Τι είναι η νόσος Πάρκινσον;
Η νόσος Πάρκινσον είναι μια χρόνια προοδευτικά εξελισσόμενη εκφυλιστική νόσος του εγκεφάλου που επηρεάζει την κυρίως την κίνηση. Λέγοντας εκφυλιστική εννοούμε ότι κάποια από τα νευρικά κύτταρα πεθαίνουν γρηγορότερα – εκφυλίζονται. Αυτό δε συμβαίνει ξαφνικά, αλλά προοδευτικά και έτσι τα συμπτώματα της νόσου με τον καιρό επιδεινώνονται.
Πώς προκαλούνται τα συμπτώματα της νόσου του Πάρκινσον;
Η κίνησή μας ελέγχεται από την παραγωγή μιας χημικής ουσίας που λέγεται ντοπαμίνη. Αυτή παράγεται από εξειδικευμένα νευρικά κύτταρα σε μια πολύ μικρή περιοχή του εγκεφάλου, τη μέλαινα ουσία. Τα κύτταρα αυτά σταδιακά εκφυλίζονται και ανάλογα μειώνεται η παραγωγή της ντοπαμίνης. Έτσι χάνεται η αρμονία στην κίνηση και εμφανίζονται τα συμπτώματα της νόσου του Πάρκινσον.
Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου του Πάρκινσον;
Τα συμπτώματα τα χωρίζουμε σε αυτά που αφορούν την κίνηση και σε αυτά που δεν την αφορούν. Τα κινητικά συμπτώματα είναι ο τρόμος στην ηρεμία (τρέμουλο) που είναι συνήθως στα χέρια, η βραδύτητα στις κινήσεις όπως στο περπάτημα, και το ντύσιμο, η δυσκαμψία των μυών και η αστάθεια ή διαταραχή στην ισορροπία, που μπορεί να προκαλεί συχνά πτώσεις. Τα μη κινητικά συμπτώματα μπορεί να είναι, η υπόταση, η αυξημένη εφίδρωση, οι διαταραχές του ύπνου, η κατάθλιψη, η δυσκοιλιότητα και η εύκολη κόπωση. Κάθε ασθενής είναι μοναδικός και δεν εμφανίζει όλα τα συμπτώματα.
Πώς γίνεται η διάγνωση της νόσου του Πάρκινσον;
Η διάγνωση της νόσου του Πάρκινσον γίνεται μόνο με την κλινική εξέταση. Ένας έμπειρος νευρολόγος θα διαπιστώσει αν έχετε τη νόσο, από τα συμπτώματα που θα του αναφέρεται και από την εξέταση που θα σας κάνει. Δεν υπάρχει καμία εξέταση που να επιβεβαιώνει τη νόσο. Υπάρχουν μόνο, εξετάσεις που θα σας συστήσει ο νευρολόγος σας, για να αποκλείσει άλλες παθήσεις που μοιάζουν με τη νόσο του Πάρκινσον πριν να λάβετε την κατάλληλη θεραπεία.
Τι προκαλεί τη νόσο του Πάρκινσον;
Τα αίτια της νόσου του Πάρκινσον παραμένουν άγνωστα. Όμως υπάρχει συστηματική έρευνα για την ανακάλυψη της αιτίας όπως επίσης και για την συσχέτισή της με περιβαλλοντικούς και γενετικούς παράγοντες.
Είναι κληρονομική νόσος;
Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων η νόσος του Πάρκινσον δεν κληρονομείται. Ωστόσο, οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει αρκετά γονίδια υπεύθυνα για την εμφάνιση της νόσου σε έναν πολύ μικρό αριθμό οικογενειών παγκοσμίως.
Πόσο συχνή είναι η νόσος του Πάρκινσον και σε ποια ηλικία εμφανίζεται;
Ο μέσος όρος της ηλικίας εμφάνισης είναι τα 60 έτη. Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Εταιρείας για τη Ν. Πάρκινσον (E.P.D.A.), περίπου το 1% των ανθρώπων σε ηλικία άνω των 60 ετών παρουσιάζει τη νόσο. Όμως, στο 10% περίπου των ασθενών η διάγνωση γίνεται πριν τα 50. Υπάρχει και η νεανική μορφή της νόσου που εμφανίζεται σε άτομα κάτω των 40 ετών και σε ποσοστό 5-10% των συνολικών ασθενών με νόσο του Πάρκινσον.
Υπάρχει θεραπεία για τη νόσο του Πάρκινσον;
Δεν υπάρχει μέχρι στιγμής θεραπεία της νόσου του Πάρκινσον ή ένας τρόπος αποτροπής της εξέλιξης της. Υπάρχουν όμως αρκετά φάρμακα που βελτιώνουν σημαντικά τα συμπτώματα για πολλά χρόνια, βελτιώνοντας έτσι την ποιότητα ζωής. Η φαρμακευτική θεραπεία στηρίζεται στην αναπλήρωση των επιπέδων ντοπαμίνης στον εγκέφαλο. Υπάρχει, επίσης, και η χειρουργική αντιμετώπιση, όταν τα φάρμακα έχουν μεν δράση, αλλά δεν ελέγχουν συνεχώς τα συμπτώματα. Οι ασθενείς πρέπει να πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια για να είναι κατάλληλοι για την χειρουργική αντιμετώπιση. Η συμβουλή μιας εξειδικευμένης σε αυτή την μέθοδο ομάδας, είναι απαραίτητη. Η φυσική άσκηση επίσης έχει αποδειχτεί ότι βοηθά πολύ στον έλεγχο των συμπτωμάτων και την ευεξία.
Πεθαίνεις από τη νόσο του Πάρκινσον;
Δεν πεθαίνεις από τη νόσου του Πάρκινσον. Ωστόσο, η νόσος εξελίσσεται, τα συμπτώματα χειροτερεύουν και νέα εμφανίζονται. Ο ρυθμός εξέλιξης την νόσου είναι και αυτός μοναδικός για κάθε ασθενή. Συνήθως όμως είναι μια αργά εξελισσόμενη νόσος. Πολλοί όμως αναγκάζονται να σταματήσουν την εργασία τους και ποιότητα ζωής με τη πάροδο των ετών επιδεινώνεται σημαντικά.
Τι μπορώ να κάνω;
- Να συνεχίσετε τις αγαπημένες σας δραστηριότητες. Η νόσος του Πάρκινσον θα είναι πάντα μέρος της ζωή σας, προσαρμοστείτε ανάλογα.
- Κρατείστε συχνή επαφή με τον ιατρό που σας παρακολουθεί και που εμπιστεύεστε.
- Να αθλείστε, ότι κάνει καλό στην καρδιά κάνει και στον εγκέφαλο.
- Ελάτε σε επαφή με μια εθελοντική ομάδα στην περιοχή σας. Δημιουργούμε ομάδες σε πολλές περιοχές ανάλογα με τις ανάγκες. Έτσι θα μένετε ενήμεροι για τις εξελίξεις και θα βρείτε ένα περιβάλλον υποστήριξης και αλληλεγγύης. Δεν είστε πια μόνος.
Παναγιώτης Ι. Ζήκος
Νευρολόγος, Επιμελητής 251 ΓΝΑ
Ειδικός στις εφαρμογές Deep Brain Stimulation σε κινητικές διαταραχές.
Σε συνεργασία με την Ελληνική εταιρεία εθελοντών και ασθενών για την ν Πάρκινσον, ΕΠΙΚΟUΡΟΣ-κίνηση.
Πληροφορίες στο www.parkinsonportal.gr
