Ένας στους τρεις Έλληνες, ενδέχεται να εκδηλώσει καρκίνο σε κάποια στιγμή στη ζωή του. Στη χώρα μας, καταγράφονται περισσότερες από 41.000 περιπτώσεις κάθε χρόνο, με συνέπεια ο καρκίνος να αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του ήδη επιβαρυμένου συστήματος Δημόσιας Υγείας. Και μπορεί κανείς έλληνας ασθενής να μην πέθανε γιατί δε βρήκε τα φάρμακά του, όπως είπε σε συνέντευξη που παραχώρησε στο HEALTHVIEW, o πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας κος Ευάγγελος Φιλόπουλος, αλλά αυτή τη στιγμή το σύστημα λειτουργεί οριακά, τα χειρουργεία έχουν πιάσει οροφή και πολλοί συμπατριώτες μας δεν έχουν καν πρόσβαση, σε αντικαρκινικές δομές εάν δεν έχουν την τύχη να ζουν στην Αθήνα.
“Ο καρκίνος, είναι η νόσος των φτωχών” είπε o κος Φιλόπουλος, με αφορμή την παγκόσμια μέρα κατά του καρκίνου στις 4 Φεβρουαρίου, επεξηγώντας αυτή την σκληρή δήλωση: “Είναι η νόσος των ανθρώπων που καπνίζουν, πίνουν και δε γυμνάζονται. Εξαιτίας της κρίσης, έχουν χάσει την αξιοπρέπειά τους και είτε αδιαφορούν, είτε δεν έχουν το κουράγιο, να προσπελάσουν τα εμπόδια για να εξυπηρετηθούν από τις υπηρεσίες υγείας».
Ο κος Φιλόπουλος μίλησε ακόμη στο Healthview, για τις ιδιαιτερότητες της ασθένειας στη χώρα μας, και για το «ταξίδι του καρκινοπαθούς» που στην Ελλάδα είναι σκληρό και μοναχικό. Οι «Έλληνες ασθενείς, είναι ακαθοδήγητοι», είπε ο πρόεδρος της αντικαρκινικής, ενώ αναφέρθηκε και στις νέες θεραπείες, που αποδεικνύουν κάθε μέρα αργά αλλά σταθερά, ότι «ο καρκίνος δεν είναι ανίκητος».
Υπάρχει αύξηση των περιστατικών καρκίνων στη χώρα μας;
Η πρωτοφανής μείωση γύρω στο 26% των δαπανών για την υγεία μόνο τα τελευταία δύο χρόνια, έχει επιφέρει σημαντικές δυσλειτουργίες στην πρόληψη, στη διάγνωση αλλά και στην υποστήριξη των ασθενών, τομείς που ανέκαθεν ήταν οι μαύρες τρύπες στην Ελλάδα, τώρα όμως με την πτώση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών η κατάσταση επιδεινώνεται. Σύμφωνα με στοιχεία που πρόκειται να δημοσιευθούν στο Annals of Oncology στην Ελλάδα καταγράφεται μία αύξηση της θνησιμότητας των ανδρών από καρκίνο από 734.259 το 2011 στους 753.600 όμως αυτή η έρευνα περιλαμβάνει και άλλες χώρες στη βαλκανικά. Επίσημα στοιχεία η χώρα μας δεν έχει, αφού στις καταγραφές υστερούμε πολύ. Ενδεικτικά όμως μπορώ να σας πω, ότι στο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο «Άγιος Σάββας», έχουν αυξηθεί τα περιστατικά νέων κοριτσιών 23 και 25 χρονών με καρκίνο του μαστού. Αυτό βεβαία ξαναλέω μπορεί να είναι τυχαίο επείδη εμείς στον Αγιο Σάββα είμαστε Νοσοκομείο αναφοράς. Πάντως αυτό που θα πρέπει να υπογραμμίσουμε είναι ότι στο νοσοκομείο έχει αυξηθεί η προσέλευση στα εξωτερικά ιατρεία. Δεν έρχονται όμως για προληπτικούς λόγους, ο κόσμος τα τελευταία χρόνια δεν ασχολείται με την πρόληψη και αυτό είναι αποτέλεσμα της κρίσης. Χαρακτηριστικά σας λέω, ότι παλιότερα τις μονάδες κινητής μαστογραφίας δεν είχαμε λόγο να τις στείλουμε στο κέντρο της Αθήνας. Υπήρχαν εργαστήρια και ο κόσμος πήγαινε και ελεγχόταν. Τώρα μένουμε Αθήνα, γιατί με την κατακόρυφη αύξηση των ανασφάλιστων πολλοί άνθρωποι είναι αποκλεισμένοι από το σύστημα Υγείας, το οποίο οφείλει να περιλαμβάνει και τον προσυμπτωματικό έλεγχο. Σας λέω λοιπόν, ότι με βάση τους δείκτες του νοσοκομείου του “Αγίου Σάββα”, έχουμε τεράστια αύξηση προσέλευσης στα εξωτερικά ιατρεία, ανθρώπων που είναι άρρωστοι. Ο αριθμός των χειρουργείων έχει πιάσει οροφή πια. Είναι αδύνατον να εξυπηρετήσεις όλους τους ασθενείς άμεσα και γρήγορα, όπως θα δικαιούνταν αφού το προσωπικό ιδίως το νοσηλευτικό, έχει μειωθεί και οι χώροι έχουν μπλοκάρει.
Ποια είδη καρκίνων παρατηρούνται περισσότερο στην Ελλάδα και για ποιους λόγους.
Ο καρκίνος να ξέρετε ότι είναι η νόσος των φτωχών. Είναι η νόσος που χτυπά τους ανθρώπους που πίνουν, καπνίζουν, δε θρέφονται σωστά και δε γυμνάζονται. Οι πλούσιοι άνθρωποι προσέχουν τη διατροφή τους, πάνε το τζόκινγκ τους, έχουν κόψει το κάπνισμα και κάνουν προληπτικές εξετάσεις. Οι φτωχοί δυστυχώς, έχουν ανθυγιεινές τάσεις συμπεριφοράς, καπνίζουν, τρώνε υποδεέστερο φαγητό και δεν ενδιαφέρονται ουδόλως για την ευεξία τους, γιατί νιώθουν συχνά ότι έχουν χάσει την αξιοπρέπεια τους. Μόνο ο καρκίνος του μαστού προτιμά σε παγκόσμια κλίμακα, τις πιο ευκατάστατες γυναίκες και αυτό συνδέεται με το σύγχρονο τρόπο ζωής των γυναικών που ζουν στην Αμερική και στη Βόρεια Ευρώπη. Στην Αφρική, που οι γυναίκες γεννούν από τα 12 και θηλάζουν ασταμάτητα, δεν έχουν καρκίνους του μαστού.
Υπάρχουν και άλλες χώρες που υπολείπονται στον τομέα της καταγραφής των καρκίνων όπως η χώρα μας και που νομίζετε, ότι οφείλεται αυτό;
Παράδοξο μεν αλλά αληθινό. Ούτε η Γερμανία έχει οργανωμένο αρχείο νεοπλασιών. Όσο και εάν φαίνεται παράξενο, οι γερμανοί αντιδρούν για λόγους πολιτικούς, σε κάθε είδους καταγραφή. Εκεί όμως, έχουν ένα οργανωμένο σύστημα υγείας με τα νοσοκομεία να επικοινωνούν μεταξύ τους και αυτό δεν τους επηρεάζει. Εμείς εδώ ούτε τα νοσοκομεία, ούτε οι γιατροί επικοινωνούν μεταξύ τους. Εδώ οι ασθενείς, δεν έχουν καν πρόσβαση στα δικά τους ιατρικά προσωπικά δεδομένα. Ο κατακερματισμός των ιατρικών υπηρεσιών είναι μεγάλο πρόβλημα και αυτό το καταλαβαίνει ένας καρκινοπαθής σε αυτό το “περίφημο ταξίδι” όπως λέγεται ο αγώνας με τον καρκίνο. Ο έλληνας ασθενής είναι ακαθοδήγητος, και ειδικά ο καρκίνος είναι μια πολύ ακριβή ασθένεια που γονατίζει τους ασθενείς αλλά και τις οικογένειές τους.
Υπάρχουν περιοχές στη χώρα μας, που παρατηρείται έξαρση συγκεκριμένων τύπων καρκίνου;
Έχει παρατηρηθεί μία έξαρση των καρκίνων σε αγροτικές περιοχές όπου ενοχοποιούνται τα φυτοφάρμακα, επίσης υπάρχει μία αύξηση των καρκίνων σε περιοχές όπως η Πτολεμαΐδα ή ο Βόλος όμως αυτό μπορεί να είναι συμπτωματικό. Αυτό όμως που θέλω να τονίσω, είναι ότι υπάρχουν γεωγραφικοί περιορισμοί στην ασθένεια. Οι γυναίκες που ζουν στη νησιωτική Ελλάδα, οι άνθρωποι που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές στερούνται βασικών αντικαρκινικών δομών. Αυτό δεν μπορούμε να το αφήνουμε έτσι, γιατί ξέρετε τι σημαίνει για έναν άνθρωπο που αρρωσταίνει, να πρέπει να σηκωθεί να φύγει από τον τόπο του για να γίνει καλά; Ελλάδα δε μπορεί να είναι μόνο η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη! Όλοι οι έλληνες ασθενείς δικαιούνται την αξιοπρέπεια που πρέπει να έχουν πάντα οι ασθενείς και αυτό σημαίνει, έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση, θεραπεία αλλά και την κατάλληλη φροντίδα, εάν βρίσκονται στο τελευταίο στάδιο.
Κε Φιλόπουλε οι Έλληνες ασθενείς διαμαρτύρονται και συχνά καταγγέλλουν ότι δε βρίσκουν τα φάρμακά τους.
Κανένας ασθενής στην Ελλάδα δεν πέθανε, επειδή δε βρήκε να πάρει το φάρμακό του. Η ταλαιπωρία όμως των ανθρώπων ήταν μεγάλη και αδικαιολόγητη, όταν τα προμηθεύονταν από τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ. Ήταν καιρός που έπρεπε να σταματήσει αυτή η ταλαιπωρία. Όμως οι συνεχιζόμενες περικοπές, οδηγούν το σύστημα σε παράλυση και αδικούν τους ασθενείς αλλά και το επιστημονικό προσωπικό της χώρας.
Τελικά σε τι βαθμό, η αύξηση των ιάσιμων καρκίνων, οφείλεται στην πρόληψη και στην έγκαιρη διάγνωση, και σε ποιό βαθμό συμβάλλουν τα φάρμακα και οι νέες θεραπείες;
Ο καρκίνος σε ένα μεγάλο βαθμό είναι ιάσιμος. Τα παιδιά πχ, σε ένα ποσοστό 70% θεραπεύονται. Έχουν ανέβει επίσης και τα ποσοστά ίασης του καρκίνου του μαστού, της λευχαιμίας αλλά και άλλων καρκίνων. Αυτό δεν το κάνει μόνο η πρόληψη, αλλά και η θεραπεία. Κάθε μέρα που περνάει, ανακαλύπτονται καινούργια φάρμακα που κάνουν αργά αλλά σταθερά βήματα, στη μάχη κατά του καρκίνου. Δε μπορούμε να παραβλέψουμε αυτές τις θεραπείες. Από το 1975 και μετά, καταγράφεται μια αδιάλειπτα και χωρίς παλινδρομήσεις ανοδική πορεία, όσον αφορά την ίαση. Εδώ είναι που θέλει προσοχή. Ήμασταν ο παράδεισος των φαρμάκων και τώρα κινδυνεύουμε με την κρίση να πάμε στο άλλο άκρο. Δεν πρέπει όμως, να στερήσουμε τον έλληνα ασθενή από νέα αποτελεσματικά φάρμακα. Θα πρέπει βέβαια να γίνεται λελογισμένη χρήση και αυτό μπορεί να επιτευχθεί, εάν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί είναι δυνατοί και κάνουν σωστά τη δουλειά τους. Επίσης θα πρέπει στην Ελλάδα να συνειδητοποιήσουμε ότι τα γενόσημα φάρμακα δεν είναι υποδεέστερα φάρμακα. Εάν τα γενόσημα είχαν μεγαλύτερο ποσοστό διείσδυσης στην αγορά όπως θα έπρεπε να είχαν, θα ξοδεύαμε λιγότερα και πιο αποτελεσματικά τα χρήματα που προορίζονται για τη φαρμακευτική δαπάνη.
Ποια τελευταία επιστημονικά επιτεύγματα που αφορούν στην έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου, σας έχουν εντυπωσιάσει και θεωρείτε ότι μας επιτρέπουν να αισιοδοξούμε;
Το ένα είναι από τη γενετική και αφορά στον εντοπισμό των γονιδίων που ευθύνονται για την καρκινογένεση. Το δεύτερον, είναι από τη μοριακή βιολογία η αποκάλυψη των λεγόμενων “μονοπατιών”. Τα κύτταρα μας, μιλούν αναμεταξύ τους,αλληλεπιδρούν και η γλώσσα τους είναι η χημεία. Εκεί στηρίζονται νέες θεραπείες που προσπαθούν να μπλοκάρουν αυτά τα μονοπάτια. Ένα ακόμη μεγάλο βήμα είναι, η κατανόηση ότι κάποιοι ιοί, προκαλούν καρκίνο. Είναι μεγάλη πρόοδος τα εμβόλια για τον HPV αλλά και για την ηπατίτιδα C. Το 2030 ο καρκίνος θα είναι ιάσιμος 100% και σε λίγα χρόνια, θα μιλάμε για βιοψίες από αίμα. Θα σου παίρνουν αίμα και από τα σπασμένα κομμάτια DNA που κυκλοφορούν στο αίμα μας, θα σου λένε εάν έχεις καρκίνο, ή εάν ανήκεις βιοχημικά σε ομάδα υψηλού κινδύνου και ενδεχομένως εκδηλώσεις τη νόσο αργότερα.
Μέχρι το 2030 όμως τι πρέπει να κάνουμε σε επίπεδο πρόληψης;
Σε επίπεδο προσωπικό μπορούνε να κάνουμε απλά πράγματα, που δε χρειάζονται ούτε λεφτά ούτε καμία τρόικα. “Να γίνουμε εμείς το παράλληλο πρόγραμμα”, όπως λέει η αντικαρκινική εταιρία και να συνειδητοποιήσουμε, ότι «μπορούμε». Αυτό είναι το σύνθημά μας “Μπορώ” και όλοι μαζί μπορούμε, να πούμε όχι στο τσιγάρο, όχι στο αλκόολ, όχι στη ζάχαρη. Επίσης εάν ήταν στο χέρι μας θα απαγορεύαμε τα τζάκια στην Αθήνα. Αυτά είναι βασικά και αυτονόητα πράγματα που μπορούμε να τα κάνουμε όλοι μας.
Βάννα Κεκάτου
