα στις περιπτώσεις εκείνες όπου το παιδί λειτουργεί ως απαραίτητο συμπλήρωμά της. Για να μην κλονιστεί αυτή η σχέση, οι γονείς συχνά αντιδρούν στην ανεξαρτησία του έφηβου, ενοχοποιώντας τον απέναντί τους ή εκδηλώνοντας συμπεριφορές προσκόλλησης προς εκείνον. Πολλές φορές, αντιδρούν με επιθετικότητα στις «εκρήξεις» των εφήβων, αμυνόμενοι απέναντι στα δικά τους συναισθήματα ανεπάρκειας.
Μερικά από τα σημεία-κλειδιά που συχνά οι σύμβουλοι της γραμμής επισημαίνουν στους γονείς είναι:
- -η καινούρια φάση που διανύουν τόσο ο έφηβος όσο και οι ίδιοι.
- -ο έφηβος έχει ανάγκη να αντιδράσει στις υποδείξεις των γονιών του. Προσπαθεί να δοκιμάσει την ανοχή τους και να προκαλέσει την οριοθέτηση της συμπεριφοράς του. Στην ουσία, αναζητά την συμπαράσταση των γονέων του στην πορεία του προς την ενηλικίωσή του. Οι έφηβοι έχουν ανάγκη από εξωτερική οριοθέτηση, για να αισθάνονται εσωτερική ασφάλεια. Αυτή την οριοθέτηση καλούνται να αναλάβουν οι γονείς, αντιμετωπίζοντας τον έφηβο με σεβασμό.
- -είναι απαραίτητο οι γονείς να μπορέσουν να αντέξουν την επιθετικότητα το εφήβου, για να του επιτρέψουν να «ανοιχτεί» προς τον κόσμο, να πειραματιστεί και τελικά, να ξέρει ότι μπορεί να επιστρέψει στην ασφάλεια της οικογένειας.
- -οι γονείς να αναζητούν τη στήριξη ο ένας από τον άλλο, για να αντιμετωπίσουν τις αλλαγές στη σχέση με το παιδί τους και στη μεταξύ τους σχέση.
- -οι γονείς να ζουν σύμφωνα με τις δικές τους αξίες, χωρίς να προσπαθούν να πείσουν τον έφηβο ότι αυτές είναι οι καλύτερες.
Διεπιστημονική Ομάδα Συμβουλευτικής Τηλεφωνικής Γραμμής «Γραμμή-Σύνδεσμος»
«Η Συμβουλευτική Τηλεφωνική Γραμμή ‘Γραμμή-Σύνδεσμος 801 801 1177’ για την Ψυχική Υγεία Παιδιών και Εφήβων» ξεκίνησε την λειτουργία της τον Ιούνιο 2005 με φορέα του προγράμματος την Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. (Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας Παιδιού και Εφήβου) και επιστημονικό υπεύθυνο τον Αν. Καθηγητή Παιδοψυχιατρικής κο Ι. Τσιάντη. Λειτουργεί υπό την εποπτεία και επιχορήγηση του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Πρόκειται για την πρώτη συμβουλευτική τηλεφωνική γραμμή στην Ελλάδα, που λειτουργεί με επαγγελματίες ψυχικής υγείας. Λειτουργεί σε πανελλαδική εμβέλεια και στις κλήσεις απαντούν απευθείας επαγγελματίες ψυχικής υγείας και σύμβουλοι.
Οι κλήσεις είναι ανώνυμες και εμπιστευτικές και το κόστος τους είναι μια αστική μονάδα.
Λειτουργεί: καθημερινά 9:30-20:30, Σάββατο 9:30-14:00
