Η εξυπνάδα ενός ανθρώπου μπορεί να φανεί από πολλά πράγματα. Τώρα, επιστήμονες εντόπισαν άλλο ένα. Ένα στοιχείο του χαρακτήρα θα λέγαμε απλά… αναβλητικότητα.
Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Δρέσδης στη Γερμανία παρουσίασαν σε 1.300 άτομα υποθετικά σενάρια βγαλμένα από την πραγματικότητα και βρήκαν πως όσοι χρειάστηκαν περισσότερο χρόνο για να πάρουν μια απόφαση, κινδύναυαν λιγότερο να λάβουν μια απόφαση βασισμένη αποκλειστικά στις πεποιθήσεις τους. Μια τάση που οι ειδικοί ονομάζουν «προκατάληψη επιβεβαίωσης».
Ήταν επίσης λιγότερο πιθανό να βγάλουν βιαστικά συμπεράσματα, αντίθετα προχώρησαν στην κρίση τους αφού εξέτασαν το σύνολο των αποδεικτικών στοιχείων.
Η ψυχολόγος και επικεφαλής της έρευνας Δρ. Jana-Maria Hohnsbehn, είπε: «Πρέπει να αποδεχόμαστε την αμφιθυμία, γιατί μπορεί να μας δώσει το αναγκαίο διάλειμμα να σκαφτούμε ότι τα πράγματα είναι περίπλοκα και ότι χρειαζόμαστε περισσότερο χρόνο για να σκεφτούμε πιο προσεκτικά την απόφασή μας».
Σύμφωνα με έρευνες, ένας στους πέντε Αμερικανούς πιστεύουν ότι είναι αναποφάσιστοι.
Οι επιστήμονες έθεσαν στους συμμετέχοντες τρεις ερωτήσεις, στις οποίες κλήθηκαν να απαντήσουν με μια κλίμακα από το 1 (διαφωνώ απόλυτα) έως το 5 (συμφωνώ απόλυτα).
Οι ερωτήσεις ήταν: «Οι σκέψεις μου είναι συχνά αντιφατικές», «Συχνά νιώθω διχασμένος ανάμεσα σε δύο πλευρές ενός ζητήματος» και «Μερικές φορές όταν σκέφτομαι ένα θέμα, σχεδόν αισθάνομαι ότι μετακινούμαι από τη μία πλευρά στην άλλη».
Όσοι ήταν πιο αναποφάσιστοι, είχαν την τάση να αργούν να δώσουν απαντήσεις.
Στη συνέχεια τούς παρουσίασαν διάφορα σενάρια, το πρώτο από τα οποία έλεγε ότι μόλις συνάντησαν ένα άτομο που πίστευαν ότι ήταν εξωστρεφές.
Έπειτα ζήτησαν από τους συμμετέχοντες να απευθύνουν στον υποθετικό συνομιλητή μια ερώτηση: «Σας αρέσει να περνάτε χρόνο μόνοι σας στο σπίτι;» ή «Σας αρέσει να πηγαίνετε σε πάρτι;».
Όσοι επέλεξαν τη δεύτερη ερώτηση θεωρήθηκε ότι έδειξαν σημάδια προκατάληψης επιβεβαίωσης, επειδή αναζήτησαν μόνο πληροφορίες που συμφωνούσαν με την υπόθεσή τους για το τι είναι εξωστρεφής.
Εκείνοι όμως που επέλεξαν την άλλη ερώτηση έδειξαν αμφιθυμία, γιατί ήθελαν να αμφισβητήσουν το επίσημο αφήγημα και να «σκάψουν βαθύτερα».
Σε ένα δεύτερο πείραμα, δόθηκαν στους συμμετέχοντες αναφορές για έναν υπάλληλο γνωστό ως κ. Muller, ο οποίος προσπαθούσε να ανανεώσει τη σύμβασή του.
Τους ζητήθηκε να διαβάσουν τις αναφορές και να καταλήξουν σε μια υπόθεση για το τι τύπος υπαλλήλου ήταν ο κ. Muller.
Μετά από αυτό, τούς παρουσιάστηκαν δηλώσεις από ειδικούς του κλάδου, ορισμένοι από τους οποίους διαφώνησαν με την αρχική κρίση των συμμετεχόντων.
Ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να αξιολογήσουν την αξιοπιστία και τη σημασία κάθε δήλωσης.
Όσοι δεν ήταν αναποφάσιστοι έτειναν να απορρίπτουν απόψεις που διαφωνούσαν με την κρίση τους.
Όσοι όμως ήταν περισσότερο αμφίθυμοι έτειναν να δίνουν μεγαλύτερο βάρος σε απόψεις που διαφωνούσαν με τη δική τους άποψη.
Οι επιστήμονες είπαν ότι αυτό έδειξε ότι ήταν λιγότερο επιρρεπείς στην προκατάληψη επιβεβαίωσης, επειδή ήταν πρόθυμοι να εξετάσουν όλα τα στοιχεία πριν καταλήξουν σε μια άποψη.
Ανέφεραν επίσης ότι τα άτομα με μεγαλύτερη αμφιθυμία ήταν λιγότερο επιρρεπή σε προκαταλήψεις.
Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι μια κατάσταση όπου κάποιος γλιστράει. Τα άτομα με προκατάληψη μπορεί να υποθέσουν ότι αυτό συμβαίνει επειδή ένα άτομο είναι αδέξιο. Όσοι είναι όμως πρόθυμοι να εξετάσουν και το πλαίσιο της κατάστασης, θα λάβουν υπόψιν λεπτομέρειες, όπως π.χ. αν το πάτωμα είναι ολισθηρό.
Σχολιάζοντας τη μελέτη, ο Δρ. Baruch Fischhoff, ειδικός σε θέματα κρίσης στο Πανεπιστήμιο Carnegie Mellon στην Πενσυλβάνια, είπε ότι το να αργεί κανείς να αποφασίσει, μπορεί να είναι επωφελές.
Η μελέτη έδειξε ότι «μια πιο ισορροπημένη αξιολόγηση των αποδεικτικών στοιχείων οδηγεί σε καλύτερες αποφάσεις».
Οι επιστήμονες προειδοποίησαν, ωστόσο, ότι είναι επίσης σημαντικό να μην κολλάμε στην αναποφασιστικότητά μας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ:
Εξυπνάδα: Πώς την επηρεάζει η θερινή ώρα
