Καρκίνος: Οι επιπτώσεις στο σεξ, σημαντικό πρόβλημα για τους καρκινοπαθείς

Το σεξ και οι επιπτώσεις του καρκίνου στη σεξουαλική ζωή των ασθενών με καρκίνο αναδεικνύεται ως το σημαντικότερο πρόβλημα, εξαιτίας της μειωμένης ποιότητας ζωής των καρκινοπαθών. Στη δεύτερη θέση μπαίνουν τα προβλήματα στην οικογενειακή ζωή και με διαφορά οι επιπτώσεις στην εργασία.

Η μειωμένη ποιότητα ζωής όχι μόνο σε σχέση με τους υγιείς, αλλά και σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό που βιώνουν οι καρκινοπαθείς, σημαίνοντας «καμπανάκι» για το σύστημα υγείας της χώρας μας, τόσο σε ότι αφορά την πρόληψη του καρκίνου, όσο και στην περίθαλψη μετά τη νοσοκομειακή φροντίδα.

Τα παραπάνω καταγράφονται σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε από τον ομ. Καθηγητή Οικονομικών της Υγείας του ΕΚΠΑ Γιάννη Υφαντόπουλο  και τους συνεργάτες του, για λογαριασμό του συλλόγου ασθενών All.Can με αφορμή την σημερινή παγκόσμια ημέρα κατά του καρκίνου (4 Φεβρουαρίου).

Η μελέτη, που παρουσίασε ο καθ. Υφαντόπουλος στο συνέδριο της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου (ΕΛΛΟΚ), εξέτασε την ποιότητα ζωής των καρκινοπαθών, την ικανοποίηση από τις υπηρεσίες υγείας, τις επιπτώσεις στην εργασία και την παραγωγικότητα, τις κοινωνικοοικονομικές ανισότητες, όλες τους παράμετροι που οδηγούν προς ένα νέο μοντέλο διαχείρισης της νόσου. Συμμετείχαν 400 άτομα από όλες τις περιφέρειες.

Όπως τόνισε ο καθηγητής, η μέτρηση της ποιότητας ζωής δεν μπαίνει εξ’ αρχής στις προτεραιότητες, καθώς τις περισσότερες φορές οι ασθενείς ρωτούν «πόσο χρόνο ζωής έχω» και όχι πόσο χρόνο με ποιότητα ζωής. Και ο γιατρός δεν είναι πάντα σε θέση να απαντήσει για το κέρδος ζωτικότητας του ασθενή.

Σύμφωνα με την μελέτη, η ποιότητα ζωής των καρκινοπαθών είναι μειωμένη κατά 22 μονάδες σε σχέση με το γενικό πληθυσμό.

Καρκίνος και ποιότητα ζωής

Για τη μέτρηση της ποιότητας ζωής εξετάζονται παράμετροι που βιώνουν οι ασθενείς όπως πόνος, δυσχέρεια, άγχος κατάθλιψη, κινητικότητα, αυτοεξυπηρέτηση, συνήθεις δραστηριότητες. 

Η μελέτη έδειξε ότι ενώ το 86,1% των καρκινοπαθών μπορεί να αυτοεξυπηρετείται στην καθημερινότητά του, σχεδόν το 60% βιώνει τον πόνο και τη δυσφορία σε μικρό ή ακραίο βαθμό, ένα 45% αντιμετωπίζει προβλήματα κινητικότητας και μόνο το 48,9% δεν αντιμετωπίζει προβλήματα στην εργασία ή τις σπουδές του.

Το σημαντικότερο πρόβλημα όμως είναι το άγχος και η κατάθλιψη, όπου ένα 20% εμφανίζει ακραία ή σοβαρά προβλήματα άγχους και κατάθλιψης και ένα 26% μέτρια προβλήματα. 

Μάλιστα, το άγχος και η κατάθλιψη αποτελεί τη σημαντικότερη παράμετρο ποιότητας ζωής για τους ίδιους τους καρκινοπαθείς, ενώ ακολουθούν ο πόνος και η δυσφορία, οι συνήθεις δραστηριότητες (σπουδές, εργασία), η κινητικότητα και η αυτοεξυπηρέτηση.

Καθώς από τη σύγκριση ευρημάτων προηγούμενων μελετών διαπιστώνεται βελτίωση στην ποιότητα ζωής των ασθενών, η τρέχουσα μελέτη διαπίστωσε ότι η ποιότητα ζωής σχετίζεται και με την ηλικία, αλλά κυρίως με την οικονομική κατάσταση.

Ανισότητες στην υγεία

«Όσο πιο πλούσιος είσαι, τόσο καλύτερα», είπε χαρακτηριστικά ο καθηγητής, ενώ επίσης σημαντικό είναι αν η νόσος δεν είναι μεταστατική και αν ο ασθενής έχει υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο. Άνεργοι και ασθενείς εκτός του παραγωγικού συστήματος έχουν πολύ χαμηλότερη ποιότητα ζωής.

Οι ανισότητες στην υγεία έχουν δραστική επίπτωση στην μείωση της ποιότητας ζωής των καρκινοπαθών, καθώς όσων η υγεία είναι πάρα πολύ καλή υγεία η ποιότητα ζωής βαθμολογήθηκε με 85%, οι ασθενείς με καρκίνο έχουν ποιότητα ζωής μειωμένη κατά 50 μονάδες, μόλις στο 27%. 

Ο πλούτος επίσης είναι σημαντική παράμετρος, καθώς οι πλούσιοι καρκινοπαθείς έχουν ποιότητα ζωής που φτάνει το 79% (στους πάρα πολύ πλούσιος ο δείκτης πέφτει στο 74% αν και παραμένει ψηλά), ενώ στους φτωχούς η ποιότητα ζωής είναι κάτω από το μισό, στο 48%. Αντίστοιχα μειώνονται τα ποσοστά ποιότητας ζωής σε αυτούς που έχουν τελειώσει μόνο το σχολείο, σε σύγκριση με αυτούς που έχουν τελειώσει Πανεπιστήμιο, όπως και σε αυτούς που είναι συνταξιούχοι ή άνεργοι σε σύγκριση με αυτούς που εργάζονται.

Το άγχος και η κατάθλιψη επηρεάζουν πολύ την ποιότητα ζωής, η οποία πέφτει στο 16% στους πάσχοντες με εξαιρετικό άγχος και κατάθλιψη, έναντι 90% σε αυτούς χωρίς καθόλου άγχος ή κατάθλιψη, καταγράφοντας μια διαφορά της τάξης των 82 μονάδων. 

Καρκίνος και εραπεία

Σε ότι αφορά τις θεραπείες, το 65% έχει μεγάλη ικανοποίηση, ενώ το 57% έχει μεγάλη ικανοποίηση από την πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας, εκφράζοντας αισιοδοξία για τη μελλοντική τους υγεία. 

Επιπτώσεις του καρκίνου

Η δυσπραγία που νιώθουν οι καρκινοπαθείς έχει πολύ σημαντική επίπτωση στην οικογένεια των ασθενών. Μάλιστα πολύ μεγάλη επίπτωση έχει στο 36% των ασθενών και πάρα πολύ στο 26% των ασθενών. 

Η επίπτωση όμως στη σεξουαλική τους ζωή είναι το σημαντικότερο πρόβλημα για το 40% των καρκινοπαθών, ενώ άλλο ένα 31% το θεωρεί πολύ σημαντικό πρόβλημα, τοποθετώντας τις δυσκολίες στο σεξ πάνω από αυτές της οικογένειας.

Σε ότι αφορά την εργασία, καταγράφονται 19 ώρες απουσίας την εβδομάδα, με αποτέλεσμα να μην πηγαίνουν στη δουλειά τους για δύο από τις πέντε ημέρες της εβδομάδας ή να ζητούν άδεια, γεγονός που έχει επίπτωση στην απώλεια παραγωγικότητας κατά 40%, ποσοστό με μεγάλη επίπτωση στην κοινωνία. 

Σχολιάζοντας τα ευρήματα της μελέτης, ο καθ. Υφαντόπουλος τόνισε ότι δείχνουν την ανάγκη για ένα νέο μοντέλο, καθώς ο κατακερματισμός των υπηρεσιών δημιουργεί προβλήματα πρόσβασης, ενώ υποδεικνύουν την ανάγκη για αντιμετώπιση του καρκίνου από ομάδες εργασίας. Ο καθηγητής επεσήμανε ότι η χώρα παραμένει ουραγός στην πρόληψη, ενώ υπάρχουν ελλείψεις στην κάλυψη των ασθενών προνοσοκομειακά και μετανοσοκομειακά.

Όσο γι΄ αυτούς που έχουν θεραπευτεί από καρκίνο, αυτοί διατηρούν πολύ καλή ποιότητα ζωής και εντάσσονται στην κοινωνία.