Τα λάιτ αναψυκτικά αναπτύχθηκαν με σκοπό να συνεχίσουν οι καταναλωτές να απολαμβάνουν το αγαπημένο τους ρόφημα, χωρίς όμως τις περιττές θερμίδες. Δεδομένου πως κάθε κουτάκι «κανονικού» αναψυκτικού περιέχει 10 κουταλάκια του γλυκού ζάχαρη, οι εναλλακτικές γλυκαντικές ουσίες (ασπαρτάμη, σουκραλόζη, σορβιτόλη, στέβια) απενοχοποιούν, θεωρητικά τουλάχιστον, την κατανάλωση ροφημάτων, καθώς δεν αποδίδουν καθόλου θερμίδες! Πράγματι ο στόχος της βιομηχανίας των αναψυκτικών επετεύχθη, καθώς οι πωλήσεις των λάιτ αναψυκτικών έχουν αυξηθεί κατά 400% σε σχέση με τις αρχές τη δεκαετίας του 1960. Οι φανατικότεροι καταναλωτές δε των προϊόντων είναι άτομα με επιπλέον κιλά. Εκείνοι δηλαδή που το έχουν ανάγκη.
Δεδομένου της επιτυχίας των λάιτ αναψυκτικών, γιατί αλήθεια να συζητείται το ενδεχόμενο να σαμποτάρουν τον έλεγχο του βάρους; Φαίνεται πως η επιστημονική κοινότητα δεν είχε πειστεί για την «αθωότητα» τους και ξεκίνησε να ερευνά την επίδραση που έχουν στο σώμα.
Πώς το σώμα επεξεργάζεται τα λάιτ αναψυκτικά;
Ο άνθρωπος είναι γενετικά προγραμματισμένος να αγαπά κάθε γλυκά γεύση. Κάθε φορά που τρώτε ένα γλυκό ένα σύνολο ορμονικών και νευρικών μηχανισμών ενεργοποιούνται στο σώμα σας. Για να «απενεργοποιηθούν» οι μηχανισμοί, το γλυκό που μόλις καταναλώσατε σας αποδίδει ενέργεια (θερμίδες). Στην περίπτωση όμως των γλυκαντικών ουσιών δεν συμβαίνει ακριβώς το ίδιο. Η έντονη γλυκιά τους γεύση ενεργοποιεί τα μονοπάτια της λιγούρας χωρίς όμως να σας ικανοποιεί. Η έλλειψη ικανοποίησης οφείλεται στο γεγονός πως οι γλυκαντικές δεν περιέχουν ενέργεια, αντίθετα σας αυξάνουν την όρεξη για φαγητά πλούσια σε θερμίδες. Επιπλέον, μία ακόμα θεωρία υποστηρίζει πως μία από τις πλέον χρησιμοποιούμενες γλυκαντικές, η ασπαρτάμη, καταστρέφει τους καλούς μικροοργανισμούς που ζουν στο έντερο αυξάνοντας το κίνδυνο για μεταβολικές διαταραχές (ζάχαρο, χοληστερίνη, αυξημένη αποθήκευση λίπους, πίεση).
Που έχουν καταλήξει οι επιστήμονες;
Όπως συμβαίνει στις περισσότερες διατροφικές απορίες, οι επιστήμονες δεν έχουν καταφέρει να καταλήξουν σε ένα ασφαλές συμπέρασμα.
- Υπέρ: Πολλές μελέτες έχουν δείξει πως η κατανάλωση ενός η περισσοτέρων λάιτ αναψυκτικών την ημέρα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για παχυσαρκία ακόμα και κατά 50%. Η συσχέτιση αυτή έχει παρουσιασθεί σε ένα ευρύ ηλικιακό φάσμα. Από εγκυμονούσες γυναίκες και τα παιδιά τους, μέχρι ενήλικες άνω των 65 ετών. Επίσης τα λάιτ ροφήματα δεν φαίνεται να επηρεάζουν μόνο τα κιλά, αλλά και τα επίπεδα ζαχάρου, την περιφέρεια της μέσης και το λίπος γύρω από το συκώτι.
- Κατά: Από την άλλη μεριά όταν ομάδες ερευνητών έλαβαν υπόψη τους τη συνολική ημερήσια κατανάλωση θερμίδων και τα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας, παρατήρησαν πως τα λάιτ αναψυκτικά δεν ήταν διόλου υπεύθυνα για το υπερβάλλον βάρος. Πιο απλά, όσοι καταναλώνουν αναψυκτικά με γλυκαντικές έχουν την τάση να τρώνε περισσότερο και να γυμνάζονται λιγότερο. Γι αυτό φυσικά δεν μπορεί κανείς να κατηγορήσει τα λάιτ προϊόντα, αλλά το δυτικό πρότυπο ζωής και διατροφής.
Εάν όχι λάιτ αναψυκτικά, τότε τι;
Η κατανάλωση αναψυκτικών μία στο τόσο δεν θεωρείται απαγορευτική. Ακόμα και εάν πρόκειται για «κανονικό» αναψυκτικό και όχι λάιτ. Η κατανάλωση λάιτ αναψυκτικών θα πρέπει να γίνεται με σύνεση, όχι μόνο γιατί ακόμα οι ειδικοί δεν έχουν καταλήξει στον τρόπο που ο οργανισμός τα επεξεργάζεται , αλλά και γιατί υπάρχουν φυσικότερες και θρεπτικότερες λύσεις, όπως:
- Νερό
- Μεταλλικό νερό
- Νερό με γεύσεις
- Γάλα
- Φρέσκοι χυμοί
- Τσάι
Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN
Διαιτολόγος, Διατροφολόγος
Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ
Βιβλιογραφία:
Azad MB, Sharma AK, de Souza RJ, Dolinsky VW, Becker AB, Mandhane PJ, Turvey SE, Subbarao P, Lefebvre DL, Sears MR; Canadian Healthy Infant Longitudinal Development Study Investigators. Association Between Artificially Sweetened Beverage Consumption During Pregnancy and Infant Body Mass Index. JAMA Pediatr. 2016 Jul 1;170(7):662-70.
Fowler SP, Williams K, Hazuda HP. Diet soda intake is associated with long-term increases in waist circumference in a biethnic cohort of older adults: the San Antonio Longitudinal Study of Aging. J Am Geriatr Soc. 2015 Apr;63(4):708-15.
Pereira MA, Odegaard AO. Artificially sweetened beverages–do they influence cardiometabolic risk? Curr Atheroscler Rep. 2013 Dec;15(12):375.
