Ανεξέλεκτες διαστάσεις λαμβάνει η παχυσαρκία σε ολόκληρο τον κόσμο και στη χώρα μας. Ειδικοί επιστήμονες κάνουν λόγο για «επιδημία παχυσαρκίας» και προειδοποιούν πως το «το 1/3 των συνανθρώπων μας εκτιμάται ότι θα έχουν το χαρακτηρισμό του παχύσαρκου το… 2030»! Τα ανησυχητικά στοιχεία παρουσίαστηκαν σε ενημερωτική συζήτηση του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης (ΙΣΘ) στο πλαίσιο της φετινής ΔΕΘ.
Ο πρόεδρος του ΙΣΘ Νίκος Νίτσας στη σχετική συζήτηση ειδικών μίλησε για την αναγκαιότητα ευαισθητοποίησης των κοινωνιών στο πρόβλημα της παχυσαρκίας στις λεγόμενες ανεπτυγμένες δυτικές, στο γεγονός ότι έχει μετατραπεί σε… πανδημία η οποία εντοπίστηκε από την ιατρική κοινότητα το ΄90 καθώς και για την πρωτοβουλία του συλλόγου να βάλει και να αναδείξει στη δημόσια συζήτηση τρόπους άμεσης αντιμετώπισης και πρόληψης για να μην έχουμε προσεχώς ακόμη χειρότερα.
Όπως εξήγησε η κα Ελισάβετ Διαμαντή, πρόεδρος Παιδιατρικής Εταιρείας Βορείου Ελλάδος, καθηγήτρια Παιδιατρικής-Νεογνολογίας ΑΠΘ, «μιλάμε για… επιδημία παχυσαρκίας. Είναι μια ενεργειακή ανισορροπία δηλαδή οι άνθρωποι προσλαμβάνουν περισσότερες θερμίδες απ΄ ό,τι καταναλώνουν.
Ωστόσο αυτό θα μπορούσε να δικαιολογήσει τη μεγάλη αύξηση της παχυσαρκίας τα τελευταία 30 με 40 χρόνια; Δεν μπορούμε να δικαιολογήσουμε τα ποσοστά της παχυσαρκίας μόνο από τη διατροφή, την άσκηση, τον τρόπο ζωής, τα γονίδια κ.α. Από τη δεκαετία του 90, τότε που η ιατρική κοινότητα εστίασε στο πρόβλημα, διατυπώθηκε ότι ακόμη και πριν τη γέννηση παιδιών το ενδομήτριο περιβάλλον είναι αυτό που παρεμβαίνει και κάνει το μεταβολικό προγραμματισμό για κάτι που θα συμβεί στο μέλλον, ύστερα από… δύο, τρεις γενιές.
Από τις μελέτες που έγιναν διαπιστώθηκε ότι οι υπέρβαρες ή οι παχύσαρκες μητέρες κάνουν πιο συχνά μεγάλα παιδιά, καισαρικές τομές, δεν θηλάζουν, ενώ ο θηλασμός είναι μέτρο πρόληψης κατά της παχυσαρκίας και άλλων νοσημάτων διότι εμπεριέχει την έννοια της αυτορρύθμισης. Πολλές δε γυναίκες, σε ποσοστό μέχρι και 30% μετά τον τοκετό, δεν χάνουν τα κιλά της εγκυμοσύνης κι αυτό δημιουργεί προβλήματα, μεταξύ άλλων και στις επόμενες κυήσεις. Και ναι υπάρχει συσχέτιση της παχύσαρκης μητέρας με τα μελλοντικά παχύσαρκα παιδιά της, συνεπώς η πρόληψη κατά της παιδικής παχυσαρκίας ξεκινά από πριν τη γέννηση».
Η καθηγήτρια Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας ΑΠΘ, Ασημίνα Γαλλή – Τσινοπούλου, τόνισε πως «η πρόληψη, η οικογένεια και ο παιδίατρος διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο από την πρώτη στιγμή της γέννησης ώστε να μειωθούν τα περιστατικά παχυσαρκίας.
Όσο για τη «βεβαιότητα» ότι το λίπος των παιδιών θα γίνει ύψος είναι… μύθος. Μέχρι την ηλικία των 5 χρονών τα παιδιά έχουν πρότυπα τους γονείς, ύστερα τους δασκάλους και στην εφηβεία του φίλους. Στα κυλικεία των σχολείων θα πρέπει να υπάρχουν τροφές με μεγάλη διατροφική αξία και όχι… «σκουπίδια». Θα πρέπει να υπάρξει πρόγραμμα υγιεινής διατροφής εντός εκπαιδευτικού συστήματος. Δεν προτείνω την απαγόρευση διότι αυτή δημιουργεί περισσότερο ενδιαφέρον για άχρηστες και επιβαρυντικές τροφές (σνακ κλπ).
Θεωρώ ότι η καλύτερη σήμανση των προϊόντων είναι σημαντική για να γνωρίζουμε και να επιλέγουμε προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας. Ο δε καλός ύπνος με μεγάλη διάρκεια για τα παιδιά των προσχολικών ηλικιών, μέχρι 14 ώρες, είναι επιβεβλημένος για μια καλύτερη ανάπτυξη και μελλοντική ζωή, σύμφωνα με τις τελευταίες μελέτες και έρευνες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο κ. Αθανάσιος Χριστοφορίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Παιδιατρικής – Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας, «το φαινόμενο της παιδικής παχυσαρκίας είναι παγκόσμιο. Τα επιδημιολογικά δεδομένα τρομάζουν για την προοπτική και το… μέλλον. Το 1/3 του πληθυσμού το 2030, περισσότεροι από 2.000.000.000 άνθρωποι θα έχουν το χαρακτηρισμό του παχύσαρκου. Οφείλουμε , κυρίως για τα παιδιά, να αντιστρέψουμε τους δείκτες κάτι που μπορούμε να κάνουμε στα υπέρβαρα πριν γίνουν παχύσαρκα.
Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια τάση ισορρόπησης στις ανεπτυγμένες χώρες, ανάμεσα τους και η Ελλάδα ή ίσως υπάρχει αυτή η τάση γιατί δεν μπορούμε να το φτάσουμε χειρότερα! Αντίθετα στις υπό ανάπτυξη ή στις υπανάπτυκτες χώρες υπάρχει μια «έκρηξη» της παχυσαρκίας. Είναι διατροφικό το πρόβλημα. Δυστυχώς οι περισσότερες μελέτες μας κατατάσσουν στους πρωταθλητές της παιδικής παχυσαρκίας, στις πρώτες τρεις χώρες (παχυσαρκίας ή υπερβαρίας).
Δυστυχώς αυξάνονται τα περιστατικά βαρέως πασχόντων, κάτι πολύ ανησυχητικό το οποίο συνδέεται και με την πανδημία του κορονοϊού (και τις νέες συνήθειες διατροφής, απομόνωσης κλπ). Πολλές φορές από έμβρυο μπορούμε να καταλάβουμε και να διερευνήσουμε ορμονικές διαταραχές (ύψος, βάρος κλπ). Στις περισσότερες περιπτώσεις μπορούν να αντιστραφούν ακόμη και γονιδιακές διαταραχές. Δυστυχώς όμως το προσδόκιμο ζωής για τις επόμενες γενιές, με τα σημερινά δεδομένα, θα είναι μικρότερο. Ήδη το έχουμε βιώσει: γιαγιάδες να θάβουν τα εγγόνια τους. Δεν θέλουμε να είμαστε σκληροί όμως θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα και να το λύσουμε».
Οι γιατροί μίλησαν επίσης για τις επιπτώσεις της παχυσαρκίας στο ψυχισμό των παιδιών (υψηλά ποσοστά αυτοκτονιών παιδιών), στη μείωση της αυτοεκτίμησης, στον εκφοβισμό. Καθώς και για τα μέτρα διατροφικών συνηθειών με ταυτόχρονη φυσική άσκηση. Παράλληλα τόνισαν ότι καταγράφονται από πολύ νωρίς και ορθοπεδικά, καρδιολογικά, δερματολογικά, γυναικολογικά κι άλλα προβλήματα τα οποία κι αυτά όμως μπορούν να προληφθούν.
