Φάκελος: Νέα γρίπη-φοιτητές-πανεπιστήμιο

Της Αλεξίας Σβώλου

Οδηγίες για την προφύλαξη από τη νέα γρίπη και την αντιμετώπιση της σε όλους τους πανεπιστημιακούς χώρους εξέδωσε το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Στον φάκελο αυτό θα βρείτε όλες τις πληροφορίες που χρειάζεστε για την νέα γρίπη, τα συμπτώματα, τον τρόπο μετάδοσης, τη διάγνωση, την θεραπεία, τις πρακτικές προφύλαξης, καθώς και τα ιατρεία και τις παθολογικές κλινικές του πανεπιστημίου Αθηνών στις οποίες μπορούν να απευθυνθούν όσοι έχουν ύποπτα συμπτώματα της νέας γρίπης.

Οι οδηγίες που περιλαμβάνονται στον φάκελο «νέα γρίπη-φοιτητές-πανεπιστήμιο» αφορούν τους φοιτητές, τους διδάσκοντες και το υπόλοιπο προσωπικό του πανεπιστημίου. Έχουν εφαρμογή στα αμφιθέατρα, τα εργαστήρια, τα πανεπιστημιακά νοσοκομεία, τις φοιτητικές εστίες τα εστιατόρια, τα γυμναστήρια, τα κολυμβητήρια και θα εξειδικεύονται και θα επικαιροποιούνται ανάλογα την εξέλιξη της πανδημικής γρίπης.

Για περισσότερες πληροφορίες απευθυνθείτε στην τηλεφωνική γραμμή του πανεπιστημίου Αθηνών για τη νέα γρίπη 210-3689797. Για την ενημέρωση των φοιτητών που δεν μιλούν καλά ελληνικά και τη στελέχωση των κέντρων εμβολιασμού και της τηλεφωνικής γραμμής το Πανεπιστήμιο Αθηνών ζητά την εθελοντική προσφορά μελών της ΔΕΠ και των φοιτητών. Όσοι επιθυμούν να δηλώσουν συμμετοχή παρακαλούνται να καλέσουν το τηλ. 210-3689797.

Γενικές πληροφορίες για τη νέα γρίπη

Η νέα γρίπη Η1Ν1 ή νέα γρίπη ή νέα γρίπη Α (Η1Ν1) ή πανδημική γρίπη μοιάζει πολύ με την εποχική ή κοινή γρίπη, η οποία μεταδίδεται στον πληθυσμό, κυρίως τους χειμερινούς μήνες και προκαλεί συνήθως ήπια νόσηση, χωρίς επιπλοκές. Η νέα γρίπη Η1Ν1 ονομάσθηκε αρχικά και γρίπη των χοίρων γιατί ο ιός περιέχει γενετικά στοιχεία που είναι συχνά στους ιούς της γρίπης που μολύνουν τους χοίρους, αλλά η συγκεκριμένη ονομασία σταδιακά εγκαταλείφθηκε. Δεν υπάρχουν άλλωστε ενδείξεις ότι ο ιός αυτός κυκλοφορεί αυτή τη στιγμή στους χοίρους.

Ο ιός Α(Η1Ν1)2009 που ευθύνεται για τη νέα γρίπη είναι ανθρώπινος ιός, για τον οποίο δεν υπάρχει προηγούμενη ανοσία στον πληθυσμό, παρά μόνο σε ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας, οι οποίοι έχουν εκτεθεί σε ιούς Α(Η1Ν1) που κυκλοφορούσαν πριν το 1957. Η μη ύπαρξη ανοσίας στον πληθυσμό είναι η κύρια αιτία που ο ιός αυτός προκάλεσε πανδημία γρίπης στον πλανήτη μας. Οι πανδημίες γρίπης καταγράφονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα στην ιστορία. Τα χαρακτηριστικά τους περιλαμβάνουν την πρόκληση νόσου σε μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού κατά κύματα που διαρκούν 4-8 εβδομάδες και εμφανίζονται σε διαφορετικό χρόνο στις διάφορες γεωγραφικές περιοχές.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η νέα γρίπη Η1Ν1 λόγω της ταχείας μετάδοσής της είναι το αίτιο της τρέχουσας πανδημίας, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε νόσηση ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού (30-40%) και στη χώρα μας. Η νόσηση από τη νέα γρίπη, στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, θα είναι ήπια. Λόγω της συγκέντρωσης μεγάλου αριθμού ατόμων, που θα νοσήσουν σε περίοδο λίγων εβδομάδων, αναμένονται προβλήματα τόσο στην κοινωνική λειτουργία (απουσία από την εργασία κ.λπ.), όσο και μεγάλη πίεση στις υπηρεσίες δημόσιας υγείας της χώρας. Απαιτείται, λοιπόν, έγκαιρος σχεδιασμός για την αντιμετώπιση της επερχόμενης πανδημίας από τη νέα γρίπη με τη μορφή Εθνικού & Τομεακών Σχεδίων Αντιμετώπισης Γρίπης.

Τα συμπτώματα για την νέα γρίπη

Τα κυριότερα συμπτώματα με τα οποία εκδηλώνεται η νέα γρίπη περιλαμβάνουν: πυρετό, βήχα, πονόλαιμο, καταρροή, μυαλγίες, απώλεια της όρεξης, πονοκέφαλο, κακουχία, ρίγη, δυσκολία στην αναπνοή. Στον ασθενή με νέα γρίπη μπορεί να συνυπάρχουν συμπτώματα από το γαστρεντερικό, όπως διάρροια.

Τα συμπτώματα της νέας γρίπης συνήθως εισβάλλουν αιφνίδια. Συχνά όμως η λοίμωξη δεν δίνει τα συνηθισμένα συμπτώματα, είναι δηλαδή ασυμπτωματική. Ο χρόνος επώασης του ιού της νέας γρίπης είναι περίπου 2 ημέρες (με εύρος από μία έως 3 ημέρες). Τα άτομα αυτά που έχουν μολυνθεί από την νέα γρίπη μπορεί να είναι μεταδοτικά μία ημέρα πριν από τη νόσησή τους έως και 7 ημέρες μετά. Τα παιδιά και τα άτομα με εξασθενημένο ανοσολογικό σύστημα μπορούν να μεταδίδουν τον ιό της γρίπης περισσότερο από 7 ημέρες.

Τρόπος μετάδοσης της νέας γρίπης

Η νέα γρίπη Η1Ν1 όπως και η κοινή γρίπη μεταδίδονται άμεσα από μολυσμένα σταγονίδια που εκπέμπονται από άτομο σε άτομο με την ομιλία, τον βήχα, το φτέρνισμα κ.λπ. Επίσης, η νέα γρίπη μεταδίδεται έμμεσα από τις επιφάνειες που μολύνονται από τα σταγονίδια και έρχονται σε επαφή με τα χέρια που αγγίζουν το στόμα, τη μύτη ή τον βλεννογόνο των οφθαλμών. Η μετάδοση του ιού της νέας γρίπης είναι ευχερέστερη τις ψυχρές και ξηρές ημέρες του χειμώνα στα εύκρατα κλίματα.

Ομάδες υψηλού κινδύνου για επιπλοκές γρίπης

Σε ορισμένες κατηγορίες ατόμων, που τα ονομάζουμε υψηλού κινδύνου για επιπλοκές και στα άτομα άνω των 65 ετών, ακόμη και η κοινή γρίπη μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη συχνότητα επιπλοκών. Γι’ αυτό και στα άτομα αυτά συνιστάται ο εμβολιασμός με το εμβόλιο της κοινής γρίπης. Η κύρια διαφορά της νέας γρίπης Η1Ν1 από την κοινή γρίπη είναι ότι μεταδίδεται ταχύτερα και προσβάλλει ιδιαίτερα τα νέα άτομα. Οι επιπλοκές της νέας γρίπης Η1Ν1 (βαριά νόσηση/θάνατος) δεν είναι συχνότερες από της κοινής γρίπης, αφορούν όμως κυρίως άτομα νεαρής ηλικίας. Η πιθανότητα βαριάς επιπλοκής ή θανάτου στη νέα γρίπη Η1Ν1 είναι πολύ μικρή (περίπου 0.1%). Στη νέα γρίπη Η1Ν1, στις ομάδες υψηλού κινδύνου για επιπλοκές προστίθενται και τα άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία όπως φαίνεται στον ακόλουθο Πίνακα.

Κατηγορίες ατόμων με αυξημένο κίνδυνο επιπλοκής σε περίπτωση νόσησης από κοινή γρίπη ή νέα γρίπη Η1Ν1

Θεραπεία για τη νέα γρίπη

Ο ιός της νέας γρίπης Η1Ν1 είναι ευαίσθητος στα αντιικά φάρμακα οσελταμιβίρη (Tamiflu) και ζαναμιβίρη (Relenza). Τα φάρμακα αυτά είναι περισσότερο αποτελεσματικά εάν ληφθούν τις πρώτες 48 ώρες από την εμφάνιση των συμπτωμάτων της νέας γρίπης. Τα φάρμακα χορηγούνται με συνταγή ιατρού σε περιπτώσεις που τα συμπτώματα είναι ιδιαίτερα βαριά ή το άτομο έχει παράγοντες κινδύνου (όπως φαίνονται στον ακόλουθο Πίνακα). Δεν χορηγούνται φάρμακα στις περισσότερες περιπτώσεις της νέας γρίπης Η1Ν1.

Μέτρα προφύλαξης από τη νέα γρίπη

Τα μέτρα προφύλαξης  από τη νέα γρίπη περιλαμβάνουν πρακτικές υγιεινής και εμβολιασμό. Οι πρακτικές υγιεινής είναι σημαντικές για την πρόληψη της νέας γρίπης. Όταν βήχετε ή φταρνίζεστε είναι ιδιαίτερα σημαντικό να καλύπτετε το στόμα σας ή τη μύτη σας με χαρτομάντηλα και αμέσως μετά τη χρήση να τα απορρίπτετε. Πλένετε συχνά τα χέρια σας με σαπούνι και ζεστό νερό. Μπορείτε να μολυνθείτε αντίστοιχα από τον ιό της νέας γρίπης, αν με τα χέρια σας αγγίξετε μολυσμένες επιφάνειες και στη συνέχεια τα χέρια σας έρθουν σε επαφή με το στόμα, τη μύτη ή τα μάτια σας. Στις περιπτώσεις αυτές το συχνό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό ή αλκοολούχα αντισηπτικά είναι πολύ καλή πρακτική υγιεινής.

Το δεύτερο μέτρο προφύλαξης από τη νέα γρίπη αφορά στον  μαζικό εμβολιασμό. Λόγω των περιορισμών της παραγωγής του πανδημικού εμβολίου οι οργανισμοί δημόσιας υγείας έχουν ιεραρχήσει τις ομάδες του πληθυσμού, οι οποίες θα προηγηθούν στον εμβολιασμό ενάντια στη νέα γρίπη. Στις ομάδες αυτές περιλαμβάνονται οι έγκυες γυναίκες, το υγειονομικό προσωπικό, τα άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου για επιπλοκές (όπως φαίνονται στον ακόλουθο Πίνακα) και τα άτομα που φροντίζουν βρέφη έως 6 μηνών. Αν και όταν θα έλθει η σειρά των φοιτητών, το Πανεπιστήμιο θα ορίσει εμβολιαστικά κέντρα στα οποία θα γίνεται ο εμβολιασμός  ενάντια στην νέα γρίπη.

Διάγνωση για τη νέα γρίπη

Ειδική εργαστηριακή διάγνωση της νέας γρίπης  μπορεί να γίνει μόνο με λήψη ρινικού ή φαρυγγικού επιχρίσματος και εξέταση σε ειδικά εργαστήρια με μεθόδους μοριακής βιολογίας (RT-PCR για νέα γρίπη Η1Ν1). Η λήψη ρινικού ή φαρυγγικού επιχρίσματος και η εξέταση που ακολουθεί στο ρινικό και το φαρυγγικό επίχρισμα γίνεται στα Ιατρεία Γρίπης του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Για την διάγνωση της νέας γρίπης μπορείτε να απευθύνεστε: στο Εργαστήριο Μικροβιολογίας, Μικράς Ασίας 75, τηλέφωνο: 210-7462011 και στο Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας & Ιατρικής Στατιστικής, Μικράς Ασίας 75, τηλέφωνο: 210-7462090.

Ιατρεία και παθολογικές κλινικές για τη νέα γρίπη

Εάν αισθάνεστε ότι έχετε τα  ύποπτα συμπτώματα της  νέας γρίπης, μείνετε στο σπίτι και συμβουλευτείτε τηλεφωνικά τον γιατρό σας ή απευθυνθείτε στα Ιατρεία Γρίπης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εκεί θα πάρετε τις απαραίτητες πληροφορίες και προστατευτικό υλικό. Τα Ιατρεία Γρίπης είναι διασυνδεδεμένα με τις Παθολογικές Κλινικές του Πανεπιστημίου Αθηνών (όπως φαίνονται στον ακόλουθο Πίνακα). Ιδιαιτέρως, αν ανήκετε στις ομάδες υψηλού κινδύνου, καλό θα είναι να βεβαιωθείτε αν η γρίπη σας είναι η κοινή γρίπη ή η νέα γρίπη Η1Ν1. Σε περίοδο πανδημίας η συμπτωματολογία γρίπης θα είναι σχεδόν πάντοτε η νέα γρίπη Η1Ν1 και δεν απαιτείται πάντοτε εργαστηριακός έλεγχος.

Περισσότερες πληροφορίες για τη νέα γρίπη

Αν θέλετε να μάθετε περισσότερες πληροφορίες για τη νέα  γρίπη, απευθυνθείτε στους ακόλουθους οργανισμούς, κέντρα, υπουργεία, τηλεφωνικές γραμμές και  διαδικτυακούς τόπους:

• Δικτυακός τόπος Πανεπιστημίου Αθηνών για τη νέα Γρίπη,
• Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας & Ιατρικής Στατιστικής Παν. Αθηνών,
• Γραμμή Ενημέρωσης και Υποστήριξης για τη Νέα Γρίπη,
• Κέντρο Ελέγχου & Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ),
• Υπουργείο Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης,
• European Center for Disease Control and Prevention (ECDC ή ΕΜΕΑ ή Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων),
• Centers for Disease Control and Prevention (CDC ή κέντρο Ελεγχου και πρόληψης Νοσημάτων)
• World Health Organization (WHO ή ΠΟΥ ή Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας)