Το ουροποιητικό σύστημα αποτελείται από τα νεφρά που φιλτράρουν τα υγρά του σώματος, τους ουρητήρες στέλνουν τα ούρα στην ουροδόχο κύστη και από εκεί μέσω της ουρήθρας αποβάλλονται. Ουρολοίμωξη είναι η λοίμωξη σε κάποιο σημείο του ουροποιητικού συστήματος που προκαλείται από βακτήρια. Εάν η λοίμωξη προσβάλλει την ουροδόχο κύστη ονομάζεται κυστίτιδα, εάν αφορά την ουρήθρα ουρηθρίτιδα και ου το κάθε εξής.
Οι λοιμώξεις του ουροποιητικού αφορούν και τα δύο φύλλα, κυρίως όμως είναι προνόμιο των γυναικών. Περίπου 1 στις 2 γυναίκες θα εμφανίσει την πάθηση μία φορά κατά τη διάρκεια της ζωής της, ενώ 1 στις 4 γυναίκες θα νοσήσει παραπάνω από μία φορές, φαινόμενο γνωστό και ως υποτροπιάζουσα ουρολοίμωξη. Εάν δεν γίνει έγκαιρη αντιμετώπιση κανείς μπορεί να οδηγηθεί σε πολύ σοβαρότερες καταστάσεις, όπως η πυελονεφρίτιδα, που επηρεάζουν τη λειτουργία των νεφρών και μπορούν να αποβούν ακόμη και μοιραίες σε ακραίες περιπτώσεις.
Οι ουρολοιμώξεις προκύπτουν όταν για κάποιο λόγο τα ούρα «μαζεύονται» για μεγάλο χρονικό διάστημα στην ουροδόχο κύστη. Επίσης, παθογόνοι μικροοργανισμοί ενδέχεται να ταξιδέψουν στην ουροδόχο κύστη από το έντερο, ενώ άλλοι παθογόνοι έχουν την ικανότητα να εγκαθίστανται στον κόλπο της γυναίκας. Επιπλέον, κάποιοι επιστήμονες υποστηρίζουν πως οι γυναίκες που βρίσκονται κοντά στην περίοδο της εμμηνόπαυσης είναι επιρρεπείς στις ουρολοιμώξεις λόγω τις μείωσης των επιπέδων των οιστρογόνων (γυναικείες ορμόνες).
Ο συμβατικός τρόπος αντιμετώπισης των ουρολοιμώξεων είναι με τη χρήση αντιβιοτικών, τα οποία όμως παρουσιάζουν τα τελευταία χρόνια ανθεκτικότητα (αντίσταση) στα μικρόβια, ενώ συνοδεύονται και από πολλές παρενέργειες όπως η διάρροια και άλλες γαστρεντερικές διαταραχές, ο πονοκέφαλος και οι αλλαγές στη διάθεση. Τα χαρακτηριστικά αυτά της φαρμακευτικής αγωγής δημιούργησαν την ανάγκη για την ανεύρεση εναλλακτικών θεραπειών για την θεραπεία ή πρόληψη της πάθησης. Τα προβιοτικά αποτελούν πλέον μία από τις πιο διαδεδομένες εναλλακτικές μεθόδους διαχείρισης των λοιμώξεων του ουροποιητικού.
Τα προβιοτικά είναι ωφέλιμοι μικροοργανισμοί οι οποίοι ζουν κατά μήκος ολόκληρου του γαστρεντερικού σωλήνα και φροντίζουν για την ομαλή λειτουργία της απορρόφησης των συστατικών. Στη διατροφή μας βρίσκονται κυρίως σε γαλακτοκομικά προϊόντα, με πλουσιότερη πηγή το κεφίρ και ορισμένους τύπους γιαουρτιών. Ίσως μάλιστα έχετε ακούσει πως πολλοί άνθρωποι λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής με προβιοτικά για την ανακούφιση από συμπτώματα της διάρροιας, της δυσκοιλιότητας του Συνδρόμου Ευερέθιστου Εντέρου και άλλων σχετικών με το έντερο καταστάσεων. Αυτό όμως που πιθανά δεν γνωρίζατε μέχρι σήμερα είναι πως ωφέλιμοι μικροοργανισμοί, ιδίως του γένους Λακτοβάκιλλοι, ζουν και προστατεύουν και το ουροποιητικό σύστημα.
Οι επιστήμονες παρατήρησαν πως γυναίκες με συχνά περιστατικά ουρολοίμωξης εμφανίζουν λιγότερες αποικίες (Colony Forming Units, C.F.U) Λακτοβακίλλων, και με αφορμή το δεδομένο αυτό υπέθεσαν πως η αναπλήρωση των προβιοτικών ενδέχεται να δώσει τη λύση. Οι τρόποι με τους οποίους οι Λακτοβάκιλλοι εμποδίζουν την εμφάνιση ουρολοίμωξης είναι 3:
- Ενσισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα
- Δεν επιτρέπουν στους παθογόνους μικροοργανισμούς να ταξιδέψουν από το έντερο ή τον κόλπο προς το ουροποιητικό.
- Παρεμποδίζουν την προσκόλληση παθογόνων βακτηρίων, και κυρίως του E. coli, στα τοιχώματα του ουροποιητικού.
Πολύ πρόσφατα, 2 ερευνητικές ομάδες ανέλαβαν το δύσκολο έργο να συγκεντρώσουν τα στοιχεία όλων των κλινικών μελετών που εξέτασαν τη σχέση προβιοτικών- ουρολοίμωξης, με απώτερο σκοπό να καταλήξουν σε μία ασφαλή οδηγία. Παρά την «καλή» τους πρόθεση όμως τα αποτελέσματα των μετά- αναλύσεων δεν ήταν καταληκτικά. Φυσικά δεν αποκλείουν τη θετική επιρροή και την απουσία παρενεργειών, όμως καλύτερες μεθοδολογικά μελέτες κρίνονται απαραίτητες.
Η τελική συμβουλή: Εάν ταλαιπωρείστε από χρόνιες ουρολοιμώξεις δοκιμάστε να χρησιμοποιήσετε συμπληρώματα διατροφής με Λακτοβάκιλους, ή να καταναλώσετε κεφίρ. Τα προβιοτικά σε καμία περίπτωση δεν είναι βλαβερά για την ανθρώπινη υγεία και ενδέχεται να ανήκετε στην ομάδα εκείνη των ανθρώπων που η λήψη τους θα τους ωφελήσει. Τα στελέχη των Λακτοβάκιλλων που είναι περισσότερο μελετημένα για την ουρολοίμωξη και καλό θα ήταν να βρίσκονται στο συμπλήρωμα διατροφής που θα επιλέξετε είναι τα: L. rhamnosus, L. plantarum, L. acidophilus, και L. reuteri.
Μερικές ακόμη πρακτικές συμβουλές είναι:
- Ακολυθείτε καλές πρακτικής υγιεινής.
- Κάντε τη σεξουαλική σας υγεία προτεραιότητηα.
- Πίνετε αρκετό νερό, ακόμα και εάν επισκέπτεστε συχνά την τουαλέτα.
- Καταναλώνετε αρκετά τρόφιμα φυτικές προέλευσης, καθώς οι φυτικές ίνες που περιέχουν (πρεβιοτικά) αποτελούν την «τροφή» των προβοιτικών.
- Δοκιμάστε αν εμπλουτίσετε τη διατροφή σας με φρούτα όπως τα cranberries, που είναι πλούσια σε μία εξειδικευμένη ομάδα ουσιών κατά του βακτηρίου της ουρολοίμωξης, E. coli, τις προανθοκυανιδίνες.
Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN
Διαιτολόγος, Διατροφολόγος
Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ
Πηγές:
1. Chisholm AH. Probiotics in Preventing Recurrent Urinary Tract Infections in Women: A Literature Review. Urol Nurs. 2015 Jan-Feb;35(1):18-21, 29.
2. Schwenger EM, Tejani AM, Loewen PS. Probiotics for preventing urinary tract infections in adults and children. Cochrane Database Syst Rev. 2015 Dec 23;12:CD008772.
3. Bio- Kult. Natalie Lamb Dip. Can Probiotics Reduce Urinary Tract Infections? Last accessed 6/2/2016.
http://www.bio-kult.com/userfiles/file/natalie_lamb_uti_article_lowres_mar12.pdf
