Δεν χρειάζεται να γίνει εκτενής αναφορά για το πώς η κρίση έχει επηρεάσει τη ζωή μας, καθώς όλοι με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο έχουμε βιώσει τις συνέπειες αυτής στην καθημερινότητά μας. Ο σύγχρονος Έλληνας καταναλωτής καλείται να ανταπεξέλθει στην μείωση των εσόδων του οικογενειακού προϋπολογισμού, αλλά και στην ταυτόχρονη αύξηση των τιμών στα είδη πρώτης ανάγκης και όχι μόνο. Το φαινόμενο αυτό έχει σαν άμεσο αποτέλεσμα την αλλαγή στις καταναλωτικές συνήθειες του λαού μας.
Παλαιότερα η νοικοκυρά επισκεπτόταν 1 με 2 φορές την εβδομάδα το σούπερ μάρκετ που την βόλευε περισσότερο για να ψωνίσει τα απαραίτητα για το σπίτι. Σήμερα το σκηνικό έχει αλλάξει, αγοράζουμε λιγότερα, αλλά περνάμε περισσότερο χρόνο ψωνίζοντας (1). Αυτό συμβαίνει διότι «κυνηγάμε» τις φθηνότερες τιμές, έτσι μπορεί να ψωνίσουμε το κρέας από άλλη αγορά, τα φρούτα και τα λαχανικά από την λαϊκή αγορά, τα είδη υγιεινής από συγκεκριμένο σούπερ μάρκετ.
Tips:
- Να θυμάσαι πως το φθηνότερο δεν σημαίνει πως είναι και κατώτερης ποιότητας.
- Πολλά σούπερ μάρκετ έχουν την δική τους σειρά προϊόντων η οποία είναι εξίσου καλής ποιότητας με επώνυμα αγαθά, ενώ μπορεί να παρασκευάζονται και στο ίδιο εργοστάσιο.
Μία ακόμη καταναλωτική συνήθεια η οποία έχει αναπτυχθεί στην εποχή της κρίσης είναι τα ψώνια με λίστα. Δηλαδή δεν γεμίζουμε το καλάθι του σούπερ μάρκετ με ό,τι βρεθεί μπροστά μας, αλλά έχουμε προαποφασίσει τι πραγματικά μας χρειάζεται, αποφεύγοντας με αυτόν τον τρόπο περιττά έξοδα.
Tips:
- Να θυμάσαι πως ορισμένα επεξεργασμένα τρόφιμα μπορεί να είναι φτηνά, όμως μας δίνουν και λιγότερες μερίδες φαγητού απ’ ότι εάν αγόραζες μεμονωμένα φρέσκα υλικά για να μαγειρέψεις ένα πιάτο.
- Βάλε στην λίστα σου υλικά τα οποία μπορεί να χρησιμοποιηθούν σε παραπάνω από ένα φαγητά.
Σε πρόσφατη έρευνα η οποία πραγματοποιήθηκε από το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, φαίνεται πως μόλις το 6% των συμμετεχόντων πετάει τα υπολείμματα ενός γεύματος, ενώ το 90% αισθάνεται άσχημα όταν αναγκάζεται να πετάξει φαγητό στα σκουπίδια (2). Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν πως ο Έλληνας καταναλωτής σε μεγάλο ποσοστό ανακυκλώνει το φαγητό της προηγούμενης ημέρας.
Tips:
- Ανακύκλωσε εύκολα τα λαχανικά φτιάχνοντας μία σούπα.
- Ανακύκλωσε τα κρεατικά φτιάχνοντας σαλάτες ή πίτες.
- Ετοίμασε μια πολύ νόστιμη φρουτοσαλάτα με τα ώριμα φρούτα.
Μία ακόμη συνέπεια της κρίσης είναι η ανάγκη να έχουμε 2 ή και 3 δουλειές με σκοπό να ανταπεξέλθουμε στις αυξημένες οικονομικές μας υποχρεώσεις. Επιπλέον αγχωνόμαστε περισσότερο και βρίσκουμε συχνότερα καταφύγιο στο έτοιμο φαγητό. Αυτό συμβαίνει για 2 λόγους, πρώτον γιατί δεν έχουμε τον χρόνο να μαγειρεύουμε καθημερινά και δεύτερον γιατί το γρήγορο φαγητό μας «ανακουφίζει» θα λέγαμε συναισθηματικά. Οι επιπτώσεις της συχνής κατανάλωσης γευμάτων από ταχυφαγεία αυξάνει τον συνολικό αριθμό των θερμίδων, του αλατιού, της ζάχαρης και των λιπαρών που καταναλώνουμε. Παράλληλα μειώνει την κατανάλωση βιταμινών, μετάλλων, φρούτων και λαχανικών, προϊόντων ολικής άλεσης και άλλων απαραίτητων συστατικών.
Tips:
- Βάλε τα εποχικά φρούτα και τα λαχανικά στο καθημερινό σου διαιτολόγιο. Τα τοπικά φρούτα και λαχανικά είναι πολύ οικονομικότερα από μία σακούλα κομμένο μαρούλι, ή μία συσκευασμένη φρουτοσαλάτα.
- Εάν το κρέας (μοσχαρίσιο, χοιρινό, πουλερικά) είναι μια ακριβή επιλογή για εσένα αντικατέστησε το 1- 2 φορές την εβδομάδα με όσπρια τα οποία αποτελούν μια εξαιρετική πηγή πρωτεΐνης και βασικό κομμάτι της Μεσογειακής Διατροφής.
- Τα κατεψυγμένα προϊόντα ΔΕΝ υπολείπονται θρεπτικής αξίας, αντίθετα στην κατάψυξη διατηρούνται πολλά από τα συστατικά των τροφίμων. Μπορείς να επιλέξεις κατεψυγμένο ψάρι, να καταψύξεις το φαγητό που απέμεινε, καθώς και ορισμένα φρούτα και λαχανικά όπως τις φράουλες, το σπανάκι, τα φασολάκια, τον μαϊντανό και άλλα πολλά.
Τέλος ζώντας στην εποχή των αντιθέσεων η κρίση έχει επιφέρει από την μία πλευρά προβλήματα επισιτιστικής ανασφάλειας τα οποία γίνονται φανερά με φαινόμενα όπως οι λιποθυμίες παιδιών σε σχολεία λόγω αδυναμίας κάλυψης διατροφικών αναγκών, και από την άλλη μεριά αυξημένα επίπεδα παιδικής παχυσαρκίας (3) λόγω μη ισορροπημένων διατροφικών συνηθειών.
Σκεπτόμενοι τις συνέπειες ενός γρήγορου τρόπου ζωής στην υγεία μας (παχυσαρκία, διαβήτης, καρδιαγγειακά νοσήματα), ίσως ήρθε η ώρα να στρέψουμε το ενδιαφέρον μας στην πρόληψη χρόνιων ασθενειών. Είναι αποδεδειγμένο πως η πρόληψη, μέσω της ισορροπημένης διατροφής και της άσκησης, μπορεί να μειώσει το κόστος της υγείας τόσο για τον ασθενή όσο και για το σύστημα υγείας της χώρας, ενώ παράλληλα μας εξασφαλίζει και ένα ανώτερο επίπεδο διαβίωσης.
Ήβη Παπαϊωάννου
Επιστήμων Τροφίμων και Ειδικός Διατροφής
Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ
Πηγές:
1. David McKenzie, Ernesto Schargrodsky. Buying Less, But Shopping More: Changes In Consumption Patterns During A Crisis. Stanford University. 11/02/2005.
2. Konstadinos Abeliotis, Katia Lasaridi and Christina Chroni. Attitudes and behaviour of Greek households regarding food waste prevention. Waste Manag Res 2014 32: 237. 13/2/ 2014
3. Tambalis KD, Panagiotakos DB, Kavouras SA et al. Prevalence trends of obesity in Greek children: first evidence that prevalence of obesity is levelling off. Obesity (Silver Spring) 2010; 18: 161–6.
