Γιατί οι αδύνατοι είναι αδύνατοι και οι παχύσαρκοι είναι παχύσαρκοι; Γιατί πεινάμε μόλις δούμε σε μία διαφήμιση κάτι ζουμερό και λαχταριστό; Πως μπορούμε να εκμεταλλευτούμε το μηχανισμό της πείνας για να αδυνατίσουμε. Απαντήσεις δίνει η κλινική διαιτολόγος- διατροφολόγος Χριστίνα Μπαλαμότη
Τι, άραγε, εξηγεί την αύξηση και τη μείωση της πείνας; Έπειτα από δεκαετίες ερευνών οι επιστήμονες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η πείνα ρυθμίζεται, εν πολλοίς, από σωματικούς και εγκεφαλικούς παράγοντες.
του Λεωνίδα Καλλιδώνη
«…Έχει ενδιαφέρον, μάλιστα, το πόσα πολλά όργανα του σώματος ευθύνονται τόσο για τις επιδρομές μας στο ψυγείο όσο και για τη διακοπή της όρεξής μας…», παρατηρεί μιλώντας στο www.healthview.gr η κλινική διαιτολόγος- διατροφολόγος Χριστίνα Μπαλαμότη. «…Δεν είναι μόνο το στομάχι που καθορίζει την ένταση της πείνας. Μπορεί να είναι- απλά και μόνο- η εικόνα ενός χάμπουργκερ σε κάποιο τηλεοπτικό σποτ…». Ας πάρουμε κι εμείς …μια γεύση από τους παράγοντες που ρυθμίζουν την πείνα μας…
www.healthview.gr : Στόμα, στομάχι, ή εγκέφαλος καθορίζουν περισσότερο την ένταση της πείνας μας;
Χριστίνα Μπαλαμότη : Είναι λογικό, αναζητώντας τα αίτια της πείνας να αρχίσουμε από το στόμα. Εδώ, άλλωστε, βρίσκονται ειδικοί υποδοχείς οι οποίοι στέλνουν αισθήσεις γεύσης στον εγκέφαλο, πληροφορώντας τον για το θρεπτικό περιεχόμενο της τροφής που γευτήκαμε. Με τη σειρά του, ο εγκέφαλος επιλέγει τις γεύσεις των φαγητών που περιέχουν θρεπτικές ουσίες που ίσως μας λείπουν. Αν μας λείπει πρωτεΐνη, επιθυμούμε πολύ μια μπριζόλα. Αν μας λείπει σάκχαρο, μπορεί να ανακαλύψουμε ότι επιθυμούμε πολύ αμυλούχα φαγητά όπως το ψωμί…
www.healthview.gr : Θα περίμενε κανείς το στομάχι να είναι εκείνο που επηρεάζει περισσότερο την πείνα.
Χριστίνα Μπαλαμότη : Φυσικά είναι και το στομάχι, αλλά πάντοτε σε συνεργασία με τον εγκέφαλο. Δείτε πως λειτουργεί…Κύτταρα – υποδοχείς στο στομάχι ανιχνεύουν τόσο την ποσότητα όσο και το είδος της τροφής που περιέχει. Στη συνέχεια, οι υποδοχείς αυτοί μεταβιβάζουν την πληροφορία στον εγκέφαλο. Αυτό εξηγεί το γιατί όταν γεμίζουμε το στομάχι μας με μαρουλοσαλάτα δεν είμαστε τόσο ικανοποιημένοι όπως όταν το γεμίζουμε με αρκετά κομμάτια πίτσα.
www.healthview.gr : Εμπλέκονται και άλλα όργανα στη ρύθμιση της πείνας;
Χριστίνα Μπαλαμότη : Βεβαίως. Πάρτε για παράδειγμα το πάγκρεας και την ορμόνη που εκκρίνεται από αυτό, την ινσουλίνη. Άτομα με ιδιαίτερα βαρύ «φορτίο» ινσουλίνης στον οργανισμό τους αναφέρουν αυξημένη ένταση της πείνας. Αλλά και το συκώτι, το οποίο σχετίζεται άμεσα με τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Χαμηλά επίπεδα επιφέρουν αίσθημα πείνας, ενώ υψηλά επίπεδα σακχάρου επιφέρουν αίσθημα κορεσμού.
Πολύ σημαντικό, επίσης, είναι το λεπτό έντερο. Το μυστικό για να χάσουμε βάρος είναι να κρατάμε το λεπτό έντερο διαρκώς απασχολημένο, τρώγοντας πολλά και μικρά γεύματα. Κι αυτό διότι η παρουσία τροφής στο λεπτό έντερο στέλνει «σήμα» στον εγκέφαλο ώστε να μειώσει την ένταση της πείνας μας.
www.healthview.gr : Μπορεί, όμως, η πείνα να ρυθμίζεται και από εξωτερικούς παράγοντες, λ.χ. μια εικόνα ενός ζουμερού χάμπουργκερ;
Χριστίνα Μπαλαμότη : Πράγματι, η όψη, η γεύση, η οσμή, ο ήχος και η υφή της τροφής μπορεί να μας τραβήξουν προς αυτήν. Έχετε ποτέ παρακολουθήσει τηλεόραση, χωρίς να αισθάνεστε πείνα, για να πεινάσετε στη συνέχεια μόνο και μόνο επειδή παρακολουθήσατε ένα διαφημιστικό που δείχνει μια ελκυστική βιτρίνα με χάμπουργκερ;
www.healthview.gr : Όμως, πώς είναι δυνατόν και μόνον η θέα του φαγητού να επιφέρει αισθήματα πείνας;
Χριστίνα Μπαλαμότη : Ένας τρόπος είναι αυξάνοντας το επίπεδο της ινσουλίνης στο αίμα μας. Πράγματι, ακόμα κι όταν ονειροπολούμε σκεπτόμενοι το φαγητό, είναι δυνατό να διεγερθεί απ’ αυτό το πάγκρεας ώστε να εκκρίνει ινσουλίνη, κάνοντας μας να πεινάσουμε και πιθανώς στέλνοντας μας σε αναζήτηση μιας πάστας ή μιας τυρόπιτας…
www.healthview.gr : Μήπως, όμως, η πείνα είναι και θέμα συνήθειας; Γιατί, για παράδειγμα, οι παχύσαρκοι τσιμπολογάνε συνέχεια;
Χριστίνα Μπαλαμότη : Η παχυσαρκία σήμερα συνδέεται με διαφορές στην ευαισθησία αντίδρασης σε εξωτερικές ενδείξεις φαγητού. Οι αδύνατοι άνθρωποι, λοιπόν, τρώνε μόνο εκείνη την ποσότητα φαγητού που τους προκαλεί ικανοποίηση στη γεύση. Μεγαλύτερη ποσότητα τη βρίσκουν άνοστη, γι΄ αυτό και σταματούν το τσιμπολόγημα. Αντίθετα, τα παχύσαρκα άτομα, ακόμη κι αν έχουν φάει του σκασμού, εξακολουθούν να βρίσκουν νόστιμη την επιπλέον ποσότητα του ίδιου φαγητού.
www.healthview.gr : Μπορεί, όμως, η έντονη πείνα να οφείλεται και στις εξαντλητικές δίαιτες
Χριστίνα Μπαλαμότη : Είναι αλήθεια. Πολλοί παχύσαρκοι άνθρωποι βρίσκονται διαρκώς σε δίαιτα, με αποτέλεσμα να στερούνται συχνά γευστικές απολαύσεις, γεγονός που τους καθιστά περισσότερο ευαίσθητους στην αντίδραση απέναντι σε ενδείξεις φαγητού.
Επιπλέον, μια αγχώδης κατάσταση, όπως είναι η δίαιτα, μπορεί να επιφέρει τελικά αίσθημα έντονης πείνας και, σε ορισμένες περιπτώσεις, να οδηγήσει σε υπερβολική κατανάλωση τροφής.
www.healthview.gr : Να υποθέσω ότι και το άγχος είναι παράγοντας που επηρεάζει την ένταση της πείνας;
Χριστίνα Μπαλαμότη : Όντως, υπό την επήρεια στρεσογόνων συνθηκών, που είναι πιθανό να προκαλούν αρνητικά συναισθήματα, όπως οργή, ανία, κατάθλιψη ή μοναξιά, οι παχύσαρκοι άνθρωποι τείνουν σε μεγαλύτερο βαθμό από τους αδύνατους ανθρώπους να τρώνε υπερβολικά. Η βασική υπόθεση είναι ότι το άγχος διεγείρει τον εγκέφαλο να εκκρίνει ενδορφίνες, οι οποίες υποκινούν την υπερβολική κατανάλωση τροφ
