Από το βιβλίο της κας Αθηνάς Δρέττα, “Κόντρα στις Βεβαιότητες” που παρουσιάζεται την Πέμπτη 23 Φερουαρίου στις 17:30, στο Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Βασίλη και Μαρίνας Θεοχαράκη.
Όταν έφθασα στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων τον Ιανουάριο του 2010, όλα φάνταζαν εξωτικά.
Το γραφείο του Γεν. Γραμματέα στον 4ο όροφο, ένα τεράστιο δωμάτιο της δεκαετίας του 1960, κάτι ανάμεσα σε αίθουσα συνεδριάσεων της Αρχιεπισκοπής Αθηνών και παραδοσιακό σαλόνι γραφείου τελετών με σκαλιστό δρύινο τραπέζι και έξι καρέκλες τραπεζαρίας δεν προμήνυε τα συναρπαστικά δύο χρόνια που θα ακολουθούσαν.
Τα περισσότερα έμοιαζαν «κινέζικα».
Άπειρα ασφαλιστικά ταμεία, εκατοντάδες ιερογλυφικά αρκτικόλεξα, τεράστια χρέη, το ΙΚΑ και τα συστήματα που δεν λειτουργούσαν, οι κυβερνητικοί επίτροποι, αναδιανεμητικά και κεφαλαιοποιητικά συστήματα, άδεια ταμεία, κλάδοι υγείας που υποκαθιστούσαν το πραγματικό σύστημα υγείας, απουσία στοιχείων, κατακερματισμός και ανισότητες παροχών, μαύρες τρύπες.
Πολύ πριν εμφανιστεί η τρόικα και οι ατελείωτες, εξονυχιστικές συνεδριάσεις, ζήτησα να δω τα στοιχεία της φαρμακευτικής δαπάνης, έχοντας υπόψη μου ότι τα πράγματα είχαν ξεφύγει τα τελευταία χρόνια. Με έκπληξη ανακάλυψα πως δεν υπήρχαν στοιχεία μηνιαίας παρακολούθησης των δαπανών του φαρμάκου, το συνολικό ύψος της οποίας έφθανε τα 5 περίπου δισ. ευρώ για το δημόσιο κομμάτι της. Όπως με ενημέρωσε, ανακουφισμένος, ο διευθυντής οικονομικών υπηρεσιών δεν τις είχε ζητήσει ποτέ κανείς από τους πολιτικούς προϊσταμένους.
Μετά τις αναγκαίες συνεννοήσεις που περιλάμβαναν αλλεπάλληλες συζητήσεις με τους υπαλλήλους της γραμματείας, τους διοικητές των ταμείων, επισκέψεις στο δυσλειτουργικό σύστημα σκαναρίσματος των συνταγών του ΙΚΑ, που απαιτούσε το σκανάρισμα τόνων χαρτιού που σάπιζε από την υγρασία, καταλάβαμε ότι έπρεπε να σκεφθούμε εκτός πλαισίου, όσο είναι καιρός.
Οι τελευταίες μέρες του μήνα ήταν ένας Γολγοθάς προκειμένου να μαζευτούν τα χρήματα για την καταβολή των συντάξεων, και μια πιθανή πηγή εξοικονόμησης, εξαιτίας της τεράστιας σπατάλης στον χώρο, ήταν το φάρμακο.
Έτσι ξεκίνησε η ιδέα της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης.
Οι περισσότεροι υποστήριζαν ότι έπρεπε να χρησιμοποιήσουμε ένα σύστημα που ήταν ήδη εγκατεστημένο στα φαρμακεία, τα οποία εκτελούσαν ηλεκτρονικά τη χειρόγραφη συνταγή του γιατρού. Αλλά αν δεν πηγαίναμε στη πηγή, δηλαδή στον γιατρό, πώς θα μπορούσαμε αν ελέγξουμε την ανεξέλεγκτη συνταγογράφηση και τον όγκο των συνταγών;
Εταιρείες, κομματικά στελέχη, δημοσιογράφοι, παρατρεχάμενοι, «τεχνοκράτες» σύμβουλοι που στοιβάζονταν στα πολιτικά γραφεία, συνδικαλιστικές ενώσεις των γιατρών και των φαρμακοποιών, πίεζαν ο καθένας για τους δικούς του λόγους, αλλά πάντα με θύμα την εντελώς απαραίτητη διαφάνεια και τον εξορθολογισμό του συστήματος, για άλλες πιο εύκολες λύσεις. Ένα κλειστό σύστημα γιατρών, φαρμακευτικών εταιρειών, φαρμακείων, εταιρειών λογισμικών προγραμμάτων που ζούσαν απομυζώντας δισ. από το πορτοφόλι του Έλληνα φορολογούμενου και επιβαρύνοντας τη δημόσια υγεία από την υπερκατανάλωση φαρμάκων.
Η Ελλάδα μια χώρα με το ένα πέμπτο των κατοίκων της Ισπανίας είχε τον ίδιο αριθμό συνταγών σε ετήσια βάση με τη χώρα αυτή.
Η απόφαση πάρθηκε και ήταν δύσκολη. Θα κάναμε ηλεκτρονική συνταγογράφηση στον γιατρό, από εκεί που ξεκινούσε το πρόβλημα, παρά τις δυσκολίες. Την απόφαση την στήριζε σταθερά ο τότε πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου αλλά και οι υπουργοί Α. Λοβέρδος και Γ. Κουτρουμάνης.
Η εφαρμογή ενός πιλοτικού συστήματος ηλεκτρονικής συνταγογράφησης επτά μήνες μετά και η συμβολική πρώτη ηλεκτρονική συνταγή τον Οκτώβριο του 2010 (www.e-syntagografisi.gr), στην οποία προστέθηκε στις αρχές του 2011 η Ηλεκτρονική Συνταγογράφηση ιατρικών εξετάσεων και πράξεων (www.e-diagnosis.gr), άλλαξαν δραματικά το τοπίο παρά το γεγονός ότι το σύστημα δεν είχε και δεν έχει ακόμη και σήμερα αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές του.
Η πρώτη παρουσίαση του συστήματος έγινε στην Κόρινθο με την παρουσία του Μ. Κούτρα, της Ρ. Λάμπρου και του Β. Σφυρόερα από την ομάδα με την οποία δουλεύαμε μαζί. Στο ασφυκτικά γεμάτο δημοτικό θέατρο της πόλης βρεθήκαμε μπροστά σε ένα πλήθος εξαγριωμένων γιατρών που ανακάλυπταν χιλιάδες –πραγματικά χιλιάδες– τεχνικές λεπτομέρειες προκειμένου να αποδείξουν ότι το σύστημα δεν μπορούσε να λειτουργήσει. Ανάμεσα στα δεκάδες εξώδικα που έλαβα τότε, οι αιτιάσεις ήταν απίστευτες.«Αριστερές και δεξιές».
Τα «αριστερά» προσωπικά δεδομένα των ασθενών, η «αριστερή» ελεύθερη πρόσβαση των ασθενών στα φάρμακα και οι επιπτώσεις στην υγεία του λαού, η «δεξιά» σήμανση των συνταγών με κώδικες του αντίχριστου (ναι, κάπου είδαν το 666), η «αριστεροδεξιά» εξουσία του γιατρού και η έλλειψη χρόνου που απαιτούνταν μέχρι την αρχική εξοικείωση, η «αυταρχική» υποχρέωση να προμηθευτούν οι γιατροί υπολογιστές και άλλα πολλά.
Φυσικά, η ηλεκτρονική συνταγογράφηση προχώρησε και η φαρμακευτική δαπάνη την επόμενη χρονιά συγκρατήθηκε στα 3,5 δισ.
Απλώς για την ιστορία, οι Σουηδοί χρειάστηκαν 15 χρόνια για να το θέσουν σε πλήρη παραγωγική λειτουργία, οι Δανοί χρειάστηκαν 10, οι Βρετανοί έχουν πλήρες σύστημα μετά από σχεδόν 20 χρόνια και οι Αμερικανοί, μετά από προσπάθειες 7 ετών παρουσιάζουν μια διείσδυση της τάξης του 15%.
Σε αυτήν την ηλεκτρονική συνταγογράφηση στηρίζεται σήμερα η άυλη συνταγογράφηση και το πρόγραμμα εμβολιασμών για τον Covid-19, καθώς και ενώ σωρό άλλες εφαρμογές στον χώρο της ψηφιακής υγείας.
