To αλάτι αποτελεί ένα από τα πιο «ένοχα» συστατικά της διατροφής. Όμως η σημασία του για τον οργανισμό είναι πολύ μεγάλη όταν καταναλώνεται στη σωστή ποσότητα, δηλαδή 1 κουταλάκι του γλυκού (2.300mg νατρίου) για το γενικό πληθυσμό και 2/3 από το κουταλάκι (1.500mg νατρίου) για όσους έχουν υπέρταση, διαβήτη ή είναι άνω των 50 ετών.
Πριν πείτε «όχι» στο αλάτι απαντήστε στις παρακάτω απλές ερωτήσεις και δείτε πόσα ξέρετε για αυτό.
Το αλάτι και το νάτριο είναι το ίδιο;
- Ναι
- Όχι
Η σωστή απάντηση είναι πως όχι. Το αλάτι προέρχεται στην πραγματικότητα από την ένωση 2 στοιχείων που δεν μπορούν να υπάρξουν ελεύθερα στη φύση. Τα στοιχεία αυτά είναι το νάτριο και το χλώριο, που όταν ενωθούν δίνουν το χλωριούχο νάτριο δηλαδή το αλάτι. Επειδή η αυξημένη ποσότητα νατρίου είναι εκείνη που επιβαρύνει τον οργανισμό, ο όρος αλάτι χρησιμοποιείται συχνά αντί για τον όρο «νάτριο», όταν θέλουμε να τονίσουμε τη σημασία του τελευταίου στη διατροφή. Επιπλέον η σημαντικότερη πηγή νατρίου στη διατροφή είναι το αλάτι!
Το μαγειρικό αλάτι το παίρνουμε μόνο από τη θάλασσα.
- Σωστό
- Λάθος
Η σωστή απάντηση είναι το «Λάθος». Το αλάτι λαμβάνεται από τις αλυκές της θάλασσας σε ξηρές και θερμές περιοχές όπως η Μεσόγειος. Ακόμη μπορεί να ληφθεί από κοιτάσματα που βρίσκονται μέσα στο έδαφος, όπως γίνεται και εξόρυξη πολλών άλλων μετάλλων. Το δημοφιλέστερο αλάτι εδάφους, είναι το αλάτι Ιμαλαΐων. Διαβάστε περισσότερα για αλάτι Ιμαλαΐων πατώντας εδώ.
Το σώμα χρειάζεται το αλάτι (νάτριο) για:
- Την καρδιά
- Τους μύες
- Τα νεύρα
- Όλα τα παραπάνω
- Τίποτα από τα παραπάνω
Η σωστή απάντηση είναι το 4. To σώμα χρειάζεται το νάτριο για λειτουργεί ομαλά, καθώς το τελευταίο ρυθμίζει την ισορροπία των υγρών, τη λειτουργία των μυών, της καρδιάς και του εγκεφάλου, ενώ κρατά ρόλο κλειδί στη νευροδιαβίβαση.
Ποια ένδειξη στο πιεσόμετρο πρέπει να σας ανησυχήσει;
- 110/70
- 120/80
- 140/90
- 220/100
Οι σωστές απαντήσεις είναι οι 3 & 4. Αρτηριακή ονομάζεται η πίεση που ασκεί το αίμα όταν κυλάει μέσα από τα τοιχώματα των αγγείων. Όταν η πίεση αυξηθεί σημαντικά, από διάφορες αιτίες όπως η κατακράτηση υγρών που προκαλεί το αλάτι, τότε προκύπτει το φαινόμενο της υπέρτασης. Τιμές στο πιεσόμετρο κάτω από 120/80 θεωρούνται φυσιολογικές, ενώ άνω του 140/90 θεωρούνται υψηλές και θα πρέπει να χτυπήσουν το καμπανάκι του κινδύνου.
Ποιά από τα παρακάτω τρόφιμα περιέχουν νάτριο (αλάτι);
- Κρέας
- Φέτα
- Σπανάκι
- Κανένα
- Όλα
H σωστή απάντηση είναι η 5. Τα περισσότερα τρόφιμα περιέχουν νάτριο από τη φύση, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ούτε πως στις φυσικές τροφές συναντάμε αλάτι, αλλά ούτε και πως το νάτριο που περιέχουν είναι σε ανησυχητικά υψηλά επίπεδα.
H σημαντικότερη πηγή αλατιού στη διατροφή είναι:
- Τα επεξεργασμένα τρόφιμα
- Το αλάτι του μαγειρέματος
- Τίποτα από τα παραπάνω
Η σωστή απάντηση είναι η 1. Στη σύγχρονη διατροφή έχει υπολογιστεί πως μόλις το 75% της ημερήσιας κατανάλωσης νατρίου προέρχεται από επεξεργασμένα τρόφιμα και έτοιμα γεύματα. Το αλάτι χρησιμοποιείται από τη βιομηχανία τροφίμων όχι μόνο για τη γεύση του, αλλά και τις συντηρητικές του ιδιότητες.
Πόσο νάτριο (αλάτι) κρύβεται σε μία φέτα συσκευασμένο ψωμί;
- 1 πρέζα
- 1/ 8 από το κουταλάκι
- Μισό κουταλάκι
- 1 κουταλάκι
Η σωστή απάντηση είναι η 2. Το ψωμί, οι ζύμες και τα λοιπά αρτοσκευάσματα αποτελούν τη σημαντικότερη «κρυφή» πηγή αλατιού στη διατροφή μας. Τα αλλαντικά, τα δημητριακά του πρωϊνού, τα τουρσιά, τα καπνιστά και τα κονσερβοποιημένα τρόφιμα αποτελούν ακόμη μερικές ακόμη αλμυρές παγίδες.
Πόσο νάτριο (αλάτι) κρύβεται σε 1 γιαούρτι;
- Καθόλου
- Όσο σε μισό κομμάτι πίτσα
- 1 κουταλάκι
Η σωστή απάντηση είναι η 2. Όπως είπαμε ορισμένα τρόφιμα περιέχουν από τη φύση τους ποσότητα νατρίου. Δεν θα πρέπει όμως αυτό να σας απογοητεύει καθώς τα γαλακτοκομικά περιέχουν ένα σύνολο από άλλα θρεπτικά συστατικά, όπως το ασβέστιο, που ωφελούν την καρδιά και τα αγγεία. Ιδανικά προτιμήστε τα γαλακτοκομικά που είναι χαμηλά σε λιπαρά.
Πόσο νάτριο (αλάτι) κρύβεται σε 1 μερίδα φρέσκου ψαριού;
- 1 πρέζα
- 1/5 κουταλάκι
- Μισό κουταλάκι
- 1 κουταλάκι
Η σωστή απάντηση είναι το 1. Τα ψάρια μπορεί να ζουν στη θάλασσα, δεν είναι όμως από μόνα τους πολύ αλμυρά στη γεύση εάν δεν προστεθεί αλάτι κατά το μαγείρεμα.
Τι περιέχει λιγότερο νάτριο (αλάτι);
- 1 σπιρτόκουτο φέτα
- 1 σπιρτόκουτο φέτα λάιτ (χαμηλή σε λιπαρά)
- Δεν υπάρχει διαφορά
Η σωστή απάντηση είναι η 3. Θα πρέπει να θυμάστε πως τα λάιτ προϊόντα δεν περιέχουν απαραίτητα λιγότερο αλάτι. Αντιθέτως μπορεί να είναι ενισχυμένα με αλάτι για να υπερκαλυφθεί η γεύση που χάνεται από ένα τρόφιμο όταν αφαιρεθούν τα λιπαρά.
Τι περιέχει λιγότερο νάτριο (αλάτι);
- 1 κουταλιά κατίκι Δομοκού
- 1 κονσέρβα σούπας
- ¾ φλιτζανιού αλεύρι που φουσκώνει μόνο του
- Ένα κομμάτι πίτσα
Η σωστή απάντηση είναι η 3. Το αλεύρι που φουσκώνει μόνο του περιέχει μαγειρική σόδα και αλάτι (baking powder) για να πραγματοποιηθεί η χημική αντίδραση που θα κάνει το αλεύρι να διογκωθεί. Άλλες λέξεις στα συστατικά ενός τροφίμου που υποδηλώνουν την ύπαρξη αλατιού είναι διτανθρακικό νάτριο, νιτρικό νάτριο, MSG (monosodium glutamate).
Πόσο καιρό παίρνει σε κάποιον να συνηθίσει μία διατροφή χαμηλή σε αλάτι;
- 2 ημέρες
- 1 εβδομάδα
- 3 με 4 εβδομάδες
- 8 με 12 εβδομάδες
H σωστή απάντηση είναι η 4. Ξεκινήστε να περιορίζεται το αλάτι σταδιακά. Μην απογοητευτείτε αμέσως αλλά δώστε περίπου 2 μήνες στους γευστικούς σας κάλυκες για να συνηθίσουν τη νέα πραγματικότητα.
Πόσο καιρό χρειάζεται να ακολουθείτε μία διατροφή για την υπέρταση μέχρι να δείτε αποτελέσματα;
- Μερικές ημέρες
- 3 με 4 εβδομάδες
- 6 μήνες
- 1 χρόνο
Η σωστή απάντηση είναι η Β. Η επίδραση της διατροφής στην υπέρταση είναι άμεση και καθοριστική. Μέσα σε 1 μόλις μήνα όχι μόνο θα δείτε διαφορά, αλλά θα την αισθανθείτε και στην καθημερινότητά σας.
O καλύτερος τρόπος να ελέγξετε την πίεσή σας είναι να πιστέψετε στον ευατό σας και να κάνετε ριζικές αλλαγές όχι μόνο στον τρόπο διατροφής αλλά συνολικά στον τρόπο ζωής σας. Διαβάστε πως να πετύχετε τον στόχο σας πατώντας εδώ.
Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN
Διαιτολόγος, Διατροφολόγος
Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ
