Κωνσταντίνος Φρουζής, Πρόεδρος ΣΦΕΕ: “Πρέπει να σπάσουμε τον φαύλο κύκλο”

26-12-2016

Ο Πρόεδρος του ΣΦΕΕ αναλύει τις πραγματικές αιτίες που καθιστούν την κρίση υπαρκτή και ορατή ακόμα και μετά από πέντε χρόνια οικονομικής θεραπείας και εξυγίανσης, ενώ εκτιμά ότι η συνέργεια του φαρμακευτικού κλάδου με τον κλάδο των εταιρειών Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών μπορεί να αποτελέσει ένα πρωτοποριακό παράδειγμα δυναμικής ανάπτυξης καθώς και ένα δυναμικό πρότυπο για την ελληνική οικονομία του μέλλοντος.

Η χώρα βρίσκεται εδώ και αρκετά χρόνια στη δίνη της ύφεσης και των “σκληρών” μέτρων δημοσιονομικής πειθαρχίας που έχουν φέρει την κοινωνία και τις επιχειρήσεις στα όρια της αντοχής τους. Πως έχει επηρεάσει αυτή η κατάσταση τις εταιρίες του κλάδου που εκπροσωπείτε και ποιες είναι οι συνέπειες της κρίσης στην φαρμακοβιομηχανία και στην οικονομία γενικότερα;

Ας δούμε τι πραγματικά συμβαίνει. Υπάρχει σε λειτουργία ένας “μηχανισμός αποδόμησης” της πραγματικής οικονομίας, ένας φαύλος κύκλος περικοπών των δαπανών και συρρίκνωσης των εσόδων του κράτους και των επιχειρήσεων. Οι περικοπές καθίστανται αναπόφευκτες ακριβώς γιατί διαρκώς μειώνονται τα έσοδα που παράγονται από την οικονομική δραστηριότητα. Η αιτία της μείωσης των εσόδων είναι η ίδια η μείωση των δαπανών. Αυτός είναι ο φαύλος κύκλος που πρέπει να σταματήσει άμεσα. Η οικονομική δραστηριότητα αποτελείται από δαπάνες δημόσιες και δαπάνες ιδιωτικές που μειώνονται ή ματαιώνονται επειδή οι κεντρικές ευρωπαϊκές εξουσίες δεν έχουν καταλήξει εδώ και πέντε χρόνια σε μια πραγματική και οριστική λύση για τα συσσωρευμένα δάνεια των αγορών και των τραπεζών προς την οικονομία και προς τα κράτη. Κατά συνέπεια, οι αγορές χρηματοδοτούν ελλιπώς την οικονομική δραστηριότητα και από κάποια στιγμή και μετά, μέσα στο κλίμα της ύφεσης, όταν όλοι προχωρούν σε περικοπές, λίγοι μπορούν ή τολμούν να διακινδυνεύσουν νέες επενδύσεις.

Λίγο-πολύ αυτό συμβαίνει σε πολλές χώρες της Ευρώπης, ακόμα και στη Γαλλία και την Ιταλία. Η Ελλάδα και λόγω του μικρού της μεγέθους όμως πληρώνει πρώτη, υπέρμετρα και εδώ και πάρα πολύ καιρό αυτή τη θανάσιμη εκκρεμότητα στην επιδιόρθωση του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος με αποτέλεσμα να έχει εγκλωβιστεί μέσα σε σειρά από φαύλους κύκλους – χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θέλω να υποτιμήσω ή να παραβλέψω τα λάθη και τις καθυστερήσεις στις διαρθρωτικές αλλαγές για τα οποία η πολιτεία και το πολιτικό σύστημα διατηρεί μερίδιο ευθύνης. Στο πλαίσιο αυτό οι εταιρείες του φαρμακευτικού κλάδου θα έλεγα ότι έχουν πληγεί περισσότερο από πολλές άλλες και μάλιστα την ώρα που επιτελούν έναν κρίσιμο κοινωνικό ρόλο, αποτελούν δηλαδή πυλώνα για τη στήριξη του δημοσίου συστήματος υγείας και για την εξασφάλιση της επάρκειας φαρμάκων στην αγορά. Είναι γνωστό ότι τα τελευταία χρόνια οι φαρμακευτικές εταιρείες επιβαρύνονται με υψηλή φορολογία την ίδια ώρα που οι ισολογισμοί τους επλήγησαν δραματικά από το PSI του €1 δις, αλλά και τα €600 εκατ. από διαδοχικά ετήσια rebates και clawbacks. Παράλληλα, η συσσώρευση χρεών των νοσοκομείων και του ΕΟΠΥΥ συνεχίζει να υπερβαίνει το €1 δις. Σε όλα αυτά προστίθενται τα συνεχή λάθη στις τιμές φαρμάκων. Πέρα από την ίδια την κρίση, είναι οι απρόβλεπτες και κοντόφθαλμες συμπεριφορές της Πολιτείας και η έλλειψη σχεδιασμού που επιτείνουν τα προβλήματα.

Ποιες είναι οι προτάσεις του Συνδέσμου σας, προς την κυβέρνηση, ώστε οι επιχειρήσεις να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της κρίσης, να ξεπεράσουν τα προβλήματα, να επιβιώσουν και να συνεχίσουν να προσφέρουν αποδοτικό έργο στην ελληνική οικονομία και την κοινωνία;

Ζητούμε συμμετοχή στο διάλογο και τη διαβούλευση για τα θέματα που αφορούν τον κλάδο. Οι διαρκείς αλλαγές πολιτικής και οι αιφνιδιασμοί δεν συμβάλλουν στην σταθερότητα και την ανάπτυξη. Παράλληλα, έχει αποδειχθεί ότι οι διαρκείς περικοπές στη φαρμακευτική δαπάνη οδηγούν σε όξυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και σε αδιέξοδο τον φαρμακευτικό κλάδο. Μια φαρμακευτική δαπάνη κατώτερη των €2,3 δις οδηγεί σε συρρίκνωση του φαρμακευτικού κλάδου, που αναπόφευκτα μεταφράζεται σε απώλεια σημαντικών φαρμάκων από την αγορά. Η κατάσταση αυτή διαμορφώνει συνθήκες κοινωνικής ανισότητας που επιτείνουν την οικονομική κρίση. Το αποτέλεσμα είναι να “ενεργοποιείται” ο ίδιος φαύλος κύκλος που περιέγραψα παραπάνω: Η περικοπή δαπανών, πέραν των κοινωνικών τραυμάτων, προκαλεί σε καθαρούς αριθμούς μεγαλύτερη οικονομική ζημία από την εξοικονόμηση που υποτίθεται ότι εξασφαλίζει.

Ο φαρμακευτικός κλάδος, έμμεσα και άμεσα, εισφέρει στο ΑΕΠ περί τα €7,6 δις (4% του ΑΕΠ), ενώ συνδέεται με πάνω από 130.000 θέσεις εργασίας. Αποτελεί κεντρικό κλάδο της ελληνικής οικονομίας σήμερα και οπωσδήποτε και στο μέλλον. Θα πρέπει λοιπόν να αντιμετωπιστεί με μια ειδική φορολογική πολιτική, στο πλαίσιο μιας γενικότερης πολιτικής προσφοράς γενναίων κινήτρων για έρευνα και ανάπτυξη νέων φαρμάκων, προκειμένου ο κλάδος να πραγματοποιήσει το επιστημονικό και επιχειρηματικό άλμα προς το μέλλον. Ένα άλμα που βρίσκεται μέσα στο όριο των δυνατοτήτων των χιλιάδων ελλήνων επιστημόνων και στελεχών που τον υπηρετούν.

Βρισκόμαστε πλέον σε ένα σημείο που, σύμφωνα με την κυβέρνηση, η χώρα είναι πλέον έτοιμη να “σταθεί στα πόδια της” ή τουλάχιστον να ακολουθήσει μια νέα πορεία χωρίς την αυστηρή επιτήρηση της τρόικας. Κατά την εκτίμηση σας είναι αυτό εφικτό και ποια πρέπει να είναι τα επόμενα βήματα ώστε η πραγματική οικονομία να μπει σε αναπτυξιακή πορεία;

Δεν θα αμφισβητήσω τα μεγάλα βήματα που έχουν γίνει στο πεδίο της αντιμετώπισης των ελλειμμάτων. Και ασφαλώς είναι εφικτή μια νέα πορεία για την ελληνική οικονομία, η οποία έχει επιτύχει σημαντικά ορόσημα στην πορεία της προσαρμογής, της σταθεροποίησης και της εξυγίανσης. Ωστόσο, όταν οι διεθνείς και οι ευρωπαϊκές οικονομικές συνθήκες είναι ρευστές και αβέβαιες, δεν πρέπει να εφησυχάζουμε. Η εθνική προσπάθεια πρέπει να επικεντρωθεί στην αναπτυξιακή ανασυγκρότηση και στη διαμόρφωση ενός ελληνικού οικονομικού μοντέλου υψηλής παραγωγικότητας προσανατολισμένου στα αγαθά και τις υπηρεσίες που σχεδιάζονται και απευθύνονται στις διεθνείς αγορές.

Κρίσιμη προϋπόθεση για να γίνει αυτό είναι η προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων μέσα σε ένα περιβάλλον που προσφέρει θεσμικές εγγυήσεις σταθερότητας και μακρόπνοου σχεδιασμού. Ας είμαστε ειλικρινείς. Χρειαζόμαστε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης για να καλύψουμε το χαμένο έδαφος και τις υστερήσεις, αλλά οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι ολόκληρη η Δύση πλήττεται από χαμηλή ανάπτυξη, ακόμα και από αποπληθωρισμό. Γι’ αυτό ακριβώς οι πρωτοβουλίες μας στη θεσμική, φορολογική και επενδυτική ανασυγκρότηση πρέπει να είναι διπλά τολμηρές. Η Ευρώπη δεν θα μας “τραβήξει” προς τα πάνω. Δεν βρίσκεται η Ευρώπη στην αρχή μιας πορείας ισχυρής ανάπτυξης. Κι εμείς δεν έχουμε την πολυτέλεια να διολισθήσουμε κι άλλο προς τα κάτω και τελικώς να συνηθίσουμε να εκπροσωπούμε ένα “βαλκανικό πρότυπο” οικονομίας μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση την ίδια ώρα που τα παιδιά μας θα αναζητούν στο εξωτερικό κάποιες αξιοπρεπώς αμειβόμενες θέσεις εργασίες. Η Ελλάδα πρέπει να σπάσει τον φαύλο κύκλο που την περιορίζει και τη δεσμεύει. Εκεί βρίσκεται το κλειδί. Απαιτούνται πράξεις υπέρβασης.

Από την εμπειρία σας ως στέλεχος εταιριών τεχνολογίας, ποιες είναι κατά τη γνώμη σας οι συνέργειες που μπορούν και πρέπει να αναπτυχθούν μεταξύ των φαρμακευτικών εταιριών που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και των ελληνικών εταιριών Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών. Μπορούν να σχεδιαστούν και να υλοποιηθούν κοινές δράσεις και προς ποια κατεύθυνση;

Σαφέστατα ναι. Ένας τομέας είναι η διαρκής συνεργασία για τον εκσυγχρονισμό και τη μηχανοργάνωση του συστήματος υγείας έτσι ώστε να εξαλειφθεί μια για πάντα η σπατάλη και η κακοδιαχείριση. Ένας ακόμα τομέας, ίσως ακόμα πιο φιλόδοξος είναι οι κοινές επενδύσεις στην καινοτομία στο πεδίο της έρευνας και ανάπτυξης νέων φαρμάκων και θεραπειών, αλλά και των νέων τεχνολογιών υγείας, όπως η τηλεϊατρική και της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Όπως γνωρίζουμε, οι δύο αυτοί τομείς προβλέπεται να έχουν ισχυρότατη ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια και είναι βέβαιο ότι η Ελλάδα μπορεί να διεκδικήσει μερίδιο σε αυτή την νέα πραγματικότητα που μπορεί να αλλάξει τους όρους ζωής για ολόκληρη την ανθρωπότητα.

Από την εμπειρία σας, ποια είναι τα κοινά σημεία που έχουν οι 2 κλάδοι, τα οποία είναι σημαντικά για την ελληνική οικονομία;

Πρόκειται για τους κατεξοχήν κλάδους εντάσεως γνώσης που απασχολούν σπουδαίους επιστήμονες και στελέχη. Οι δύο αυτοί κλάδοι βρίσκονται στην εμπροσθοφυλακή της οικονομίας της γνώσης και της καινοτομίας. Οι συνέργειες μπορεί να είναι μεγάλης κλίμακας και να περιορίζονται μόνο από τα όρια της τόλμης, της γνώσης και της δημιουργικότητας των επιστημόνων και των στελεχών. Μπορούν σαφώς να αποτελέσουν παράδειγμα για τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής οικονομίας γιατί χαρακτηρίζονται από μεγάλο ανταγωνισμό, υψηλή γνώση και καινοτομία ενώ συνδυάζουν την υψηλή οργάνωση και τον επαγγελματισμό με τη γνώση και τη φαντασία. Κοιτάζουμε μπροστά, σκεφτόμαστε διαφορετικά και τολμούμε τα επόμενα βήματα πρώτοι από τους υπόλοιπους.

Σε ποιο βαθμό και με ποιο τρόπο αξιοποιούν οι φαρμακευτικές εταιρίες τα σύγχρονα “εργαλεία” πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών. Ποιες είναι οι επενδύσεις τους σε εξοπλισμό τεχνολογίας, ως ποσοστό επί του τζίρου ή των κερδών, πριν και κατά την κρίση;

Οι φαρμακευτικές εταιρείες συγκαταλέγονται ανάμεσα στις περισσότερο τεχνολογικά σύγχρονες και καλύτερα εξοπλισμένες εταιρείες στην Ελλάδα. Ανήκουν στους πρώτους κλάδους που ενσωμάτωσαν στην επιχειρηματική δραστηριότητά τους την εξέλιξη της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών και συνεχίζουν με τον ίδιο ρυθμό που τις εντάσσει στην πρωτοπορία της ελληνικής επιχειρηματικότητας, ακόμα κι αν η κρίση έχει αναγκάσει ορισμένες εταιρείες σε μια σχετική μείωση των επενδύσεων στη νέα τεχνολογία συγκριτικά με τα προηγούμενα χρόνια.

Επιχειρηματικοί Σύνδεσμοι όπως ο ΣΦΕΕ και ο ΣΕΠΕ εκπροσωπώντας εταιρίες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της χώρας, ενισχύοντας το ΑΕΠ και προσφέροντας θέσεις εργασίας σε χιλιάδες εργαζόμενους, με τις προτάσεις τους προς την Πολιτεία μπορούν να συμβάλλουν καθοριστικά στην δρομολόγηση θεσμικών αλλαγών προς όφελος της οικονομίας. Τι πρέπει να γίνει ώστε να αναβαθμιστεί ο ρόλος των Συνδέσμων και οι παρεμβάσεις τους να έχουν ουσιαστικό αποτέλεσμα;

Θα πρέπει η Πολιτεία να αναγνωρίσει, να αναζητήσει και να “επιβάλλει” έμπρακτα και ουσιαστικά τη συμμετοχή των Συνδέσμων στη διαμόρφωση των νέων πολιτικών. Οι Σύνδεσμοι πρέπει να είναι θεσμικοί σύμβουλοι της Πολιτείας. Και σήμερα ασφαλώς καλούμαστε να προσφέρουμε γνώμη και αξιολόγηση για τις νέες νομοθεσίες που προωθούνται, αλλά αυτό, όταν δεν γίνεται προσχηματικά και επιλεκτικά, γίνεται σπασμωδικά ενώ επικρατεί σχεδόν πάντα στο τέλος η λογική του πολιτικού κόστους που διαστρεβλώνει τις αρχικές “καλές προθέσεις”.

Η λογική αυτή συνήθως επιτάσσει την προώθηση του πρόσκαιρου πολιτικού οφέλους ενάντια στο μακροπρόθεσμο συμφέρον των κλάδων και κατ’ επέκταση της οικονομίας και της κοινωνίας. Είναι ένα ζήτημα ωρίμανσης της έννοιας του σεβασμού στους θεσμούς. Πρέπει να εμπεδωθεί η έννοια της συμμετοχής στη λήψη των αποφάσεων, κάτι το οποίο μπορούμε να επιταχύνουμε μέσα από το διάλογο με την πολιτεία και μέσα από μια υπεύθυνη στάση κατάθεσης τεκμηριωμένων θέσεων και προτάσεων. Δεν περισσεύει κανείς αν θέλουμε μια καλλίτερη Ελλάδα στα επόμενα χρόνια.

Πηγή: sepe.gr