Οι διαιτολόγοι μαθαίνουμε από πολύ νωρίς τη σημασία των θερμίδων, εντρυφούμε στο πως να υπολογίζουμε τις θερμιδικές ανάγκες και πως τελικά να αναπτύσσουμε ένα διατροφικό πρόγραμμα που τις καλύπτει. Γινόμαστε ειδικοί στο να απομνημονεύουμε τι θερμίδες που περιέχουν συγκεκριμένα τρόφιμα και εκπαιδεύουμε και τους καταναλωτές να γίνονται με τη σειρά τους «κινητοί θερμιδομετρητές»!
Το περίεργο όμως είναι πως ενώ οι θερμίδες πράγματι παίζουν σημαντικό ρόλο στην ισορροπία της ενέργειας και του βάρους στο σώμα, δίνοντας τους περισσότερη έμφαση απ’ όση χρειάζεται παραμελούμε την ουσία της ισορροπημένης διατροφής. Αντί λοιπόν κάθε φορά που κοιτάτε το πιάτο σας να βλέπετε αριθμούς, ήρθε η ώρα να δώσετε έμφαση στην ποιότητα, την ποσότητα, την ποικιλία και τη σωστή αναλογία των τροφίμων στο διαιτολόγιό σας.
Διαβάζοντας τους παρακάτω 6 λόγους ελπίζουμε να σας πείσουμε να διαγράψετε από το κινητό σας τηλέφωνο εκείνη την εφαρμογή που μετρά τις θερμίδες και σας «κυνηγάει» όλη μέρα:
1. Δεν έχουμε όλοι τις ίδιες θερμιδικές ανάγκες κάθε ημέρα: Οι πολύπλοκες εξισώσεις που έχουν αναπτύξει οι ειδικοί για τον υπολογισμό των θερμιδικών αναγκών, δεν δίνουν παρά μόνο μία προσέγγιση των ημερήσιων απαιτήσεων σε ενέργεια. Αυτό συμβαίνει πρώτον διότι είναι αδύνατον να λάβουν υπ’ όψιν τους όλες τις παραμέτρους που επηρεάζουν τις θερμιδικές ανάγκες, αλλά και γιατί δεν χρειάζεστε κάθε ημέρα ακριβώς τον ίδιο αριθμό θερμίδων.
2. Δεν είναι όλες οι θερμίδες ίδιες: Μπορεί 1 γραμμάριο υδατανθράκων, ή λιπαρών να αποδίδουν 4 και 9 θερμίδες αντίστοιχα από όποιο τρόφιμο και εάν προέρχονται, όμως ο τρόπος που μεταβολίζονται στο σώμα ενδέχεται να διαφέρει. Για παράδειγμα 100 θερμίδες προερχόμενες από ένα μπισκότο ενεργοποιούν συγκεκριμένα μονοπάτια στο σώμα που οδηγούν στις αποθήκες του λίπους. Αντιθέτως, 100 θερμίδες από ένα φρούτο αποδεσμεύουν σταδιακά την ενέργειά τους και εμπλουτίζουν τον οργανισμό με πολύ περισσότερα θρεπτικά συστατικά. Αντίστοιχα 10 γραμμάρια τα καλών λιπαρών των ψαριών έχουν τις ίδιες θερμίδες, αλλά πολύ μεγαλύτερη θρεπτική αξία σε σχέση με 10 γραμμάρια λιπαρών από ένα τηγανητό τρόφιμο.
3. Οι ετικέτες των τροφίμων υποεκτιμούν τις θερμίδες: Σύμφωνα με τους ειδικούς οι θερμίδες που αναγράφονται στις συσκευασίες των τροφίμων ενδέχεται να αποκλίνουν ακόμα και κατά 20% σε σχέση με την πραγματική τιμή. Έτσι μπορεί 1 φλιτζάνι δημητριακά να περιέχει βάση ετικέτας 120 θερμίδες, αλλά στην πραγματικότητα να σας τροφοδοτεί με 140 περίπου θερμίδες.
4. Δίνοντας έμφαση στις θερμίδες αποκλείετε από τη διατροφή σας υγιεινά φαγητά: Το παράδειγμα που ακολουθεί είναι απολύτως ρεαλιτστικό καθώς όλοι όσοι έχουμε «μετρήσει» τις θερμίδες μας για να χάσουμε βάρος έχουμε προτιμήσει ένα κομμάτι σοκολάτας, αντί για μία μπανάνα που και τα 2 έχουν περίπου 120 θερμίδες! Η μπανάνα όμως περιέχει, πέραν των λοιπών θρεπτικών συστατικών, και φυτικές ίνες οι οποίες θα σας χορτάσουν για περισσότερη ώρα. Στο άλλο άκρο βρίσκεται το κομμάτι της σοκολάτας, που μάλλον θα σας οδηγήσει μετά από λίγο και πάλι στο ντουλάπι της κουζίνας.
5. Δεν αντιμετωπίζετε την αιτία της λαιμαργίας: Το μέτρημα των θερμίδων δεν σας μαθαίνει να τρώτε ισορροπημένα, αλλά μετρημένα. Επιπλέον δεν σας επιτρέπει να συνειδητοποιήσετε πως συχνά, καταστάσεις όπως το άγχος, η χαρά, η αμηχανία, η πλήξη και άλλα συναισθήματα είναι εκείνα που προκαλούν την υπερφαγία. Συνεπώς προτεραιότητα έχει να εντοπισθεί και να αντιμετωπισθεί η αιτία της υπερβολικής κατανάλωσης θερμίδων.
6. Είναι δύσκολο να μετράτε συνέχεια θερμίδες: Θα πρέπει να παραδεχτείτε πως είναι ιδιαιτέρως κουραστικό και δύσκολο να μετράτε τις θερμίδες που τρώτε για το υπόλοιπο της ζωής σας. Αυτό είναι πρακτικά αδύνατο καθώς μπορείτε να αναλογισείτε τι συμβαίνει όταν τρώτε έξω, ή πως αλλάζουν οι αριθμοί όταν το φρούτο που επιλέξατε έχει μεγαλύτερο από το συνηθισμένο μέγεθος; Οι θερμίδες λοιπόν είναι απρόβλεπτες! Την ίδια στιγμή που δίαιτες χαμηλές σε θερμίδες έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές για τη βραχυπρόθεσμη απώλεια βάρους, τα οφέλη τους φαίνεται πως δεν μπορούν να διατηρηθούν στο βάθος του χρόνου.
Τι καλύτερο μπορείτε να κάνετε από το να μετράτε θερμίδες:
- ελέγξτε τις ποσότητες που τρώτε
- καταναλώστε περισσότερα φρέσκα, αντί για επεξεργασμένα τρόφιμα
- προσπαθήστε να καταναλώνετε ποικιλία τροφών
- ακούστε τα σημάδια που σας στέλνει το σώμα σας
- κινηθείτε περισσότερο.
Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN
Διαιτολόγος, Διατροφολόγος
Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ
