Προσέχετε τη διατροφή σας και δεν θέλετε να υποκύπτετε συχνά σε…γλυκούς «πειρασμούς» και, ενώ αγαπάτε τη γλυκιά γεύση, εντούτοις δεν θέλετε να λαμβάνετε επιπλέον θερμίδες. Γνωρίζετε ότι υπάρχουν επιλογές τροφίμων και ροφημάτων που μπορούν να σας γλυκάνουν χωρίς «περιττές» θερμίδες; Η βιομηχανία τροφίμων έχει ήδη δώσει τη λύση με μια από τις πιο σημαντικές ανακαλύψεις των τελευταίων ετών: τις γλυκαντικές ύλες χαμηλών και μηδενικών θερμίδων. Οι γλυκαντικές ύλες χαμηλών και μηδενικών θερμίδων είναι 30 έως 3.000 φορές πιο γλυκές από τη ζάχαρη, με τη διαφορά όμως ότι αποδίδουν σχεδόν μηδενικές, θερμίδες και δεν επηρεάζουν τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα. Γι’ αυτό και μπορούν να αντικαταστήσουν πλήρως ή μερικώς τη ζάχαρη, άρα και τις θερμίδες της, σε προϊόντα που καταναλώνουμε καθημερινά όπως τα αναψυκτικά, οι τσίχλες, τα παγωτά, τα επιδόρπια γιαουρτιού, οι κρέμες κ.λπ.
Τι είναι όμως οι γλυκαντικές ύλες;
Οι γλυκαντικές ύλες ή αλλιώς ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά ή γλυκαντικά χαμηλών ή μηδενικών θερμίδων ανήκουν στα πρόσθετα Τροφίμων και η χρήση τους καθορίζεται από τη Νομοθεσία Τροφίμων (ΕΚ 1333/2008, 1129/2011, 1131/2011). Στα πιο γνωστά γλυκαντικά περιλαμβάνονται η ασπαρτάμη, η ακεσουλφάμη-Κ, το κυκλαμικό οξύ και τα άλατά του, η σουκραλόζη, η σακχαρίνη και οι γλυκοζίτες στεβιόλης (το γλυκαντικό από το φυτό στέβια). Το κάθε γλυκαντικό έχει τη δική του χαρακτηριστική γλυκύτητα και κανένα από αυτά από μόνο του δεν μπορεί να αντικαταστήσει πλήρως την ιδιαίτερη γλυκύτητα της ζάχαρης ή τις ιδιότητες της όπως π.χ. την υφή της, για αυτό και συνήθως χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό μεταξύ τους –ή και με τη ζάχαρη.
Τι προσφέρουν…
Μας βοηθούν να διατηρήσουμε τη γλυκιά γεύση στο καθημερινό μας διαιτολόγιο, χωρίς όμως να φορτώνουμε τον οργανισμό μας με θερμίδες που ίσως δεν χρειαζόμαστε. Είναι σημαντικό ότι ακόμα και τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη μπορούν να καταναλώνουν γλυκαντικά με λίγες ή μηδενικές θερμίδες καθώς δεν επιδρούν στη γλυκόζη του αίματος. Επιπρόσθετα, όταν τα μη θερμιδογόνα γλυκαντικά, αντικαθιστούν τα πρόσθετα σάκχαρα στα τρόφιμα και ροφήματά μας, μειώνουν τις θερμίδες που προσλαμβάνουμε και επομένως μπορούν να βοηθήσουν να μειώσουμε ή να διατηρήσουμε το βάρος μας, με βασική βέβαια προϋπόθεση, ότι δεν αυξάνουμε την ενέργεια που προσλαμβάνουμε από άλλα τρόφιμα και ροφήματα.
Πόσο ασφαλείς είναι…
Κατά καιρούς συναντούμε, ειδικά στο διαδίκτυο, διάφορες ανυπόστατες ή αμφιλεγόμενες απόψεις για τα γλυκαντικά που μας προκαλούν ανησυχία, ωστόσο οι αρμόδιοι φορείς, κατόπιν αυστηρών ελέγχων, μπορούν να μας καθησυχάσουν, επιβεβαιώνοντας την ασφάλειά τους. Όπως ισχύει για όλα τα πρόσθετα τροφίμων, τα γλυκαντικά χαμηλών και μηδενικών θερμίδων εγκρίνονται μόνον αφού περάσουν από αυστηρές αξιολογήσεις από τις Αρχές για την Ασφάλεια των Τροφίμων. Παγκόσμιοι οργανισμοί, αρμόδιοι για θέματα ασφάλειας των τροφίμων, όπως η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) και ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) πραγματοποιούν επαναλαμβανόμενους αυστηρότατους ελέγχους, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, και μόνο όταν επιβεβαιωθεί ότι δεν προκαλούν καμία βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη ανεπιθύμητη ενέργεια στον άνθρωπο, τότε εγκρίνουν τη χρήση τους σε τρόφιμα και ροφήματα. Οι ρυθμιστικές αρχές έχουν, παράλληλα, θέσει ανώτατα όρια για τη χρήση κάθε γλυκαντικού για κάθε κατηγορία προϊόντος, λαμβάνοντας υπόψη μελέτες κατανάλωσης από το γενικό πληθυσμό, από ευαίσθητες ομάδες όπως τα παιδιά, αλλά και από ομάδες που είναι συχνοί καταναλωτές γλυκαντικών υλών όπως για παράδειγμα τα άτομα με διαβήτη. Έτσι, έχει διασφαλιστεί ότι οι γλυκαντικές ύλες χαμηλών και μηδενικών θερμίδων μπορούν να καταναλώνονται από όλες τις ομάδες του πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών κατά την εγκυμοσύνη ή το θηλασμό, των παιδιών και των ατόμων με διαβήτη (με την εξαίρεση των ατόμων με τη σπάνια νόσο φαινυλκετονουρία που δεν πρέπει να καταναλώνουν ασπαρτάμη).
Οι γλυκαντικές ύλες χαμηλών και μηδενικών θερμίδων μας συστήνονται
Ασπαρτάμη (E951): Kατά την πέψη της διασπάται στα 2 δύο αμινοξέα ασπαρτικό οξύ και φαινυλανανίνη (θεμελιώδη συστατικά των πρωτεϊνών), και μικρή ποσότητα μεθανόλης. Τα δύο πρώτα συστατικά περιέχονται σε πολλά πρωτεϊνούχα τρόφιμα, όπως το κρέας, το ψάρι, το τυρί, τα αυγά και το γάλα, ενώ και η μεθανόλη αποτελεί συστατικό τροφίμων και ροφημάτων, όπως φρούτα και οι χυμοί τους. Χρησιμοποιείται σε περισσότερα από 6.000 προϊόντα σε όλο τον κόσμο (αναψυκτικά τύπου light επιδόρπια γιαουρτιού, τσίχλες, ζελέ και διάφορα σνακ, καθώς και επιτραπέζια γλυκαντικά) και είναι το πιο ευρέως μελετημένο πρόσθετο τροφίμων, ενώ η ασφάλειά της έχει επιβεβαιωθεί επανειλημμένα από τις αρμόδιες αρχές όπως είναι η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων και ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων. Δίνει 4 kcal ανά γραμμάριο, επειδή όμως είναι περίπου 200 φορές γλυκύτερη από τη ζάχαρη, χρησιμοποιείται σε μικρότερες ποσότητες κι έτσι αποδίδει πρακτικά μηδενικές θερμίδες.
Ακετοσουλφαμικό Κάλιο (E950): Συνήθως δεν συναντάται μόνο του, αλλά συνδυάζεται με άλλες γλυκαντικές ύλες, μειώνοντας την ανάγκη της χρήσης μεγάλων ποσοτήτων από αυτές. Είναι περίπου 150 φορές πιο γλυκό από τη ζάχαρη και δεν δίνει καθόλου θερμίδες. Χρησιμοποιείται ως επιτραπέζιο γλυκαντικό, σε επιδόρπια, σάλτσες, παγωτά, τσίχλες, καραμέλες και, βέβαια, σε αναψυκτικά τύπου light ή zero. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη ζαχαροπλαστική, παραμένει σταθερό όταν θερμαίνεται, και συνδυάζεται με άλλα γλυκαντικά.
Γλυκοζίτες Στεβιόλης (Ε960) Πρόκειται για γλυκαντική ύλη που προέρχεται από το φυτό στέβια και είναι 150 έως 300 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη, χωρίς καθόλου θερμίδες, Μετά την πρόσφατη έγκρισή της στην ΕΕ χρησιμοποιείται ήδη σε πολυάριθμα προϊόντα συνήθως σε συνδυασμό με ζάχαρη ή άλλα γλυκαντικά χαμηλών και μηδενικών θερμίδων.
Σουκραλόζη (Ε955): Προέρχεται από επεξεργασία της ζάχαρης, αλλά είναι 600 φορές γλυκύτερη από αυτή και αποδίδει μηδενικές θερμίδες. Η χρήση της εγκρίθηκε το 2000 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μετά από αξιολόγηση περισσότερων από 100 επιστημονικών μελετών. Εκτός από επιτραπέζια γλυκαντικά, χρησιμοποιείται σε ποικιλία ροφημάτων, επιδόρπια, γαλακτοκομικά προϊόντα, κομπόστες, κ.λπ. Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη θέση της ζάχαρης ή να συνδυαστεί με αυτή κατά το μαγείρεμα και το ψήσιμο.
Πηγές
- Academy of Nutrition and Dietetics. Position of the Academy of Nutrition and Dietetics: Use of Nutritive and Nonnutritive Sweeteners. J Acad Nutr Diet. 2012
- American Heart Association and the American Diabetes Association. Nonnutritive Sweeteners: Current Use and Health Perspectives. A Scientific Statement From the American Heart Association and the American Diabetes Association. Circulation. 2012
- Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ερωτήσεις και Απαντήσεις για τα Πρόσθετα Τροφίμων.
- Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων – ΕΦΕΤ. Κοινοτική Νομοθεσία για τα Πρόσθετα Τροφίμων
- EUFIC. Ολιγοθερμιδικές Γλυκαντικές Ύλες: Οφέλη και Ασφάλεια
