Ενώ ο φυσιολογικός ρυθμός ατροφίας του εγκεφάλου είναι αναπόφευκτος καθώς μεγαλώνουμε, ορισμένες ασθένειες, όπως ο διαβήτης τύπου 2, η φλεγμονή, η υψηλή χοληστερόλη και η υψηλή αρτηριακή πίεση, μπορούν να επιταχύνουν τον ρυθμό της γνωστικής εξασθένησης και της ατροφίας του εγκεφάλου.

Ο διαβήτης τύπου 2 έχει συνδεθεί με σημαντική ατροφία του εγκεφάλου, ιδίως στην περιοχή του ιππόκαμπου, ο οποίος είναι σημαντικός για τη μνήμη και επηρεάζεται από τη νόσο Αλτσχάιμερ. Τα άτομα με ιστορικό διαβήτη συχνά εμφανίζουν διευρυμένες εγκεφαλικές κοιλότητες και μεγαλύτερο βαθμό ατροφίας του εγκεφάλου, γεγονός που υποδηλώνει πιθανή γνωστική έκπτωση.

Παρά τα όσα υποστηρίζουν πρόσφατες μελέτες, ότι δηλαδή υγιεινές δίαιτες όπως η μεσογειακή διατροφή, θα μπορούσαν να επιβραδύνουν την απώλεια όγκου του εγκεφάλου που σχετίζεται με την ηλικία, ο αντίκτυπος συγκεκριμένων διατροφικών αλλαγών, όπως ο βελτιωμένος γλυκαιμικός έλεγχος, στην υγεία του εγκεφάλου παραμένει ασαφής.

Διατροφή και εγκέφαλος

Οι ερευνητές εξέτασαν τις επιδράσεις της μεσογειακής διατροφής στη γήρανση του εγκεφάλου προκειμένου να προσδιορίσουν κατά πόσον η βελτίωση του γλυκαιμικού ελέγχου, θα μπορούσε να βελτιώσει και την υγεία του εγκεφάλου.

Η παρούσα μελέτη βασίστηκε σε προηγούμενη τυχαιοποιημένη δοκιμή ελέγχου διατροφικών παρεμβάσεων, γνωστή ως η 18μηνη δοκιμή DIRECT PLUS, η οποία συμπεριέλαβε σχεδόν 300 συμμετέχοντες ηλικίας άνω των 30 ετών.

Όλοι οι συμμετέχοντες είχαν δυσλιπιδαιμία ή κοιλιακή παχυσαρκία και μοιράστηκαν τυχαία σε τρεις ομάδες διατροφικής παρέμβασης: Την ομάδα που ακολούθησε τις οδηγίες για υγιεινή διατροφή και αποτέλεσε την ομάδα ελέγχου, την ομάδα που ακολούθησε μεσογειακή διατροφή με περιορισμό των θερμίδων και την ομάδα που ακολούθησε πράσινη μεσογειακή διατροφή, πλούσια σε πολυφαινόλες.

Η μεσογειακή διατροφή δίνει έμφαση στην κατανάλωση πουλερικών, ψαριών και λαχανικών, ενώ μειώνει την πρόσληψη κόκκινου κρέατος. Και οι δύο παρεμβάσεις μεσογειακής διατροφής περιλάμβαναν 28 γραμμάρια καρυδιών την ημέρα.

Η πράσινη μεσογειακή δίαιτα επικεντρώθηκε σε τρόφιμα πλούσια σε πολυφαινόλες, όπως 3 έως 4 φλιτζάνια πράσινο τσάι την ημέρα και ένα πράσινο ρόφημα Mankai.

Επιπλέον, κάθε ομάδα έλαβε ειδική διατροφική καθοδήγηση και οδηγίες σωματικής δραστηριότητας, ενώ σε κάθε συμμετέχοντα δόθηκαν συνδρομές γυμναστηρίου και παρακολούθησαν εκπαιδευτικές συνεδρίες για την άσκηση και τη διατροφή.

Στην αρχή και το τέλος της μελέτης έγιναν αρκετές ανθρωπομετρικές και κλινικές μετρήσεις, συμπεριλαμβανομένης της αρτηριακής πίεσης, του βάρους, του ύψους, της περιμέτρου μέσης και δειγμάτων αίματος νηστείας για την αξιολόγηση των επιπέδων γλυκόζης, ινσουλίνης, αιμοσφαιρίνης A1c (HbA1c), C-αντιδρώσας πρωτεΐνης και λιπιδίων.

Πραγματοποιήθηκαν επίσης τομογραφίες εγκεφάλου.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν εξειδικευμένο λογισμικό για τη μέτρηση του όγκου του ιππόκαμπου και της πλάγιας κοιλίας από τις μαγνητικές τομογραφίες.

Τι έδειξε η έρευνα

Η μελέτη διαπίστωσε ότι η πράσινη μεσογειακή διατροφή που είναι πλούσια σε πολυφαινόλες, οδήγησε σε βελτιωμένο γλυκαιμικό έλεγχο μετά από μια διατροφική παρέμβαση διάρκειας 18 μηνών και οι αλλαγές αυτές συνδέθηκαν με ευεργετικές επιδράσεις στη γήρανση του εγκεφάλου. Η πράσινη μεσογειακή διατροφή συνδέθηκε με βραδύτερη νευροεκφύλιση που σχετίζεται με την ηλικία και νεότερη ηλικία του εγκεφάλου.

Αντίθετα, οι απλές αλλαγές στο βάρος δεν είχαν επίδραση στη γήρανση του εγκεφάλου σε σύγκριση με τις αλλαγές στον γλυκαιμικό έλεγχο, γεγονός που υποδηλώνει ένα ανεξάρτητο όφελος του καλύτερου γλυκαιμικού ελέγχου για την υγεία του εγκεφάλου.

Οι συμμετέχοντες που είχαν χαμηλότερο δείκτη μάζας σώματος, βάρος, επίπεδα HbA1c και αρτηριακή πίεση κατά την έναρξη, εμφάνισαν καλύτερες βαθμολογίες στις μετρήσεις.

Επιπλέον, εκείνοι που παρουσίασαν σημαντικές βελτιώσεις στη γλυκόζη νηστείας, την αντίσταση στην ινσουλίνη, τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη και τα επίπεδα της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης, μετά από 18 μήνες διαιτητικής παρέμβασης είχαν επίσης τις σημαντικότερες βελτιώσεις στις μετρήσεις γήρανσης του εγκεφάλου.

Η πράσινη μεσογειακή διατροφή, η οποία περιλάμβανε πράσινο τσάι, οδήγησε στο υψηλότερο ποσοστό βελτίωσης της γλυκαιμίας (58,33%), ενώ σχετίστηκε και με αξιοσημείωτα οφέλη για την υγεία του εγκεφάλου.

Η αυξημένη κατανάλωση πράσινου τσαγιού και ροφήματος Mankai συνδέθηκε με μεγαλύτερες βελτιώσεις στην υγεία του εγκεφάλου, ιδίως στους συμμετέχοντες που κατανάλωναν ροφήματα Mankai τουλάχιστον τρεις φορές την εβδομάδα και πράσινο τσάι καθημερινά.

Συμπεράσματα

Συνολικά, η μελέτη διαπίστωσε ότι μια υγιεινή διατροφή, όπως η μεσογειακή διατροφή, με λίγο κόκκινο κρέας και άφθονα φρούτα, λαχανικά και άπαχο κρέας, μπορεί να υποστηρίξει την υγεία του εγκεφάλου επιβραδύνοντας την ατροφία του εγκεφάλου που σχετίζεται με την ηλικία.

Τα ευρήματα ανέδειξαν επίσης τις δυνατότητες των πλούσιων σε πολυφαινόλες τροφίμων στην άμβλυνση του νευροεκφυλισμού που σχετίζεται με την ηλικία, καθιστώντας τα μια πολλά υποσχόμενη στρατηγική για μελλοντικές παρεμβάσεις για τη γνωστική υγεία.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση The American Journal of Clinical Nutrition.