Της Αλεξίας Σβώλου
Οι καλοκαιρινές διακοπές τελείωσαν και τα παιδιά πρέπει να προσαρμοστούν ξανά στο ωράριο του παιδικού σταθμού και του σχολείου, ώστε να γυρίσουν ως άλλοι «κατεργάρηδες» στον…πάγκο τους. Οι παιδικοί σταθμοί ήδη λειτουργούν, ενώ και τα σχολεία ανοίγουν άμεσα, επιφέροντας μεγάλη αλλαγή στην ζωή των μικρών μαθητών μετά την πλήρη αποδιοργάνωση και την απόλυτη ραστώνη των καλοκαιρινών διακοπών. Αυτή η προσαρμογή και η επιστροφή σε ένα πιο αυστηρό ωράριο είναι ιδιαίτερα δύσκολη για τα νήπια και τα μικρά παιδιά που όπως είναι φυσικό δεν ακολουθούσαν κανένα πρόγραμμα στον ύπνο και το φαγητό όσο βρίσκονταν σε καλοκαιρινές διακοπές, μαζί με τους γονείς τους. Έτσι, συνήθισαν να ξυπνούν αργά το πρωί, να κοιμούνται πολύ μετά την συνηθισμένη τους ώρα το βράδυ και να τρώνε άστατα, όχι πάντοτε σε τραπέζι. Για να προσαρμοστούν στο ωράριο του παιδικού σταθμού, του νηπιαγωγείου ή του σχολείου, τα νήπια και τα παιδιά χρειάζονται οπωσδήποτε ένα μεταβατικό στάδιο προσαρμογής, το οποίο πρέπει να διαρκέσει τουλάχιστον μια εβδομάδα. Όπως επισημαίνει η ψυχολόγος Μαρία Λασσιθιωτάκη: «Το διάστημα προσαρμογής είναι απαραίτητο στα παιδιά για να επιστρέψουν στο ωράριο και να δεχτούν κάποιους κανόνες στην καθημερινή τους ρουτίνα. Άλλωστε η εικόνα της πλήρους αποδιοργάνωσης που έχουμε όλοι -μικροί και μεγάλοι- στις καλοκαιρινές διακοπές δείχνει ξεκάθαρα ότι το ωράριο και οι κανόνες δεν είναι στη φύση μας, αλλά επιβάλλονται από την κοινωνία και αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της κοινωνικοποίησης μας».
Το ωράριο να τίθεται με στοργή από τους γονείς στα παιδιά
Για την ομαλή μετάβαση των παιδιών στο ωράριο, η προσαρμογή πρέπει να γίνει χωρίς να χαθεί η συναισθηματική επικοινωνία μεταξύ των παιδιών και των γονέων τους. «Οι κανόνες πρέπει να τεθούν στοργικά, με κατανόηση, τρυφερότητα και αγάπη, ενώ οι διαμαρτυρίες των παιδιών πρέπει να αντιμετωπίζονται με δημοκρατικό διάλογο από τους γονείς και όχι με αυστηρότητα» επισημαίνει η κα. Λασσιθιωτάκη. Επίσης, είναι σημαντικό οι γονείς να μην φορτώσουν με αρνητισμό τους κανόνες που ακολουθούν την μετάβαση στο ωράριο του παιδικού σταθμού ή του σχολείου.
Το πιο σημαντικό μυστικό ωστόσο για την επιτυχή προσαρμογή των παιδιών στο ωράριο μετά τις καλοκαιρινές διακοπές είναι οι κανόνες που θα τεθούν από τους γονείς να αγαπηθούν πρώτα από αυτούς τους ίδιους. Επίσης πρέπει οι γονείς να παρουσιάσουν τους κανόνες, που συνοδεύουν την επιστροφή των παιδιών στο ωράριο σαν την φυσιολογική μορφή της ζωής για μικρούς και μεγάλους -από την οποία ξεφεύγουμε στην διακοπές- και όχι το αντίθετο.
Σταδιακή η μετάβαση των παιδιών στο ωράριο
«Σε ότι αφορά την τήρηση των κανόνων που συνοδεύουν την επιστροφή των παιδιών στο ωράριο, οι γονείς πρέπει να αφήνουν ένα περιθώριο ανοχής, αφού τα παιδιά δεν διαθέτουν on- off διακόπτη» τονίζει η κα. Λασσιθιωτάκη. Η ίδια πάντως υπενθυμίζει ότι εντέλει οι κανόνες που συνοδεύουν το ωράριο γίνονται αποδεκτοί γιατί τα παιδιά τους έχουν περισσότερο ανάγκη στην ζωή τους σε σχέση με τους ενήλικες.
Μεγαλύτερη δυσκολία για να προσαρμοστούν στο νέο (χειμερινό) ωράριο αντιμετωπίζουν τα μικρότερα σε ηλικία παιδιά επισημαίνει από την πλευρά της η συμβουλευτική ψυχολόγος Χριστίνα Σαμαράκη. «Οτιδήποτε καινούριο όπως η πρώτη φορά στον παιδικό σταθμό ή το σχολείο, η αλλαγή σχολείου και η μετάβαση από ένα κύκλο εκπαίδευσης σε έναν άλλο (π.χ. από το δημοτικό στο γυμνάσιο) συνοδεύεται από έντονος ενθουσιασμό ή/ και φόβο. Ανάλογα με το συναίσθημα που κυριαρχεί μπορεί να είναι πιο εύκολο για το παιδί να συνεργαστεί ή όχι και να μπει στην καθημερινή ρουτίνα».
Κατά την κα. Σαμαράκη, το πόσο εύκολα ή δύσκολα θα γίνει η μετάβαση των παιδιών στο ωράριο εξαρτάται και από το πώς έχουν περάσει στις καλοκαιρινές διακοπές. Αν δεν έχουν ξεκουραστεί και αν σωματικά βρίσκονται ακόμα σε υπερένταση θα δυσκολευτούν να προσαρμοστούν στο ωράριο. Το ίδιο ωστόσο ισχύει και για τα παιδιά που έχουν περάσει πολύ καλά και συνεπώς τους κοστίζει ψυχολογικά που γυρνούν στο σπίτι και πρέπει να «μπούνε» σε πρόγραμμα.
Συμβουλές για την επιστροφή των παιδιών στο ωράριο
Η Χριστίνα Σαμαράκη συνιστά να τεθεί μια συγκεκριμένη ώρα ύπνου από τους γονείς μια εβδομάδα πριν την εκκίνηση της σχολικής χρονιάς και η προσαρμογή να γίνει σταδιακά. Βοηθάει να αποφευχθεί ο μεσημεριανός ύπνος, ενώ για τον βραδινό ύπνο ακόμα κι αν το παιδί δεν κοιμηθεί αμέσως αρχικά, καλό είναι να παραμένει στο δωμάτιό του. Η αγορά σχολικών ειδών και η προετοιμασία του χώρου για την μελέτη προετοιμάζει το παιδί ψυχολογικά και πρακτικά για το ξεκίνημα της σχολικής χρονιάς και την επιστροφή στο ωράριο, ενώ σημαντικό ρόλο παίζει και η καθημερινή ρουτίνα των γευμάτων, καθώς και η επιστροφή σε ένα πιο υγιεινό διαιτολόγιο χωρίς τις παρασπονδίες των καλοκαιρινών διακοπών.