ΜΠΑΡΟΟΥΖ ΦΡΕΝΤΕΡΙΚ ΣΚΙΝΕΡ

Burrhus Skinner
19-03-2021

Ο Μπάροουζ Φρέντερικ Σκίνερ (20 Μαρτίου 1904 – 18 Αυγούστου 1990), γνωστός ως Μπ. Φ. Σκίνερ, ήταν Αμερικανός ψυχολόγος, συμπεριφοριστής, συγγραφέας, εφευρέτης, και κοινωνικός φιλόσοφος. Ήταν καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ από το 1958 μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 1974. 

Ο Σκίνερ υπήρξε εμπνευστής του θεμελιώδους συμπεριφορισμού (radical behaviorism), που έρχεται σε αντίθεση με το μεθοδολογικό συμπεριφορισμό του John B. Watson.

Η επιστημολογία του αφορά ολόκληρη την ανθρώπινη δραστηριότητα, τόσο τις δημόσια παρατηρήσιμες συμπεριφορές (περπάτημα, ομιλία, κλπ) όσο και τις ιδιωτικά παρατηρήσιμες συμπεριφορές (σκέψη, φαντασία, κλπ). Ο ίδιος, ένθερμος οπαδός των δαρβινικών θεωριών της εξέλιξης, υποστήριξε πως οι συναρτήσεις επιβίωσης (π.χ. θηρευτές, γεωλογικές μεταβολές, κλπ) καθορίζουν συμπεριφορές που μοιράζονται όλα τα άτομα ενός είδους (π.χ. τα απλά αντανακλαστικά που μελέτησε ο Παβλόφ).

Τις συναρτήσεις επιβίωσης συμπληρώνουν οι συναρτήσεις ενίσχυσης, που επιλέγουν νέες συμπεριφορές σε κάθε άτομο ενός είδους. Έτσι, όταν μια συμπεριφορά ακολουθείται από μια συνέπεια και κατόπιν τούτου ισχυροποιείται (δηλαδή εμφανίζεται πιο συχνά) λέμε πως η συμπεριφορά ενισχύθηκε και καλούμε τη συνέπεια ενισχυτή. 

Για παράδειγμα, αν η δράση ενός περιστεριού να ραμφίζει ένα πλήκτρο ακολουθείται από φαγητό και ως συνέπεια η δράση αυξάνεται, τότε λέμε πως η δράση ενισχύθηκε (ή επιλέχθηκε) από το φαγητό και ονομάζουμε το φαγητό ενισχυτή. Το άνοιγμα του ψυγείου επιφέρει πρόσβαση σε τρόφιμα, η εργασία επιφέρει χρήματα, το τηλεφώνημα σε ένα φίλο επιφέρει μια ευχάριστη συζήτηση, το παίξιμο κιθάρας επιφέρει ακουστικά ερεθίσματα, το φλερτ επιφέρει ερωτική επαφή, κ.ο.κ. 

Σε κάθε περίπτωση, αν τέτοιου είδους δράσεις συμβαίνουν πιο συχνά κατόπιν των συνεπειών τους, μιλάμε για ενισχυμένες δράσεις και ενισχυτικά ερεθίσματα. Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως η ενίσχυση είναι μια τεχνική έννοια που δεν αποτελεί συνώνυμο της επιβράβευσης.
Δηλαδή, μιλάμε για ενίσχυση μόνο όταν παρατηρείται αύξηση της συμπεριφοράς. Η επιβράβευση ή η ανταμοιβή δεν έχει απαραίτητα κάποια επίπτωση στην αύξηση της συμπεριφοράς στόχου.