Η επιδημία αιμορραγικού πυρετού από τον ιό Ebola στις χώρες της Δυτικής Αφρικής συνεχίζει να εξελίσσεται με αυξητική τάση, αν και κάποια σημεία υποχώρησης του επιδημικού κύματος καταγράφονται σε ορισμένες περιοχές. Σίγουρα περιγράφεται ως η μεγαλύτερη επιδημία του ιού από την εποχή που πρωτοεμφανίσθηκε το 1976 στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Ο Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) από τις 8 Αυγούστου έχει ήδη σημάνει για τον ιό Ebola κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την δημόσια υγεία σε παγκόσμιο επίπεδο.
Τα δεδομένα που υπάρχουν δείχνουν ότι η επιδημία ξεκίνησε τον περασμένο Δεκέμβριο, στην ανατολική επαρχία Guéckédou της Γουινέας στη Δυτική Αφρική όταν ένα παιδί εμφάνισε τα συμπτώματα της λοίμωξης από τον ιό, δηλαδή υψηλό πυρετό, έντονη καταβολή, διάρροιες και αιμορραγικές εκδηλώσεις. Ακολούθησαν κρούσματα της νόσου στο οικογενειακό περιβάλλον του παιδιού και στη συνέχεια ο ιός εξαπλώθηκε σταδιακά στην κοινότητα και στο νοσοκομειακό περιβάλλον. Στη συνέχεια ο ιός εξαπλώθηκε στις γειτονικές χώρες Σιέρρα Λεόνε και Λιβερία, αλλά και στην πιο απομακρυσμένη χώρα, τη Νιγηρία. Τα επίσημα μόνο στοιχεία αναφέρουν μέχρι τις 5 Οκτωβρίου περισσότερα από 8.000 κρούσματα.
Δεξαμενή του ιού στη φύση θεωρείται ότι είναι η καρποφάγος νυχτερίδα. Στα τροπικά δάση οι νυχτερίδες μεταφέρουν τον ιό έμμεσα ή άμεσα στους χιμπατζήδες, τους πιθήκους, και άλλα άγρια ζώα, όπου η λοίμωξη από τον ιό είναι συχνά σοβαρή και θανατηφόρα. Η μετάδοση του ιού στους ανθρώπους μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της επαφής ή/και βρώσης μολυσμένων, άρρωστων χιμπατζήδων και πιθήκων. Στη συνέχεια εξαπλώνεται από το ένα άτομο στο άλλο είτε από την άμεση επαφή με μολυσμένο αίμα, σωματικά υγρά ή όργανα, είτε έμμεσα μέσω της επαφής με μολυσμένα από σωματικά υγρά αντικείμενα στο περιβάλλον.
Η παρούσα επιδημία στη Δυτική Αφρική παρουσιάζει ορισμένα χαρακτηριστικά που τη διαφοροποιούν από προηγούμενες επιδημίες του ιού Ebola. Ο ιός έφτασε όχι μόνο σε απομακρυσμένες, αγροτικές περιοχές, αλλά και σε πυκνοκατοικημένες πόλεις, αυξάνοντας την πιθανότητα επαφής του ιατρικού προσωπικού με αδιάγνωστα περιστατικά. Οι γιατροί αλλά και ο ευρύτερος πληθυσμός δεν είχαν εμπειρία από τη νόσο που προκαλεί ο ιός του Ebola, που πολλές φορές μιμείται νοσήματα με μεγάλη συχνότητα στις συγκεκριμένες περιοχές, όπως είναι η ελονοσία. Οι ασθενείς συχνά χρειάζονταν άμεση περίθαλψη και το νοσηλευτικό προσωπικό, ανυποψίαστο για τον ιό Ebola, δεν θεωρούσε ότι έπρεπε να πάρει ιδιαίτερα μέτρα προφύλαξης. Οι χώρες εξάλλου της Δυτικής Αφρικής, είναι από τις φτωχότερες στην Αφρικανική ήπειρο και υπάρχει μεγάλη έλλειψη σε στοιχειώδη προστατευτικό εξοπλισμό και απολυμαντικά. Εκτός από τις παραπάνω ελλείψεις, η επιδημία ειδικά στη Λιβερία και στη Σιέρρα Λεόνε πήρε μεγάλες διαστάσεις γιατί υποεκτιμήθηκε. Η άγνοια αλλά και οι προκαταλήψεις, είχαν ως αποτέλεσμα πολλές οικογένειες να κρατούν τους συγγενείς τους στο σπίτι, πιστεύοντας ότι έτσι θα έχουν καλύτερη έκβαση.
Στην παρούσα φάση το αποτελεσματικότερο μέτρο είναι η πρόληψη της μετάδοσης με την εφαρμογή σωστών πρακτικών, όπως και η έγκαιρη διάγνωση και χορήγηση ιατρικής φροντίδας. Ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη πρόγραμμα βοήθειας προς της χώρες αυτές με τον εφοδιασμό του προστατευτικού εξοπλισμού που θα βοηθήσει στην αναχαίτιση της επιδημίας. Θα πρέπει επίσης να έχουμε υπόψη μας ότι ο ιός Ebola μεταδίδεται κυρίως με την άμεση επαφή με σωματικά υγρά μολυσμένων ασθενών. Στην Ευρώπη πιστεύεται ότι η προφανής διαφορά στις δυνατότητες των συστημάτων υγείας σε σχέση με τις Αφρικανικές χώρες, θα μειώσει κατά πολύ τις πιθανότητες οποιασδήποτε εξάπλωσης του ιού. Εξάλλου το γεγονός ότι ο ιός μεταδίδεται μόνο όταν ο ασθενής έχει συμπτώματα και κυρίως αιμορραγικές εκδηλώσεις, περιορίζει σημαντικά τις πιθανότητες εξάπλωσης. Αυτό περιορίζει επίσης την πιθανότητα να ταξιδεύει κάποιος με συμπτώματα της λοίμωξης και να μεταδώσει τη νόσο στη διάρκεια του ταξιδιού, δεδομένου ότι είναι δύσκολο να ταξιδεύει κάποιος με τη βαριά συμπτωματολογία της νόσου. Υπάρχει όμως πάντα η πιθανότητα κάποιος να εκδηλώσει τα συμπτώματα της λοίμωξης κατά τη διάρκεια της παραμονή του στη συνέχεια σε μια Ευρωπαϊκή χώρα Οι επιδημίες του ιού Ebola είναι ίσως από τις λοιμώξεις που προκαλούν το μεγαλύτερο πανικό και κοινωνική αναστάτωση. Το θέμα παρακολουθείται στενά τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όσο και σε εθνικό επίπεδο, μέσω του ΚΕΕΛΠΝΟ, και λαμβάνονται τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα.
