Ο Ιβάν Πετρόβιτς Πάβλοφ (26 Σεπτεμβρίου, 1849 – 27 Φεβρουαρίου, 1936) ήταν Ρώσος φυσιολόγος και ιατρός. Τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Ιατρικής το 1904 για έρευνες σχετικές με τη φυσιολογία του πεπτικού συστήματος. Είναι ευρύτατα γνωστός για το πείραμά του στο φαινόμενο των εξαρτημένων ανακλαστικών.
Ο Πάβλοφ, παρόλο που αντιμετώπιζε με σκεπτικισμό τη νεαρή για την εποχή του επιστήμη της ψυχολογίας, θεωρούσε πως η θεωρία των εξαρτημένων ανακλαστικών θα μπορούσε να ερμηνεύσει την ψυχωσική συμπεριφορά. Από αυτή την άποψη οι ιδέες του έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη συμπεριφοριστική θεωρία της ψυχολογίας, την οποία εισήγαγε ο Τζον Γουότσον το 1913.
Το αρχικό ενδιαφέρον του Πάβλοφ ήταν η θεολογία, καθώς ο πατέρας του ήταν εφημέριος του χωριού. Στην πορεία της ζωής του ωστόσο διαπίστωσε, ότι ενδιαφερόταν ιδιαίτερα για τη χημεία και τη φυσιολογία. Σπούδασε καταρχήν στο Πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης, στην Αυτοκρατορική Ιατρική Ακαδημία και έκανε τις μεταδιδακτορικές σπουδές του στη Γερμανία. Επιστρέφοντας στη Ρωσία, εργάστηκε στο Εργαστήριο Μπότκιν της Αγίας Πετρούπολης και αργότερα ανέλαβε την έδρα της Φυσιολογίας στην Αυτοκρατορική Ιατρική Ακαδημία.
Ο Πάβλοφ, αν και ανδρώθηκε ως επιστήμονας υπό το τσαρικό καθεστώς, παρέμεινε στη χώρα του μετά την επικράτηση της Οκτωβριανής Επανάστασης το 1917 και -παρότι διαφώνησε ευθέως με τις μαζικές διώξεις και εκτελέσεις, ακόμη και διαμαρτυρόμενος εγγράφως στον Στάλιν ή αρνούμενος στον Μπουχάριν την είσοδό του στο εργαστήριό του – συνέχισε τις έρευνές του, χρηματοδοτούμενες ανελλιπώς από το κομμουνιστικό καθεστώς έως την ηλικία των 87 ετών, καθώς εργαζόταν κυριολεκτικά ως το τέλος της ζωής του. Τη μέθοδο που ακολουθούσε ο Πάβλοφ σήμερα την ακολουθούν πολλοί ψυχολόγοι σε όλο τον Κόσμο, όπως η Ελληνίδα Ελπίδα Καλύβα.
