Όταν στις δεκαετίες του ’70 και του ΄80 οι πρώτοι οικιακοί φούρνοι μικροκυμάτων έκαναν την εμφάνισή τους οι περισσότεροι ορκίζονταν πως δεν πρόκειται να μαγειρέψουν το φαγητό τους σε αυτό το περίεργο κατασκεύασμα. Αρκετά χρόνια μετά, τα μικροκύματα αποτελούν έναν οικονομικό, γρήγορο και ασφαλή τρόπο για να ζεστάνει κανείς, αλλά ακόμη και να μαγειρέψει ένα φαγητό. Στις μέρες μας η ιστορία φαίνεται να επαναλαμβάνεται καθώς οι πρώτοι 3D εκτυπωτές κάνουν την εμφάνισή τους στις διεθνείς εκθέσεις τροφίμων.
Σίγουρα θα έχετε ακούσει για 3D εκτύπωση πλαστικών αντικειμένων αφού το υλικό αυτό αποτελεί ένα από τα πιο κοινά που μπορεί να αξιοποιηθούν από το μηχάνημα. Είναι όμως το φαγητό το οποίο δημιουργούν οι εκτυπωτές «πλαστικό»; Οι 3D εκτυπωτές φαγητού λειτουργούν ως εξής: Ο χρήστης επιλέγει μία συνταγή από τη βάση δεδομένων & η εντολή μεταφέρεται στις κεφαλές του εκτυπωτή, όπως ακριβώς συμβαίνει όταν θέλετε να τυπώσετε μία φωτογραφία. Μόνο που στην περίπτωση των τροφίμων το μελάνι αντικαθίσταται από κάποιο βρώσιμο συστατικό σε παχύρεσυτη μορφή, ανάλογα με το τι προστάζει η συνταγή. Στη συνέχεια οι στρώσεις του φαγητού αρχίζουν να εκτυπώνονται η μία επάνω στην άλλη μέχρι να σχηματιστεί το τελικό γεύμα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η πίτσα στην οποία μπορούν να εκτυπωθούν σταδιακά η ζύμη, η σάλτσα ντομάτας, το τυρί και τα υπόλοιπα υλικά, έτσι ώστε να είναι πανέτοιμη για το φούρνο.
Η πρώτη παρουσίαση της 3D εκτύπωσης έγινε στα μέσα του 1986 από τον C. Hull. Ο Hull σίγουρα δεν είχε σκεφτεί πως θα έρθει μία ημέρα που η εκτύπωση τροφίμων, όχι μόνο δεν θα ηχεί περίεργα στα αυτιά ενός καταναλωτή, αλλά θα πάει ένα βήμα μπροστά την επιστήμη της διατροφής και τη βιομηχανία τροφίμων. Ακολουθούν μερικοί μόνο τρόποι με τους οποίους οι 3D εκτυπωτές τροφίμων μπορούν να αλλάξουν για πάντα τον τρόπο που σκεφτόμαστε για το φαγητό.
- Μαλακές τροφές: Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι οι οποίοι λόγω ηλικίας ή κάποιας άλλης παθολογικής κατάστασης εμφανίζουν δυσκολία στην κατάποση ορισμένων φαγητών. Αυτό τους υποχρεώνει να μην μπορούν να γευτούν ορισμένα από τα αγαπημένα τους φαγητά. Με τους 3D εκτυπωτές το πρόβλημα αυτό μπορεί να ξεπεραστεί καθώς η σύσταση των εκτυπωμένων τροφίμων είναι πολύ πιο μαλακή, ενώ το σχήμα μπορεί να είναι ίδιο με το «κλασσικό». Η μέθοδος αυτή ήδη χρησιμοποιείτε πιλοτικά σε ορισμένα γηροκομεία της Αμερικής, βελτιώνοντας σημαντικά το επίπεδο ζωής των ενοίκων.
- Καμουφλαρισμένα τρόφιμα: Εάν ως παιδί μισούσατε τα όσπρια ή έχετε ένα παιδί που σας κάνει τη ζωή δύσκολη γιατί αρνείται να φάει οτιδήποτε έχει χρώμα πράσινο, τότε οι 3D εκτυπωτές μπορούν να είναι η λύση! Αυτό συμβαίνει δίνοντας στα τόσο υγιεινά, αλλά λιγότερα ελκυστικά τρόφιμα, μορφή τέτοια που θα τα κάνουν ακαταμάχητα. Σκεφτείτε απλά τι θα γινόταν εάν μπορούσατε να μετατρέψετε το σπανάκι σε μικρά πράσινα πιτάκια σε σχήμα δεινοσαύρων για τα παιδιά σας. Όχι δεν πρόκειται για σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά για την πραγματικότητα της 3D εκτύπωσης.
- Εξατομικευμένη διατροφή: Οι άνθρωποι με αλλεργίες ή τροφικές ευαισθησίες πρέπει να αποφεύγουν ορισμένα συστατικά των τροφών. Τα άτομα με παραπάνω κιλά συνίσταται να καταναλώνουν περισσότερες φυτικές ίνες για ελέγξουν αποτελεσματικότερα το αίσθημα του κορεσμού. Οι γυναίκες στην εμμηνόπαυση συνίσταται να λαμβάνουν περισσότερο ασβέστιο για να προλάβουν την οστεοπόρωση. Φαγητά που παρασκευάζονται με βάση τις ανάγκες του καθενός, εμπλουτισμένα σε συστατικά, αλλά και σε γεύση. Όλα αυτά είναι εφικτά μέσω της εκτύπωσης τροφίμων.
- Υγιεινό Fast Food: Πώς θα σας φαινόταν εάν μπορούσατε να εκτυπώσετε στο σπίτι σας ένα burger ή ένα μπισκότο ή μία πίτσα, ακριβώς ίδια με εκείνα του super market ή των fast foods; Σίγουρα ακούγεται ιδανικό, ιδιαίτερα εάν όλα τα παραπάνω μπορούν να ετοιμαστούν με απλά αγνά υλικά που εσείς έχετε επιλέξει. Ακόμη μία δυνατότητα λοιπόν που θα έχει κανείς με τους 3D εκτυπωτές.
Οι εφαρμογές των 3D εκτυπωτών φυσικά δεν περιορίζονται στην οικιακή χρήση, αλλά οι τόσο οι σεφ όσο και η βιομηχανία των τροφίμων αναμένουν με αγωνία τις εξελίξεις στον τομέα αυτό.
Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN
Διαιτολόγος, Διατροφολόγος
Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ
