Οι καλοκαιρινές μυκητιάσεις ανήκουν στα συχνά δυσάρεστα απρόβλεπτα του καλοκαιριού και συμβαίνουν συχνά καθώς οι μύκητες αγαπούν τη ζέστη και την υγρασία. Γι αυτό άλλωστε το καλοκαίρι παρατηρείται έξαρση κάποιων δερματικών παθήσεων -όπως είναι οι καλοκαιρινές μυκητιάσεις- όχι μόνο σε ευαίσθητα άτομα αλλά και σε πιο ανθεκτικά δέρματα. Οι καλοκαιρινές μυκητιάσεις οφείλονται κυρίως σε δερματόφυτα (είδη μυκήτων) και αναπτύσσονται συνήθως στις μεσοδαχτύλιες πτυχές, όταν υπάρχει συσσωρευμένη υγρασία από το νερό της θάλασσας ή της πισίνας ή τον ιδρώτα. Οι καλοκαιρινές μυκητιάσεις εμφανίζονται σαν απολέπιση της επιδερμίδας ανάμεσα στα δάχτυλα ή σαν διαβρώσεις (σχισίματα) που συχνά συνοδεύονται από δυσάρεστη οσμή. Πέρα του ότι είναι ενοχλητικές και αντιαισθητικές, οι καλοκαιρινές μυκητιάσεις επιβάλλεται να θεραπευτούν γιατί αποτελούν μια ανοιχτή πύλη εισόδου για άλλα μικρόβια, κάτι το οποίο μπορεί να αποβεί επικίνδυνο για ασθενείς σαν τους διαβητικούς που είναι ευάλωτοι σε δευτερογενείς μικροβιακές λοιμώξεις. Επίσης ένας άλλος κίνδυνος που εγκυμονούν οι καλοκαιρινές μυκητιάσεις αν παραμείνουν αθεράπευτες είναι να εξελιχθούν σε χρόνιες μυκητιάσεις ή να προσβάλουν και τα νύχια στα πέλματα (ονυχομυκητίαση).
Πως προλαμβάνονται οι καλοκαιρινές μυκητιάσεις
Για να προλάβετε τις καλοκαιρινές μυκητιάσεις που εκδηλώνονται κυρίως στις μεσοδακτύλιες περιοχές επιβάλλεται να πλένετε καλά τα πόδια σας και να τα σκουπίζετε μέχρι να στεγνώσουν (κάθε φορά) προτού φορέσετε υποδήματα. Επίσης, να αποφεύγετε να φοράτε καθημερινά τα ίδια υποδήματα και να αφήνετε τα φορεμένα παπούτσια να στεγνώσουν σε ένα καλά αεριζόμενο χώρο, όπως είναι μια δροσερή βεράντα. Προληπτικά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε πούδρες που απορροφούν τον ιδρώτα στα πέλματα ενώ επιβάλλεται να περπατάτε με σαγιονάρες σε μέρη όπως οι πισίνες των ξενοδοχείων και των spa, τα δωμάτια και τα μπάνια των ξενοδοχείων και τα αποδυτήρια των γυμναστηρίων και των ξενοδοχείων. Στην παραλία μπορείτε να χρησιμοποιείτε σαγιονάρες στην άμμο, άλλωστε τους θερμούς μήνες η άμμος ζεσταίνεται και δεν είναι εύκολο να περπατήσει κανείς ξυπόλητος.
Θεραπεία για τις καλοκαιρινές μυκητιάσεις
Αν προσβληθείτε από καλοκαιρινή μυκητίαση που εκδηλώνεται στις μεσοδακτύλιες πτυχές θα χρειαστεί να κάνετε θεραπεία για τουλάχιστον δύο εβδομάδες. Η αγωγή γίνεται συνήθως τοπικά με κρέμες, σαπούνια ή πούδρες ενώ συμπληρωματικά χρειαστεί και συτηματική αγωγή (αντιμυκητιασικά χάπια).
Η πιο συχνή από τις καλοκαιρινές μυκητιάσεις
Δεν είναι όμως μόνο οι μεσοδακτύλιες πτυχές εκτεθειμένες στις καλοκαιρινές μυκητιάσεις. Μια από τις συνηθέστερες παθήσεις των καλοκαιρινών διακοπών είναι η ποικιλόχρους πιτυρίαση που εκδηλώνεται κυρίως στο κορμό. Η συγκεκριμένη μορφή καλοκαιρινής μυκητίασης προκαλείται από τους ζυμομύκητες «pityrosporum orbiculare» και «pityrosporum ovale». Πρόκειται για μονοκύτταρους οργανισμούς που υπό φυσιολογικές συνθήκες συμβιώνουν με το δέρμα και δεν θεωρούνται παθογόνοι. Όταν όμως βρεθούν σε συνθήκες θερμού και υγρού περιβάλλοντος μπορούν να αλλάξουν μορφή (malasseria furfur) και να γίνουν παθογόνοι. Επειδή ο μύκητας αυτός ευνοείται από την αύξηση της θερμοκρασίας και την χρήση αντηλιακών λαδιών, η ποικιλόχρους πιτυρίαση είναι ο πιο συχνός απρόσκλητος επισκέπτης των καλοκαιρινών διακοπών. Σπάνια ωστόσο εμφανίζεται σε παιδιά πριν την εφηβεία γιατί ο μύκητας malasseria furfur είναι λιπόφιλος και δεν ευνοείται η ανάπτυξή του σε παιδιά και έφηβους, που δεν διαθέτουν ώριμους σμηγματογόνους αδένες.
Τα χαρακτηριστικά της πιο συχνής από τις καλοκαιρινές μυκητιάσεις
Αν και η ποικιλόχρους πιτυρίαση μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιοδήποτε υγιές άτομο, είναι συχνότερη σε ανοσο-κατεσταλμένους ασθενείς, σε άτομα που χρησιμοποιούν τοπικά κορτικοστεροειδή (κρέμες με κορτιζόνη) και σε όσους υποσιτίζονται. Η συγκεκριμένη μορφή από τις καλοκαιρινές μυκητιάσεις εμφανίζεται αθόρυβα, χωρίς συμπτώματα, στον θώρακα, τον λαιμό και τη πλάτη. Για να γίνει αισθητή συνήθως χρειάζεται να περάσουν μήνες από την προσβολή. Αρχικά παρατηρούνται μικρές κηλίδες στο δέρμα που μπορεί να είναι καφέ η υποχρωμικές (δηλαδή πιο ανοιχτές από το υγιές δέρμα), ενώ η επιφάνειά τους καλύπτεται από πολλά μικρά λέπια (πιτυρίαση). Αν το προσβεβλημένο άτομο δεν ακολουθήσει θεραπεία οι κηλίδες της πιτυρίασης θα αυξηθούν σε μέγεθος και θα μοιάσουν με τις βλάβες της λεύκης. Ωστόσο σε αντίθεση με την λεύκη, σπάνια εμφανίζονται στο πρόσωπο.
Θεραπεία για την ποικιλόχρου πιτυρίαση
Όπως ισχύει σε όλες τις καλοκαιρινές μυκητιάσεις, έτσι και στην ποικιλόχρου πιτυρίαση η θεραπεία είναι εύκολη αλλά πρέπει να γίνει σχολαστικά γιατί αν παραμείνει έστω και μια βλάβη, η καλοκαιρινή μυκητίαση θα υποτροπιάσει. Για την αντιμετώπιση της χρησιμοποιούνται ειδικά σαμπουάν και τοπικά σκευάσματα (κρέμες, σπρέι) ή λαμβάνεται συστηματική αγωγή (χάπια από το στόμα). Με την θεραπεία η ποικιλόχρους πιτυρίαση θα υποχωρήσει αλλά το φυσιολογικό χρώμα του δέρματος θα αργήσει να επανέλθει στις κηλίδες.
Υγιεινή του σώματος ασπίδα στις καλοκαιρινές μυκητιάσεις
Επειδή η ποικιλόχρους πιτυρίαση είναι επιφανειακή καλοκαιρινή μυκητίαση, δεν ενέχει κινδύνους για την υγεία. Επειδή όμως είναι αντιαισθητική, καλό είναι να την αποφεύγουμε φροντίζοντας την υγιεινή του σώματος. Επίσης βοηθά να φοράμε βαμβακερά ή λινά ρούχα που αφήνουν την επιδερμίδα να αναπνέει και δεν εντείνουν την εφίδρωση, ενώ δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε πετσέτες άλλων ανθρώπων στο ντους και τη θάλασσα. Στην ξαπλώστρα της παραλίας τέλος πρέπει πάντοτε να απλώνουμε δική μας καθαρή πετσέτα.
Ευαγγελία Παπακωνσταντίνου:
- δερματολόγος-αφροδισιολόγος,
- επιστημονικός συνεργάτης στο νοσοκομείο «Α. Συγγρός».
