Η έκπληξη των περισσοτέρων είναι πολύ μεγάλη όταν μέσα στο πιάτο τους βρεθούν «αιφνίδια» τα άνθη πολύχρωμων λουλουδιών. Σίγουρα κανείς τα απολαμβάνει στους κήπους ή στα βάζα, αλλά σε τι χρησιμεύουν στην μαγειρική πέραν του εντυπωσιασμού; Οι παλιές μαγείρισσες που χρησιμοποιούσαν τους κολοκυθοανθούς σίγουρα κάτι θα γνώριζαν!
Τα βρώσιμα άνθη έχουν πολύ ιδιαίτερο άρωμα και έχουν παρόμοια χρήση με το μαϊντανό, τον άνηθο και τα άλλα μυρωδικά που πολύ καλά γνωρίζουν οι Έλληνες. Η ιδιότητά τους αυτή τα καθιστά τα ιδανικά υλικά για να αντικαταστήσουν το αλάτι, τη ζάχαρη και το λίπος. Ό,τι δηλαδή επιβαρύνει την υγεία!
Τα λουλούδια όμως, πέρα από το άρωμά τους, θαυμάζονται και για τα χρώματά τους. Θα έχετε σίγουρα ακούσει πως το έντονο χρώμα των λουλουδιών ελκύει τις μέλισσες. Τα συστατικά όμως που δίνουν το χρώμα στα λουλούδια προσδίδουν πολλαπλά οφέλη στον ανθρώπινο οργανισμό. Τα τελευταία ονομάζονται φυτοθρεπτικά (φαινολικά) και με τις ισχυρές αντιοξειδωτικές δυνάμεις που διαθέτουν μπορούν να εξουδετερώσουν την περίσσεια ελευθέρων ριζών που συσσωρεύεται στο σώμα μας. Για παράδειγμα το χρυσάνθεμο φαίνεται πως έχει την ίδια αντιοξειδωτική ικανότητα ανά κιλό, με φρούτα όπως το μήλο, προσφέροντας προστασία στην καρδιά, στα αγγεία, στα μάτια αλλά και στον εγκέφαλο.
Σε μία από τις ελάχιστες δημοσιευμένες μελέτες για τη θρεπτική αξία των λουλουδιών, βρέθηκε πως περιέχουν σημαντικές ποσότητες φωσφόρου και καλίου. Τα μικροθρεπτικά αυτά συστατικά παίζουν πολύ μεγάλο ρόλο στη ρυθμική λειτουργία της καρδιάς, στην μεταφορά μηνυμάτων στο σώμα και στην δομή και ισορροπία του κυττάρου.
Χρειάζεται όμως ιδιαίτερη προσοχή στο ποια άνθη θα επιλέξει κανείς να φάει καθώς κάποια από αυτά μπορεί να είναι δηλητηριώδη ή να μην είναι κατάλληλα για βρώση. Για παράδειγμα λουλούδια τα οποία αγοράζει κανείς από το θερμοκήπιο έχουν μεγαλώσει με λιπάσματα που περιέχουν απαγορευμένα για τον ανθρώπινο οργανισμό χημικά. Ακατάλληλα είναι πιθανότατα και τα άνθη που μεγαλώνουν δίπλα σε δρόμους ή άλλα αστικά περιβάλλοντα. Προτιμήστε να καλλιεργήσετε εσείς τα δικά σας χρησιμοποιώντας κατάλληλα λιπάσματα. Αποφύγετε να καταναλώσετε άνθη, ακόμα και ως διακοσμητικά σε πιάτα, εάν έχετε άσθμα ή αλλεργίες καθώς η γύρη είναι μία από τις πιο κοινές αλλεργιογόνες ουσίες.
Για να καταναλώσετε τα φρέσκα λουλούδια ξεπλύνετε καλά κάτω από τρεχούμενο νερό, αφαιρέστε το εσωτερικό και τη βάση τους, κρατώντας τα πέταλα. Στεγνώστε με μία πετσέτα. Τα λουλούδια δεν μπαίνουν μόνο στις σαλάτες, δοκιμάστε να τα προσθέσετε σε ζύμες, κέικ, κρέπες, κρέμες ζαχαροπλαστικής, αλλά και σε ροφήματα. Μπορείτε επίσης να δώσετε ιδιαίτερο άρωμα σε λάδια ή ξύδι με αυτά. Συντηρείστε τα σε αεροστεγώς κλεισμένες σακούλες για μερικές ημέρες, το άρωμα και το χρώμα τους όμως δεν διατηρούνται άριστα στην κατάψυξη.
Βρώσιμα λουλούδια: αγαστάχη, ακακία, άλυσσο, αμυγδαλιά, βιγκόνια, βιολέτα, βρώμη, γαρύφαλλο, γαρύφαλλο κινέζικο, γεράνι, γιασεμί αραβικό, γλαδιόλα, δεντρομολόχα, δεντρολίβανο, μηλιά, μπανανιά, μπέλλα, μπιζέλι, μποράντζα, νεροκάρδαμο, παιόνια, πανσές, πασχαλιά, πορτοκαλιά, πρίμουλα, ροδακινιά, ρομπίνια, σαμπούκος, τουλίπα, τριαντάφυλλο, τριφύλλι, υάκινθος, υπέρικο, χαμομήλι, χρυσάνθεμο, φασκομηλιά, φασολιά
Μη βρώσιμα λουλούδια: κομβαλάρια (μιγκέ), δισέντρα (ματωμένη καρδιά), νεραγκούλα, ίρις, κάλλα, νάρκισσος, λούπινο, πετούνια, μοσχομπίζελο, ακόνιτο, μυρτιά, ροδόδεντρο και αζαλέα, πικροδάφνη, δελφίνιο, κληματίς, ντιτζιταλίς, ελέβορος, γουϊστέρια κτλ.
Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN
Διαιτολόγος, Διατροφολόγος
Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ
Πηγές:
1. Rop O1, Mlcek J, Jurikova T, Neugebauerova J, Vabkova J. Edible flowers–a new promising source of mineral elements in human nutrition. Molecules. 2012 May 31;17(6):6672-83. doi: 10.3390/molecules17066672.
2. Cunningham E. What nutritional contribution do edible flowers make? J Acad Nutr Diet. 2015 May;115(5):856.
3. A&T State University. CHOOSING AND USING EDIBLE FLOWERS. Last accessed 16/5/2015.
http://content.ces.ncsu.edu/choosing-and-using-edible-flowers-ag-790.pdf
