Ηχορύπανση: Γιατί κάνει κακό στην υγεία μας

εργάτης χτυπάει το δρόμο με το κομπρεσέρ
07-01-2020

Ο θόρυβος και η ηχορύπανση είναι παντού. Ιδίως για τους περισσότερους από εμάς που μένουμε στην πόλη και όχι στην φύση. Κίνηση, αυτοκίνητα, βοή από τον κόσμο και τον δρόμο…

Ένας κόσμος χωρίς ήχους θα ήταν ένας νεκρός κόσμος. Ο ήχος είναι απαραίτητος. Ο θόρυβος από την άλλη όχι και τόσο. Ο ήχος, το απλό μέγεθος της Φυσικής, γίνεται θόρυβος. Ενόχληση, που «πυροβολεί» πολύτιμες φάσεις της ανθρώπινης καθημερινότητας, όπως η προσήλωση, η συγκέντρωση, η ανάπαυση, ο ύπνος.

Οι ιστορικές καταγραφές φανερώνουν ότι ο θόρυβος είναι παλιός εχθρός του ανθρώπου. Στον αιγυπτιακό πάπυρο του Ebers (1700 π.Χ.) αναγράφεται ότι οι κατοικούντες πλησίον των καταρρακτών του Νείλου έπασχαν από βαρηκοΐα! Όσο για τα σημερινά δεδομένα, έρευνα βάσης της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας έδειξε ότι, μετά την ατμοσφαιρική ρύπανση, η ηχορύπανση έρχεται δεύτερη στην κατάταξη επικινδυνότητας των περιβαλλοντικών απειλών για την υγεία. Κατά τις εκτιμήσεις της ΠΟΥ, στη δυτική Ευρώπη χάνονται κάθε χρόνο συνολικά 1.000.000 υγιή έτη προσδόκιμης ζωής από κυκλοφοριακούς θορύβους! Παρά τα διεθνή επιτρεπόμενα όρια ήχου (από τα 72 ντεσιμπέλ (dΒ) και έως τα 78 η κατάσταση χαρακτηρίζεται «σχεδόν ανεκτή», στα 79 και τα 80 «θορυβώδης» και στα 81 «απαράδεκτη»), αρκετές ευρωπαϊκές πόλεις δεν καταφέρνουν ακόμη να διαχειριστούν την ηχορύπανσή τους.

Ευρωπαϊκά δεδομένα – Η οδηγία που προσπαθεί να «χαλιναγωγήσει» τον θόρυβο

Σύμφωνα µε έρευνα του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), 50% των κατοίκων του (περισσότεροι από 330 εκατοµ. άνθρωποι) ζουν σε περιοχές όπου η στάθμη θορύβου ξεπερνά το όριο όχλησης και 15% (περισσότεροι από 100 εκατ. άνθρωποι) σε περιοχές, όπου το όριο θορύβου ξεπερνά το μέγιστο ανεκτό.

Κατά τις εκτιμήσεις, δε, της ΕΕ, περίπου 20-25% του πληθυσμού των ανεπτυγμένων χωρών της ευρωπαϊκής οικογένειας ενοχλούνται από τον θόρυβο της οδικής κυκλοφορίας, ενώ 19% του συνολικού πληθυσμού της ζουν και κινούνται σε περιοχές µε υψηλά επίπεδα θορύβου.

Η κοινοτική οδηγία 2002/49 δημιουργήθηκε ως κοινή βάση για το πρόβλημα του θορύβου σε όλη την Ευρώπη. Η βασική απαίτησή της από τα μέλη της ευρωπαϊκής οικογένειας ήταν και παραμένει η κατάρτιση Στρατηγικών Χαρτών Θορύβου για κύριους δρόμους, σιδηροδρόμους, αερολιμένες και πολεοδομικές ενότητες, που χρησιμοποιούν τους εναρμονισμένους δείκτες θορύβου Lden (day-evening-night equivalent level – συνεχής ισοδύναμη στάθμη ήχου ημέρας, απογεύματος και νύχτας ). Στόχος των Χαρτών είναι χρησιμοποίησή τους υπέρ της αξιολόγησης του αριθμού των Ευρωπαίων που ενοχλούνται από τον θόρυβο και των οποίων ο ύπνος διαταράσσεται.

Η Οδηγία δεν θέτει ανώτατα επιτρεπόμενα όρια θορύβου, ούτε περιγράφει τα μέτρα που πρέπει να εφαρμοσθούν στα προγράμματα δράσης. Αυτά παραμένουν στην κρίση των αρμόδιων Αρχών των κρατών μελών. Αλλά απαιτείται από αυτές τις Αρχές να καταρτίσουν προγράμματα δράσης για τη μείωση του θορύβου, όπου είναι απαραίτητο, ώστε να διατηρηθεί μια αποδεκτή ποιότητα του ακουστικού περιβάλλοντος. Για μπούσουλα, την τελευταία 10ετία η ΕΕ προσδιόρισε ως ανώτατο όριο έκθεσης στον θόρυβο κατά τη διάρκεια της νυχτερινής ανάπαυσης τα 40dB και πρότεινε στα κράτη – μέλη να υιοθετήσουν ως άμεσο, ενδιάμεσο στόχο δράσης το όριο των 55dB.

Στην Ελλάδα…

Στην Ελλάδα, προ 10ετίας μελέτη του υπουργείου Περιβάλλοντος, σημείωνε ότι 60% και πλέον των κατοίκων Αθήνας και Πειραιά, ζουν σε απαράδεκτα υψηλά όρια κυκλοφοριακού θορύβου (από 90 έως και 100 dB κατά περίσταση κυμαινόμενα ανάμεσα σε μέρα και νύχτα, ιδίως κοντά σε κομβικές οδικές αρτηρίες).

Έρευνα για την ηχορύπανση στην Καλλιθέα, αποκάλυψε ότι η Καλλιθέα είναι δήμος με σοβαρό πρόβλημα ηχορύπανσης. Σε μεγάλο τμήμα του, οι μετρήσεις ήχου κατέγραψαν θορύβους μεγαλύτερους των 55 dB. Τιμή που είναι οριακή για την υγεία του ανθρώπινου εγκεφάλου, όταν είναι σε μόνιμη βάση. Το μεγάλο επίπεδο έντασης θορύβου καταγράφηκε, όπως ήταν αναμενόμενο, στις λεωφόρους Συγγρού και Ποσειδώνος. Αυτό, λόγω του φόρτου των μετακινούμενων τροχοφόρων.

Αντιθέτως, στην επίσης πολυσύχναστη Θησέως, οι τιμές εμφανίστηκαν ακραία μεταβαλλόμενες (σε διαφορετικά σημεία του δρόμου καταγράφηκαν χαμηλές τιμές, αλλά και άλλες της τάξης των 85 dB!). Γεγονός που οφείλεται τόσο στην πληθώρα των οχημάτων που κινούνται κατά κανόνες με χαμηλές ταχύτητες. Κι αυτό, λόγω της έντονης εμπορικής δραστηριότητας της περιοχής, όσο και στις επιλογές των εθελοντών, που πραγματοποίησαν τις καταγραφές. Οι χαμηλές τιμές θορύβου αποδίδονται σε μετρήσεις που έγιναν σε πιο ήσυχες γειτονιές παρακείμενες του δρόμου.

Χαμηλότερες τιμές μεγέθους θορύβου καταγράφηκαν σε πεζόδρομους και πάρκα, αλλά και σε περιοχές, απομακρυσμένες από το εμπορικό κέντρο της Καλλιθέας. Ιδιαίτερα σε σημεία με χαμηλά κτήρια, όπως οι Τζιτζιφιές.

Εντυπωσιακές είναι οι τιμές θορύβου, σε περιοχές του κέντρου. Εκεί όπου αναπτύσσονται συγκεκριμένες ανθρώπινες δραστηριότητες. Ποσοστό 49,2% των κατοικιών της περιοχής δέχονται ηχορύπανση της τάξης των 60-65 dB από οδική κυκλοφορία τη νύχτα (προφανώς, πρόκειται για κτήρια παρακείμενα σε αρτηρίες με έντονη κινητικότητα), ενώ ποσοστό 49,8% των κτηρίων κατοικιών υφίστανται τιμές θορύβου 65-70 dB την μέρα, επειδή βρίσκονται σε εμπορικές -επιχειρηματικές ζώνες ή περιοχές υπηρεσιών και γραφείων, που «ζωντανεύουν» με το φως του ήλιου.

Από τον θόρυβο των οχημάτων στον θόρυβο της καμπάνας…

Πηγές αστικού θορύβου αποτελούν κατά σειρά σοβαρότητας παραγωγής θορύβου:

  • οι μηχανές χαμηλού και υψηλού κυβισμού
  • τα οχήματα δημόσιας και ιδιωτικής χρήσης
  • τα μέσα σταθερής τροχιάς (τρένα, ηλεκτρικός, μετρό, τραμ)
  • τα κέντρα διασκέδασης
  • τα αεροπλάνα
  • οι βιομηχανικές/βιοτεχνικές εγκαταστάσεις

Επίσης, μεταξύ άλλων, οι εξωτερικές μονάδες κλιματιστικών συσκευών, τα επαγγελματικά ψυγεία, τα αυτοκίνητα – ψυγεία (εν στάσει), τα εργοτάξια και οι οικοδομές, τα πλυντήρια, τα φανοποιεία, τα συνεργεία, οι σταθμοί αυτοκινήτων, οι αθλητικές εγκαταστάσεις και οι λαϊκές αγορές.

Στις πηγές θορύβου περιλαμβάνονται και οι κοινωνικές δραστηριότητες, π.χ. οι φωνές παιδιών σε σχολικά συγκροτήματα, οι θόρυβοι από εγκαταστάσεις αναψυχής, οικιακά ζώα ή καμπάνες.

Ως βασική πηγή ηχορύπανσης της περιοχής προτάσσονται τα Κέντρα Υγειονομικού Ενδιαφέροντος (ΚΥΑ). Οι επιστήμονες του Δικτύου κάνουν λόγο για «φαινόμενο» που πρέπει να τεθεί υπό έλεγχο από τον δήμο και, μεταξύ πολλών, ζητούν να χαρακτηρισθεί η ηχορύπανση «περιβαλλοντικό αδίκημα» -και όχι πταίσμα- και να αυστηροποιηθούν οι ποινές για τους παραβάτες, με την επιβολή και ποινικών -εκτός από διοικητικές- κυρώσεων.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ:
Η ηχορύπανση κόβει χρόνια από τη ζωή μας