Θεόδωρος Βασιλακόπουλος: Όλα τα εμβόλια είναι ασφαλή

31-12-2020

Ο καθηγητής πνευμονολογίας, Θεόδωρος Βασιλόπουλος, μιλάει στο healthview με τον γνωστό άμεσο τρόπο του και εξηγεί για τα εμβόλια και την επόμενη μέρα της πανδημίας ενώ τονίζει ότι το στοίχημα που έχουμε ως κοινωνία να κερδίσουμε, είναι η επάρκεια των εμβολίων και όχι ποιο να διαλέξουμε.

Εμβόλια ή φάρμακα;

«Δεν υπάρχει καμία σύγκριση. Τα εμβόλια έχουν αποδείξει ότι έχουν πάρα πολύ υψηλή αποτελεσματικότητα που ξεπερνά κάθε προσδοκία. Τα εμβόλια του mRNA είναι σε μια αποτελεσματικότητα 95%, τα υπόλοιπα είναι από 70 μέχρι 90%. Ως εκ τούτου αποτελούν την καλύτερη λύση για την επιδημία… Δυστυχώς μέχρι τώρα τα φάρμακα δεν αντιμετωπίζουν το πρόβλημα. Το μόνο φάρμακο που βοηθάει να μειωθεί η θνησιμότητα είναι η απλή κορτιζόνη, η δεξαμεθαζόνη και αυτή μόνο στους αρρώστους που έχουν αναπνευστική ανεπάρκεια, χαμηλό οξυγόνο ή είναι διασωληνωμένοι. Δεν λύνει όμως το πρόβλημα, απλώς μειώνει λίγο τη θνητότητα. Η ρεμδεσιβίρη που αρχικά είχε δημιουργήσει μεγάλες ελπίδες δεν φάνηκε στην πορεία να τις επιβεβαιώνει, μάλλον είναι αμφιλεγόμενη η φύση της… Τα δε μονοκλωνικά αντισώματα που έχουν χρησιμοποιηθεί είτε στην αρχή της νόσου σε πολύ ήπια φάση, το μόνο που έχουν δείξει είναι ότι μειώνουν το ιικό φορτίο την 7η ή την 11η μέρα αντίστοιχα, δεν έχει αποδειχτεί ότι αυτό οδηγεί σε λιγότερες νοσηλείες και προφανώς δεν έχει αποδειχτεί ότι οδηγεί σε μείωση την θνητότητας.

Το ακόμα χειρότερο όμως είναι ότι η διαθεσιμότητα τους –η δυνατότητα δηλαδή παραγωγής αυτών των αντισωμάτων- είναι πάρα πολύ περιορισμένη. Και από τις δύο εταιρείες -τη Regeneron και τη Lilly- υπάρχουν για φέτος, μόνο 1.300.000 δόσεις, εκ των οποίων οι 600.000 θα πάνε στις ΗΠΑ. Για το 2021  θα υπάρχει δυνατότητα για περίπου δύο εκατομμύρια συνολικά κι αν σκεφτείτε ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν γύρω στα 26-27 εκατομμύρια κρούσματα, καταλαβαίνει κανένας ότι αυτό δεν μπορεί να αποτελέσει τη λύση του προβλήματος. Δεν υπάρχει δυστυχώς φάρμακο αυτή τη στιγμή, αλλά η μόνη ελπίδα που υπάρχει είναι μαζικός εμβολιασμός ο οποίος θα λύσει και το πρόβλημα της επιδημίας».

Τι εννοούμε όταν λέμε: είναι ασφαλή τα εμβόλια;

«Όταν λέμε ότι είναι ασφαλή τα εμβόλια , σημαίνει ότι οι επιπλοκές, οι ανεπιθύμητες δηλ. ενέργειες που παρουσιάζουν, είναι παροδικές, ανεκτές και πλήρως αναστρέψιμες και είναι οι συνήθεις επιπλοκές που παρουσιάζονται μετά τον εμβολιασμό, όπως είναι πόνος στο χέρι που έγινε η ένεση, ο πυρετός, ένα αίσθημα κακουχίας, μυαλγίες, ήπια δηλ. πράγματα τα οποία δεν στέλνουν σε καμία των περιπτώσεων κάποιο σήμα κινδύνου για τον εμβολιαζόμενο που είναι ένας υγιής άνθρωπος και άρα η ασφάλεια έχει τεράστια σημασία για αυτόν.  Επίσης δεν παρουσιάστηκαν σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις στους περισσότερους.

Σκεφτείτε ότι το ποσοστό αλλεργικών αντιδράσεων σε αυτούς που πήραν το πραγματικό εμβόλιο ήτανε 0,64% και  σε αυτούς που πήραν το εικονικό εμβόλιο, δηλαδή αυτό που δεν περιείχε τίποτα δραστικό μέσα, ήταν 0,5%, δηλαδή διαφορά 0,14% που δεν ήταν και στατιστικά σημαντική,  άρα δεν υπάρχει καν διαφορά. Το εμβόλιο έχει χορηγηθεί ήδη σε πάνω από 5 εκατομμύρια ανθρώπους μετά την αδειοδότησή του χωρίς να υπάρχει κανένα σοβαρό πρόβλημα και οι όποιες αντιδράσεις που παρατηρήθηκαν, ήταν λίγες και ήταν πάρα πολύ εύκολη η αντιμετώπισή τους».

Γιατί είμαστε τόσο σίγουροι αφού δεν έχουν δοκιμαστεί για αρκετά χρόνια όπως τα κλασικά εμβόλια;

«Όλα τα εμβόλια τις περισσότερες επιπλοκές τους τις κάνουν περίπου στους 2 πρώτους μήνες, δεν τις κάνουν πολύ αργότερα. Η τεχνολογία των νέων εμβολίων είναι τέτοια που τα καθιστά πολύ πιο ασφαλής από τα κλασικά εμβόλια… Για να καταλάβετε, στα κλασικά εμβόλια παίρνουμε τον ίδιο τον ιό και είτε τον αδρανοποιούμε, είτε τον επεξεργαζόμαστε χημικά ώστε να γίνει λιγότερο λοιμογόνος και βάζουμε όλο τον ιό μέσα μας, ή ένα μέρος του. Αντίθετα τα νέα εμβόλια για τα οποία συζητούμε δεν μας βάζουνε τον ιό ή μέρος του μέσα μας, οπότε δεν μπορεί …κατά λάθος να ενεργοποιηθεί ο ιός. Το μόνο το οποίο μας κάνουν είναι να μας βάζουνε ένα μόριο, χημικά κατασκευασμένο στο εργαστήριο, που έχει γραφτεί στη γλώσσα των τεσσάρων γραμμάτων της γενετικής… Ας τα πούμε Α,Β,Γ,Δ, για να μη σας μπερδέψω, τα οποία είναι βαλμένα σε μια σειρά και δίνει την πληροφορία για να παραχθεί στον οργανισμό μας μια πρωτεϊνη, την οποία εντοπίζει το σώμα μας και παράγει αντισώματα. Δεν υπάρχει κανένας μηχανισμός με τον οποίο αυτή η πρωτείνη να προκαλέσει κάποιο πρόβλημα, ακόμα και πολλά χρόνια αργότερα».

Άρα δεν είναι λογικό να προβληματίζεται κάποιος για το αν θα κάνει εμβόλιο;

«Κατά την ταπεινή μου άποψη δεν είναι καθόλου λογικό διότι κανένας κίνδυνος δεν υπάρχει… Το εμβόλιο είναι απόλυτα ασφαλές και πάρα πολύ αποτελεσματικό».

Είναι λογικό το να προβληματίζεται κάποιος για το ποιο εμβόλιο θα κάνει;

«Αυτή τη στιγμή όχι, διότι πρώτον δεν υπάρχουν συγκριτικές μελέτες, δεν έχει συγκριθεί δηλαδή το εμβόλιο της Moderna σε σχέση με το εμβόλιο της Phizer… Προσοχή δεν συζητάμε για ασφάλεια, εφόσον έχουν εγκριθεί όλα τα εμβόλια είναι ασφαλή, αλλά για πιθανές διαφορές στην αποτελεσματικότητα που προς το παρόν φαίνεται πως σε όλα είναι πολύ υψηλή».

Άρα μετά από λίγο καρό ο καθένας δεν θα ξέρει ποιο εμβόλιο θα του κάνουν.

«Ναι είναι λογικό αυτό. Όλα τα εμβόλια που έχουν εγκριθεί προς το παρόν και της Moderna και της Phizer και χθες (23/12) το εμβόλιο της AstraZeneca, έχουν πάρα πολύ υψηλή αποτελεσματικότητα και πάρα πολύ καλό προφίλ ασφαλείας άρα όποιο και να μας τύχει να κάνουμε θα είμαστε τυχεροί, διότι το στοίχημα που έχουμε σαν κοινωνία αυτή τη στιγμή να κερδίσουμε, είναι το να βρεθούν επαρκείς δόσεις γρήγορα και να εμβολιαστεί ο κόσμος. Αν είχαμε υπερεπάρκεια εμβολίων τότε μπορεί το ερώτημά μας να ήταν ποιο από όλα να διαλέξουμε. Αυτό ίσως είναι μια κουβέντα που θα μπορούσε να γίνει το 2022 ή το 2023 εαν μέχρι τότε συντηρηθεί η επιδημία και δεν εξαφανιστεί ο κορωνοϊός, οπότε θα έχει σημασία να συζητούμε ποιο εμβόλιο πρέπει να κάνουμε και σε ποιο πληθυσμό… τότε όμως θα έχουμε και τις αντίστοιχες μελέτες.

Προς το παρόν έχουμε συγκρίνει τα εμβόλια μόνο με εικονικά εμβόλια -με ένεση δηλαδή που δεν περιέχει ουσιαστικά τίποτα μέσα- άρα δεν μπορούμε να ξέρουμε ποιο είναι καλύτερο γιατί δεν τυχαιοποιημένες μελέτες, δηλαδή δεν έχουμε χωρίσει τους ανθρώπους σε δύο ομάδες, αυτούς που πήραν τυχαία το ένα εμβόλιο και αυτούς που πήραν τυχαία το άλλο εμβόλιο, ώστε να ξέρουμε συγκριτικά ποιο είναι πιο αποτελεσματικό».

Αυτό μας φέρνει στην επόμενη ερώτηση: Ποιοι έχουν προτεραιότητα  στον εμβολιασμό και γιατί;

«Προτεραιότητα έχουνε σίγουρα οι ευπαθείς ομάδες, ή εκείνοι οι οποίοι εάν νοσήσουν κινδυνεύουν να μεταδώσουν πάρα πολύ τη λοίμωξη. Η δεύτερη κατηγορία είναι οι υγειονομικοί γιατί ακόμα και εάν ένας υγειονομικός δεν ανήκει σε ευπαθή ομάδα, αν ο ίδιος κολλήσει μπορεί κάλλιστα να μεταδώσει την ίωση στους άλλους ασθενείς ή και στους συναδέλφους του, άρα σίγουρα θα πρέπει ο υγειονομικός να προηγηθεί και αυτό γίνεται σε όλα τα κράτη. Στις ευπαθείς ομάδες ανήκουν όσοι σε περίπτωση που κολλήσουν, έχουνε πολύ αυξημένο κίνδυνο να νοσήσουν σοβαρά, να χρειαστεί να πάνε στο νοσοκομείο, να μπούνε σε μονάδες εντατικής θεραπείας και να κινδυνέψουν να χάσουν τη ζωή τους, άρα η προτεραιοποίηση τους αφορά. Εφόσον καλυφθούν αυτές οι δύο ομάδες, σιγά σιγά θα αρχίσει να εμβολιάζεται και ο υπόλοιπος πληθυσμός έτσι ώστε να φτάσουμε στο τέλος να έχουμε πληθυσμιακή ανοσία».

Υποχρεωτικός ο εμβολιασμός υγειονομικών;

«Πριν φτάσουμε στο σημείο να δούμε αν ο εμβολιασμός υγειονομικών πρέπει να είναι υποχρεωτικός ή όχι, το πρώτο που πρέπει να κάνουμε είναι να ενημερώσουμε τους υγειονομικούς… Δυστυχώς πάρα πολλοί συνάδελφοι που δεν έχουν ειδικότητες που είναι πρώτης γραμμής που σχετίζονται με τα εμβόλια και τις λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος -οι οποίοι μπορεί να είναι πάρα πολύ έγκριτοι επιστήμονες ο καθένας στον τομέα του, πχ. καταπληκτικοί ορθοπεδικοί, οφθαλμίατροι, πλαστικοί χειρουργοί- δεν γνωρίζουν όμως σε βάθος τα εμβόλια, την διαδικασία παραγωγής τους και το πως κρίνουμε τις μελέτες, είναι πολύ εύκολο να οδηγηθούν σε επιφυλάξεις για την αποτελεσματικότητα των διαδικασιών που έχουν ακολουθηθεί.

Πρέπει λοιπόν πρώτα να εξασφαλίσουμε ότι αυτοί οι άνθρωποι θα ενημερωθούν σωστά και αφού γίνει αυτή η πλήρης και σωστή ενημέρωση, τότε ναι η άποψη μου είναι ότι στους υγειονομικούς που εργάζονται εκεί που μπορούν να κολλήσουν άλλους, ο εμβολιασμός πρέπει να είναι υποχρεωτικός».

Για να καταλάβει ο κόσμος λοιπόν, τι είναι ανοσία αγέλης;

«Ανοσία αγέλης σημαίνει ότι, το μεγαλύτερο ποσοστό ή έστω ένα επαρκές ποσοστό του πληθυσμού, έχει αναπτύξει ανοσολογική απάντηση απέναντι σε έναν οργανισμό ή σε έναν ιό στην περίπτωσή μας. Δηλαδή μεγάλος αριθμός ατόμων έχουν έτοιμα αντισώματα και λεμφοκύτταρα που σκοτώνουν τα μολυσμένα με τον ιό κύτταρα, με αποτέλεσμα ο ιός να μην βρίσκει εύκολα ανθρώπους να μολύνει και σιγά σιγά να εξαφανίζεται».

Πότε υπολογίζετε να την πετύχουμε;

«Κάπου στο καλοκαίρι… Τώρα αν θα είναι στην αρχή, ή στο τέλος, δεν το γνωρίζω. Εξαρτάται από το πόσο γρήγορα θα μπουν στο «παιχνίδι» οι διάφορες εταιρείες που θα συνεισφέρουν στην ανοσία αγέλης».

Τότε θα βγάλουμε τις μάσκες ή λίγο πριν;

«Τις μάσκες θα πρέπει να τις βγάλουμε τότε, πολύ πριν όμως από τότε θα έχουμε προλάβει να εμβολιάσουμε τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού και αυτό από μόνο του έχει ένα τεράστιο όφελος για την κοινωνία μας και το τεράστιο όφελος Κι αυτό γιατί θα είναι πολύ λίγοι οι άνθρωποι που θα νοσούν βαριά και θα πηγαίνουν στο νοσοκομείο, με αποτέλεσμα να μην έχουμε πολλούς θανάτους, το σύστημα υγείας να μην πιέζεται και ταυτόχρονα να μπορεί να διαθέτει τις δυνάμεις του στην αντιμετώπιση των υπολοίπων νόσων… Νομίζω ότι αυτό θα το πετύχουμε γύρω στο Πάσχα».

Εσείς εμβολιαστήκατε;

«Εγώ εμβολιάζομαι ευτυχώς στις 4 του μήνα, δυστυχώς δεν ήμουν από τους τυχερούς που εμβολιάστηκαν την πρώτη εβδομάδα, αλλά το ραντεβού μου είναι στις 4 του μήνα και είμαι πολύ χαρούμενος γι’ αυτό».