Τα αμινοξέα αποτελούν τους δομικούς λίθους για τη σύνθεση των πρωτεϊνών. Κάποια μπορεί να τα συνθέσει ο ίδιος ο οργανισμός, ενώ κάποια άλλα είναι απαραίτητο να καταναλωθούν μέσω της διατροφής. Η γλουταμίνη ανήκει στην πρώτη κατηγορία. Πιο συγκεκριμένα, αποτελεί το πιο συχνό και ταυτόχρονα ευαίσθητο αμινοξύ που απαντάται στον άνθρωπο. Υπολογίζεται πως κάποιος που ζυγίζει 80 κιλά, έχει αποθηκευμένα στο σώμα του περίπου 80 γραμμάρια γλουταμίνης. Γιατί όμως είναι τόσο σημαντική; Και πως μπορείτε να καλύψετε τις καθημερινές σας ανάγκες;
Ο ρόλος της γλουταμίνης στο ανοσοποιητικό
Το ανοσοποιητικό σύστημα απαρτίζεται από ένα σύνολο κυττάρων, που «φρουρούν» το σώμα. Ανάμεσα σε αυτά είναι τα Τ λεμφοκύτταρα, τα μακροφάγα, τα ουδετερόφυλα και άλλα, τα οποία έχουν μάθει να λειτουργούν κάτω από συνθήκες έντονου στρες και έλλειψης πολλών θρεπτικών συστατικών. Εάν όμως υπάρχει ένα διατροφικό στοιχείο χωρίς το οποίο δεν μπορούν να λειτουργήσουν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού, αυτό είναι η γλουταμίνη. Μάλιστα, υπάρχουν καταστάσεις κατά τις οποίες τα ανοσοκύτταρα χρησιμοποιούν περισσότερη γλουταμίνη, απ΄ότι γλυκόζη. Θυμηθείτε πως η τελευταία είναι το σημαντικότερο μόριο ενέργειας για ολόκληρο τον οργανισμό. Συνοπτικά, η παρουσία της γλουταμίνης είναι άκρως απαραίτητη για να μπορέσουν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος να επιβιώσουν, ωα πολλαπλασιαστούν και να επιτελέσουν όλες τις λειτουργίες τους. Παρότι οι μύες, το συκώτι, οι πνεύμονες, ακόμη και ο εγκέφαλος, είναι ικανά να συνθέσουν από μόνα το πολύτιμο αμινοξύ, υπάρχουν «έντονες» καταστάσεις κατά τις οποίες οι ανάγκες του οργανισμού εκτοξεύονται. Μερικά παραδείγματα τέτοιων περιπτώσεων είναι η ύπαρξη κάποιας συστημικής φλεγμονής στο σώμα (π.χ. Φλεγμονώδεις Νόσοι του Εντέρου), εγκαύματα ή άλλοι τραυματισμοί, καρκίνος ή η αποκατάσταση μετά από κάποιο χειρουργείο.
Τα οφέλη της γλουταμίνης στο σώμα
Δεν θα αρκούσαν μερικές γραμμές για να συγκεντρωθεί το σύνολο των λειτουργιών της γλουταμίνης στον οργανισμό. Επιγραμματικά θα μπορούσαν να αναφερθούν τα παρακάτω:
- Ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα των αθλητών.
- Προλαμβάνει τις φλεγμονές και ενισχύει την αποκατάσταση των αθλητών.
- Προστατεύει το έντερο, ανακουφίζοντας γαστρεντερικά συμπτώματα όπως η διάρροια.
- Συμβάλλει στην αντιμετώπιση του γαστρικού έλκους.
- Περιορίζει τα συμπτώματα στερητικού συνδρόμου κατά την αποχή από το αλκοόλ.
- Οφελεί σημαντικά το ανοσοποιητικό σύστημα ασθενών με HIV/ AIDS.
Οι πηγές της γλουταμίνης στη διατροφή
Η καλύτερη πηγή γλουταμίνης στη διατροφή είναι το κόκκινο κρέας. Ακολουθούν τα γαλακτοκομικά, τα αυγά, αλλά και φυτικές πηγές όπως το ρύζι, το καλαμπόκι και η σόγια. Οι επιστήμονες πιστεύουν πως μία ισορροπημένη διατροφή με ποικιλία τροφών, επαρκεί για την κάλυψη των καθημερινών αναγκών. Προσοχή χρειάζεται καθώς δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να αποδεικνύουν ότι η συμπληρωματική χορήγηση γλουταμίνης σε υγιή άτομα ενισχύει το ανοσοποιητικό ή προλαμβάνει το κοινό κρυολόγημα. Εξαίρεση αποτελούν οι έκτακτες καταστάσεις που αναφέρθηκαν νωρίτερα, οπότε και η συμπλήρωση της διατροφής ενδέχεται επηρεάσει σημαντικά την αποκατάσταση. Η κατανάλωση 10 έως και 30 γραμμαρίων γλουταμίνης την ημέρα για θεραπευτικούς σκοπούς θεωρείται ασφαλής. Ιδιαίτερα προσεκτικοί θα πρέπει να είναι ασθενείς που λαμβάνουν συγκεκριμένης μορφής φαρμακευτική αγωγή για το ήπαρ, οπότε και θα πρέπει να συμβουλευθούν το γιατρό τους.
Εκείνο που θα πρέπει να θυμάστε είναι πως η γλουταμίνη πράγματι παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Η λειτουργικότητά της όμως δεν εντοπίζεται στην πρόληψη ενός απλού κρυολογήματος, όπως ισχυρίζονται πολλοί. Αντιθέτως, είναι οι σοβαρότερες καταστάσεις που απαιτούν μεγαλύτερες δόσεις και προσεκτική συμπληρωματική χορήγηση γλουταμίνης. Εάν πιστεύετε πως το σώμα σας δεν καλύπτει τις ανάγκες, ζητείστε από κάποιον ειδικό υγείας να σας συμβουλεύσει.
Ήβη Παπαϊωάννου, RDN, MS, MBA Διαιτολόγος, Διατροφολόγος Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ [email protected]
Βιβλιογραφία
Batatinha HAP, Biondo LA, Lira FS, Castell LM, Rosa-Neto JC. Nutrients, immune system, and exercise: Where will it take us? Nutrition. 2018 Oct 14;61:151-156.
Cruzat V et al. Glutamine: Metabolism and Immune Function, Supplementation and Clinical Translation. Nutrients. 2018
Today’s Dietitian. By Megan Tempest, RD, LDN, Glutamine Supplementation — Evidence Indicates It May Benefit Patients With Critical Illness Vol. 13 No. 1 P. 40
