Στο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας (European Society of Cardiology), το οποίο πραγματοποιήθηκε το Σαββατοκύριακο που μας πέρασε στην Αθήνα, παρουσιάστηκαν δύο μελέτες με εξαιρετικά σημαντικά αποτελέσματα για την χώρα μας. Το αντικείμενο των μελετών αυτών ήταν τα ποσοστά εμφράγματος και κολπικής μαρμαριγής κατά την περίοδο της κρίσης. Τα συμπεράσματα, παρότι αναμενόμενα, ήταν στην κυριολεξία αποκαρδιωτικά. Η κρίση επέφερε μείωση των μισθών, αύξηση των φόρων, αύξηση των επιπέδων ανεργίας, υποβάθμιση του κράτους πρόνοιας, οικονομική ανέχεια και μείωση του βιωτικού επιπέδου κυρίως στα μεσαία και κατώτερα κοινωνικά στρώματα.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των Ελληνικών μελετών τα επεισόδια εμφράγματος του μυοκαρδίου στις γυναίκες κάτω των 45 ετών αυξήθηκαν από 17.6% πριν την κρίση σε 22.8% την περίοδο που ακολούθησε. Αυξημένα ήταν τα ποσοστά και για τους άνδρες αλλά και για τις γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, χωρίς όμως να είναι αυτό που ονομάζουν οι επιστήμονες στατιστικώς σημαντικά. Σε ό,τι αφορά τα ποσοστά κολπικής μαρμαριγής παρουσίασαν και αυτά αύξηση τόσο στις γυναίκες όσο και στους άνδρες, της τάξεως των 7 και 3 ποσοστιαίων μονάδων αντίστοιχα, ενώ πολύ μεγαλύτερη ήταν η αύξηση σε άτομα ηλικίας κάτω των 60 ετών.
Διαβάστε αναλυτικά τα αποτελέσματα στο site του European Society of Cardiology.
Οι καθηγητές Δρ. Αλέξιος Σκαρμέντζας και Δρ. Δήμητρα Παπαδημητρίου τόνισαν πως υπάρχει μεγάλη ανάγκη στον τομέα της δημόσιας υγείας για πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Η ανάγκη αυτή είναι εντονότερη σε περιόδους κρίσης όπου ο λαός μιας χώρας αντιμετωπίζει υψηλότατα επίπεδα ψυχολογικού στρες, τείνει να υιοθετεί ανθυγιεινά διατροφικά πρότυπα, ακολουθεί καθιστική ζωή, καπνίζει και πίνει περισσότερο ως διαφυγή από τα προβλήματά του.
Πώς θα μπορούσε όμως το Ελληνικό σύστημα υγείας και οι άνθρωποι που εργάζονται σε αυτό να συμβάλλουν στην μείωση των καρδιαγγειακών επεισοδίων. Η εκπαίδευση των ασθενών αποτελεί το σημαντικότερο εργαλείο της πρόληψης.
Αναφορικά με το κομμάτι της διατροφής οι οδηγίες βασίζονται στην απλότητα της Μεσογειακής δίαιτας και στην πληθώρα των τροφών που παράγει η Ελληνική γη:
- Η αυξημένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών δίνει στον οργανισμό μας πέρα από τις απαραίτητες βιταμίνες, ένα σύνολο άλλων φυτοχημικών αντιοξειδωτικών συστατικών (φαινολικά, ανθοκυανιδίνες) τα οποία φαίνεται προς προστατεύουν την καρδιά μας. Επιπλέον οι φυτικές ίνες των φρούτων και των λαχανικών μειώνουν τα επίπεδα της ολικής και κακής (LDL) χοληστερίνης. Μία βόλτα στη λαϊκή αρκεί για να προμηθευτεί κανείς τα απαραίτητα ζαρζαβατικά της εβδομάδος, ενώ ταυτόχρονα εξασφαλίζεται ο ημερήσιος απαραίτητος περίπατος.
- Συχνά σε περιόδους κρίσης πολλές οικογένειες περιορίζουν την κατανάλωση κόκκινου κρέατος το οποίο μπορεί να θεωρηθεί «είδος πολυτελείας». Εξ ορισμού όμως στη Μεσογειακή διατροφή το κόκκινο κρέας συνιστάται να καταναλώνεται μία φορά την εβδομάδα, ενώ οι ανάγκες για πρωτεΐνη μπορούν να καλυφθούν από τα εκλεκτά και οικονομικά όσπρια της πατρίδος μας, αλλά και από ψάρια όπως οι σαρδέλες, ο κολιός, η γόπα και το σκουμπρί τα οποία είναι πλούσια στα καρδιοπροστατευτικά ωμέγα 3 λιπαρά οξέα, βιταμίνη D, φώσφορο, σελήνιο και ιώδιο.
- Σχεδόν όλοι οι Έλληνες έχουν κάποιο γνωστό ο οποίος ασχολείται με την γεωργία και την κτηνοτροφία και ο οποίος μπορεί να τους προμηθεύσει με αγνά προϊόντα χωρίς πρόσθετα και συντηρητικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αφθονίας της Ελληνικής γης είναι το ελαιόλαδο το οποίο είναι πλούσιο στα καλά μονοακόρεστα λιπαρά, και είναι ανώτερο μαγειρικών λιπών όπως η μαργαρίνη.
- Τα προϊόντα τα οποία προέρχονται από άλευρα ολικής άλεσης δίνουν στον οργανισμό μας ένα σύνολο καρδιοπροστατευτικών βιταμινών όπως η βιταμίνη Ε και το φιλικό οξύ, καθώς και βιταμίνες του συμπλέγματος Β οι οποίες βοηθούν στην μείωση του αισθήματος της κόπωσης.
- Σε παλαιότερες εποχές οι οικογένειες μαγείρευαν στα σπίτια και οι έξοδοι ήταν λιγοστές. Στην σύγχρονη όμως εποχή με τους γρήγορους ρυθμούς και τις πολλές ώρες εργασίας, ο κόσμος αναγκάζεται να καταφύγει όλο και πιο συχνά σε ταχυφαγία και «εύκολες» διατροφικές επιλογές. Το έτοιμο φαγητό τείνει να είναι πλούσιο σε αλάτι, ζάχαρη και λιπαρά, συστατικά τα οποία έχουν όλα συσχετιστεί με ασθένειες του καρδιαγγειακού συστήματος. Μαγειρεύοντας στο σπίτι μπορεί κανείς να ζήσει πιο οικονομικά, υγιεινά αλλά και δημιουργικά!
Η ενημέρωση και η εύκολη πρόσβαση σε τρόφιμα που απαρτίζουν μια ισορροπημένη διατροφή θα πρέπει να αποτελέσει βασικό μέλημα των Ελληνικών προγραμμάτων δημόσιας υγείας. Η επέμβαση αυτή δύναται να βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο μεγάλου μέρους του πληθυσμού αλλά ταυτόχρονα θα μειώσει το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης. Στην συγκεκριμένη περίπτωση η πρόληψη δεν σώζει μόνο ζωές αλλά και χρήματα από το Ελληνικό σύστημα υγείας.
Ήβη Παπαϊωάννου
Επιστήμων Τροφίμων και Ειδικός Διατροφής
Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ
Πηγές:
1. European Society of Cardiology. Last accessed 19/5/2014.
http://spo.escardio.org/SessionDetails.aspx?eevtid=68&sessId=13505&subSessId=3306#.U3jfL9J_tBl
2. European Society of Cardiology (ESC). “Cardiovascular diseases rise during Greek financial crisis.” ScienceDaily. Last accessed 19/5/2014.
www.sciencedaily.com/releases/2014/05/140518092716.htm
3. D Papadimitriou, A Samentzas, A Trikas. The prevalence of acute myocardial infarction during greek financial crisis in the cardiology department of a central hospital in Athens. European Journal of Heart Failure Abstracts Supplement ( 2014 ) 16 ( Supplement 2 ), 180
4. A Samentzas, D Papadimitriou, D Papasaikas, V Mountaki, A Trikas. Impact of atrial fibrillation during the greek economic crisis in the cardiologist department of Elpis General Hospital of Athens. European Journal of Heart Failure Abstracts Supplement ( 2014 ) 16 ( Supplement 2 ), 180
