Ονομάζεται και η δεύτερη εφηβεία για τις γυναίκες! Ως εμμηνόπαυση ορίζεται το τέλος της αναπαραγωγικής περιόδου τις γυναίκας, το οποίο έρχεται ως αποτέλεσμα της μειωμένης παραγωγής «γυναικείων» ορμονών όπως για παράδειγμα τα οιστρογόνα. Τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης εκτείνονται από την αλλαγή στη διάθεση και στις συνήθειες του ύπνου, μέχρι τις νυχτερινές εφιδρώσεις και τις εξάψεις.
Τι είναι οι εξάψεις;
Υπολογίζεται πως περίπου 8 στις 10 γυναίκες θα νιώσουν το αίσθημα της έξαψης, που περιγράφεται ως ξαφνικό αίσθημα ζέστης στο πρόσωπο, στα χέρια και στο επάνω μέρος του σώματος, συμπτώματα τα οποία ακολουθεί η έντονη εφίδρωση. Μπορεί να ακούγεται σαν κάτι απλό και διαχειρίσιμο, όμως το σύμπτωμα αυτό μπορεί να είναι πολύ έντονο και να επηρεάσει την ποιότητα ζωής μίας γυναίκας. Η αδυναμία συγκέντρωσης, οι δυσκολίες στον ύπνο και η συνεχής κόπωση αποτελούν μερικά μόνο παραδείγματα για το πως οι εξάψεις δεν αποτελούν μία ακόμη γυναικεία «γκρίνια».
Ποιά είναι η αιτία τους;
Ως αιτία του συμπτώματος φέρεται η μειωμένη σύνθεση οιστρογόνων, των ορμονών που ενδέχεται να ελέγχουν θερμορυθμιστικούς, νευρικούς και αγγειακούς παράγοντες που προκαλούν τις εξάψεις. Πολλοί υποστηρίζουν πως ακόμη και μικρές αλλαγές στη θερμοκρασία του περιβάλλοντος προκαλούν εξάψεις, όμως κάτι τέτοιο δεν τεκμηριώνεται επιστημονικά.
Πώς αντιμετωπίζονται;
Η λογική λέει πως η αναπλήρωση των οιστρογόνων στο σώμα μίας γυναίκας στην εμμηνόπαυση θα επαναφέρει τα επίπεδα των ορμονών και θα ανακουφίσει από τα συμπτώματα. Πράγματι, βάση κλινικών μελετών ορμονικές θεραπείες φαίνονται αποτελεσματικές. Οι τελευταίες όμως έχουν ένα μεγάλο μειονέκτημα, που δεν είναι άλλο από τον αυξημένο κίνδυνο για ορισμένες μορφές καρκίνου και καρδιαγγειακά νοσήματα.
Προσπαθώντας οι ειδικοί να δώσουν λύση στις παρενέργειες των κλασσικών φαρμακευτικών θεραπειών, στράφηκαν προς φυσικές θεραπείες. Οι επιστήμονες ξεκίνησαν να παρατηρούν τον τρόπο ζωής ομάδων γυναικών που με χαμηλά ποσοστά εξάψεων. Αυτό που διαπίστωσαν μεταξύ άλλων, ήταν πως οι Ασιάτισες δεν εμφάνιζαν τόσο συχνά το σύμπτωμα, και μάλιστα η παρατήρηση αυτή ήταν ανάλογη της αυξημένης κατανάλωσης προϊόντων σόγιας. Έκτοτε έχει διανυθεί μία μακριά πορεία για την εφαρμογή των προϊόντων σόγιας στον έλεγχο των εξάψεων και των λοιπών συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης.
Πώς η σόγια συμβάλλει στον έλεγχο των εξάψεων;
Η σόγια αποτελεί πλούσια πηγή πολλών θρεπτικών συστατικών, από τα οποία ξεχωρίζουν οι ισοφλαβόνες. Οι τελευταίες αποτελούν μία ομάδα φυτοθρεπτικών συστατικών που προσδένονται στους υποδοχείς των οιστρογόνων στα κύτταρα, με αποτέλεσμα να έχουν «οιστρογονική» δράση. Επιπλέον, το πολύ σημαντικό πλεονέκτημα που έχουν οι ισοφλαβόνες είναι πως προσδένονται επιλεκτικά σε συγκεκριμένους υποδοχείς. Αντιθέτως φαρμακευτικά σκευάσματα που κάνουν ορμονική υποκατάσταση δεν παρουσιάζουν εξειδίκευση σε σχέση με τα σημεία στα οποία θα προσδεθούν προκαλώντας παρενέργειες που ήδη αναφέραμε.
Εκτός από την κατανάλωση προϊόντων σόγια (edamame, tofu, κιμάς κλπ) ή αντίστοιχων συμπληρωμάτων διατροφής, στον έλεγχο των εξάψεων βοηθούν:
- Η απώλεια περιττών κιλών.
- Η αποφυγή καυτερών φαγητών.
- Η δακοπή του καπνίσματος.
- Η ήπια φυσική δραστηριότητα.
- Η χαμηλή θερμοκρασία δωματίου κατά τη διάρκεια του ύπνου.
- Τα ελαφριά ρούχα.
Όπως λένε συχνά οι ειδικοί της διατροφής, εκεί που συχνά η «κλασσική» φαρμακολογία αδυνατεί να δώσει απολύτως ασφαλείς και αποτελεσματικές λύσεις, τα συστατικά της διατροφής είναι ο «άσος» στο μανίκι της επιστήμης!
Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN
Διαιτολόγος, Διατροφολόγος
Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ
Βιβλιογραφία:
- Messina M et al. Soy foods, isoflavones, and the health of postmenopausal women. Am J Clin Nutr. (2014)
- Whiteman MK et al. Risk factors for hot flashes in midlife women. J Womens Health (Larchmt). (2003)
- Shobeiri F, Jenabi E, Poorolajal J, Hazavehei SM. The Association between Body Mass Index and Hot Flash in Midlife Women: A Meta-analysis. J Menopausal Med. 2016 Apr;22(1):14-9.
- Franco OH, Chowdhury R, Troup J, Voortman T, Kunutsor S, Kavousi M, Oliver-Williams C, Muka T. Use of Plant-Based Therapies and Menopausal Symptoms: A Systematic Review and Meta-analysis. JAMA. 2016 Jun 21;315(23):2554-63.
