Μία σημαντική ανακάλυψη η οποία πραγματοποιήθηκε από μία ομάδα Ευρωπαίων επιστημόνων ανοίγει το δρόμο για νέες έρευνες και πιθανές θεραπείες στον τομέα της παχυσαρκίας. Σύμφωνα με την μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Genetics στις 30 Μαρτίου, τα επίπεδα του γονιδίου που είναι υπεύθυνο για την έκφραση του ενζύμου, σιελική αμυλάση, που βοηθάει στη διάσπαση του αμύλου στο στόμα μας συνδέεται άμεσα με την πιθανότητα εμφάνισης παχυσαρκίας (1).
Με λίγα λόγια η σιελική αμυλάση είναι το συστατικό εκείνο του σάλιου μας το οποίο ξεκινάει την διάσπαση του αμύλου. Το άμυλο περιέχεται σε τροφές όπως το ψωμί, τα μακαρόνια και οι πατάτες. Η διάσπαση του αμύλου είναι μία απαραίτητη διαδικασία που ξεκινάει στο στόμα μας και ολοκληρώνεται στο λεπτό έντερο, με απώτερο στόχο την απορρόφηση των συστατικών των τροφίμων από των ανθρώπινο οργανισμό.
Η ερευνητική ομάδα επικέντρωσε το ενδιαφέρον της στο γονίδιο AMY1, η «παρουσία» του οποίου, δηλαδή η έκφραση του, είναι έντονη στον λιπώδη ιστό και όπως ήδη αναφέραμε ευθύνεται για την παραγωγή του ενζύμου της σιελικής αμυλάσης. Συνήθως κάθε άνθρωπος είχε δύο αντίγραφα του συγκεκριμένου γονιδίου. Με τις αλλαγές όμως που έλαβαν χώρα στις διατροφικές μας συνήθειες τις τελευταίες δεκαετίες, συμπεριλαμβανομένης και της αυξημένης κατανάλωσης αμυλούχων τροφών, φαίνεται πως ο αριθμός των αντιγράφων του συγκεκριμένου γονιδίου είναι μεγαλύτερος του δύο σε κάθε άνθρωπο. Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν πως άτομα με μικρό αριθμό αντιγράφων του ΑΜΥ1 γονιδίου, παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση παχυσαρκίας. Πιο συγκεκριμένα άτομα με λιγότερο από τέσσερα αντίγραφα του γονιδίου είχαν οκτώ φορές μεγαλύτερες πιθανότητες να είναι παχύσαρκοι.
Στο παρελθόν οι περισσότερες έρευνες για την παχυσαρκία σε γενετικό επίπεδο επικέντρωνονταν σε γονίδια τα οποία σχετίζονταν με την εγκεφαλική δραστηριότητα και το αίσθημα της πείνας η του κορεσμού. Σύμφωνα με τον ερευνητή Philippe Froguel του Imperial College του Λονδίνου, η παρούσα μελέτη είναι η πρώτη στο είδος της που συσχετίζει την παχυσαρκία με τον τρόπο με τον οποίο ο ανθρώπινος οργανισμός μεταβολίζει και χρησιμοποιεί τα προϊόντα της πέψης των τροφών, και πιο συγκεκριμένα των υδατανθράκων. Όπως τονίζει ο Froguel είναι πολύ νωρίς ακόμα για να πούμε πως μπορούμε να επιταχύνουμε την απώλεια βάρους, ή να προλάβουμε την παχυσαρκία επεμβαίνοντας στον αριθμό των ΑΜΥ1 γονιδίων και κατ’ επέκταση στον μεταβολισμό του αμύλου. Με σιγουριά όμως λέμε πως το μέλλον στην γονιδιακή αντιμετώπιση της επιδημίας της παχυσαρκίας προμηνύεται αισιόδοξο.
Ήβη Παπαϊωάννου
Επιστήμων Τροφίμων και Ειδικός Διατροφής
Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ
Πηγές:
1. M. Falchi et al. Low copy number of the salivary amylase gene predisposes to obesity. Nature Genetics, 2014 DOI: 10.1038/ng.2939
