Με αφορμή τη σκορδαλιά, τα συναπαρπαστικά οφέλη του σκόρδου

24-03-2019

Μπορεί να έχει την τιμητική του με τον μπακαλιάρο και τη σκορδαλιά, όμως το σκόρδο θεωρείται ένα παραδοσιακό φάρμακο με οφέλη που αξιοποιούνται εδώ και αιώνες. Για παράδειγμα στην αρχαία Ελλάδα αποτελούσε απαραίτητο στοιχείο της διατροφής των αθλητών, καθώς πιστεύονταν πως ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα. Από τότε μέχρι σήμερα πολλοί ερευνητές έχουν προσπαθήσει να κατανοήσουν και να «εκμεταλλευτούν» τις ιδιότητες του φυτού. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, στην Αμερική, αποτελεί το δεύτερο πιο κοινό συμπλήρωμα διατροφής, μετά την Echinacea. Ενώ, σε ό,τι αφορά την αρτηριακή πίεση φαίνεται πως τα προϊόντα με σκόρδο έρχονται πρώτα σε πωλήσεις στην αγορά των συμπληρωμάτων.

Το «μαγικό» φίλτρο του σκόρδου

Το σκόρδο φαίνεται πως περιέχει περισσότερα από 2000 βιοενεργά συστατικά. Κάτι τέτοιο κάνει τη μελέτη του ακόμη πιο δύσκολη, καθώς οι επιστήμονες δεν ξέρουν ποια είναι η ουσία με την ξεχωριστή φαρμακευτική δράση. Ίσως όμως εκεί να κρύβεται η «μαγεία» όλων των φυτικών «φαρμάκων». Δηλαδή, στην αθροιστική ιδιότητα κάθε συστατικού, τα οποία «συνεργάζονται» προς όφελος της υγείας. Εάν ήθελε κανείς να ονοματίσει μία ουσία του σκόρδου, που έχει μελετηθεί περισσότερο, αυτή είναι η αλιίνη. Η τελευταία μετατρέπεται σε αλισίνη, που για πολλούς θεωρείται ισχυρότερο αντιβιοτικό και από την πενικιλλίνη. Το αποξηραμένο σκόρδο φαίνεται πως περιέχει μεγαλύτερες ποσότητες της δραστικής αλισίνης, σε σύγκριση με το φρέσκο φυτό. Την ίδια στιγμή, μπορεί κανείς να βρει στην αγορά συμπληρώματα διατροφής παλαιωμένου σκόρδου, τα οποία όμως δεν φαίνεται να συγκεντρώνουν μεγάλες δόσεις της πολύτιμης δραστικής.

Οφέλη στην υγεία της καρδιάς

Οι περισσότερες μελέτες που έχουν γίνει για το σκόρδο αφορούν το σύστημα της καρδιάς και των αγγείων. Πιο συγκεκριμένα, η χρήση εκχυλισμάτων σκόρδου φαίνεται να αποτελεί μία εναλλακτική μέθοδο διαχείρισης της υψηλής αρτηριακής πίεσης. Αυτό το καταφέρνει η αλισίνη με περισσότερες από μία δράσεις στα αγγεία. Ενδεικτικά, βοηθά στη χαλάρωση και διαστολή αυτών, ενισχύοντας την καλή κυκλοφορία του αίματος. Επιπλέον, υπάρχουν αρκετές ενδείξεις πως το σκόρδο προλαμβάνει τη συσσώρευση χοληστερόλης στο καρδιαγγειακό σύστημα, έχει αντιπηκτικές ιδιότητες και όπως οι περισσότερες δραστικές ουσίες φυτικής προέλευσης προστατεύει τα κύτταρα από το οξειδωτικό στρες.

Αναρίθμητες ακόμη δράσεις

Αρκεί κανείς να αναζητήσει τα οφέλη του σκόρδου στο Google, για να καταλήξει με περισσότερα από 78.000.000 αποτελέσματα! Καρκίνος του προστάτη, της ουροδόχου κύστης, της στοματικής κοιλότητας ή του στομάχου; Όπως και εάν το ονομάσετε υπάρχουν χιλιάδες ανεπιβεβαίωτα ακόμη δεδομένα, τα οποία σχετίζουν την κατανάλωση του φυτού με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης νεοπλασματικών ασθενειών. Ο κατάλογος με τις θεραπευτικές ιδιότητες του σκόρδου όμως δεν σταματούν εδώ. Ακολουθούν:

  • Η προστασία του συκωτιού από τις καταχρήσεις.
  • Η ανακούφιση αρθριτικών συμπτωμάτων.
  • Ο έλεγχος του ζαχάρου, μαζί με την αντί- διαβητική αγωγή.
  • Η αντιμετώπιση μικροβίων, όπως το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού.
  • Η πρόληψη του Alzheimer και άλλων νευροεκφυλιστικών παθήσεων.

Πριν ισχυριστεί κανείς πως μπορεί να προλάβει ή να θεραπεύσει κάποιες από τις παραπάνω καταστάσεις, απλά καταναλώνοντας περισσότερο σκόρδο θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός. Πράγματι το σκόρδο είναι ένα φυτό με πολύτιμες ιδιότητες. Από την άλλη μεριά όμως, υπάρχουν ένα σύνολο από προϋποθέσεις που θα πρέπει να συγκλίνουν για την επίτευξη του στόχου της πρόληψης ή της αντιμετώπισης. Εάν λοιπόν αγαπάτε το σκόρδο, μπορείτε να βάλετε λίγο παραπάνω στη σκορδαλιά που θα συνοδεύσει το μπακαλιάρο της 25ης Μαρτίου. Μην ξεχάσετε όμως πως ο ισορροπημένος τρόπος ζωής θα σας φέρει πιο κοντά στη μακροζωία, και όχι απλά η κατανάλωση ενός συμπληρώματος διατροφής. 

Ήβη Παπαϊωάννου, RDN, MS, MBA
Διαιτολόγος, Διατροφολόγος
Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ
[email protected]
Βιβλιογραφία
Bayan L, Koulivand PH, Gorji A. Garlic: a review of potential therapeutic effects. Avicenna J Phytomed. 2014;4(1):1-14.
X.J. Xiong, P.Q. Wang, S.J. Li, X.K. Li, Y.Q. Zhang, J. Wang. Garlic for hypertension: A systematic  eview and meta-analysis of randomized controlled trials. Phytomedicine. Volume 22, Issue 3. 2015. Pages 352-361.