Όλοι μας έχουμε φίλους με τους οποίους συναναστρεφόμαστε. Μπορούμε όμως να διακρίνουμε ποιοί είναι οι πραγματικοί μας φίλοι και ποιοι είναι απλοί γνωστοί με τους οποίους κάνουμε παρέα; Αμερικανόί και Ισραηλινοί επιστήμονες λένε τώρα πως όχι!
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβιβ στο Ισραή και το ΜΙΤ στις Ηνωμένες Πολιτείες έκαναν μια σειρά από κοινωνικά πειράματα και ανέλυσαν στοιχεία από προηγούμενες μελέτες. Έφτιαξαν λοιπόν έναν αλγόριθμο αντικειμενικής αξιολόγησης της αμοιβαιότητας μιας φιλίας, όταν τροφοδοτηθεί με διάφορα δεδομένα.
Τα αποτελέσματα των ερευνών τους, τα οποία δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό έντυπο PLoS One, έδειξαν πως αν και το 95% των ανθρώπων πιστεύουν ότι οι φιλικές σχέσεις τους είναι αμοιβαίες, στην πραγματικότητα μόνο το 50% των φίλων τους ανταποκρίνεται στην φιλία με τον ίδιο τρόπο.
Οι επικεφαλής της έρευνας Αμπντουλάχ Αλμαατούκ και Ερέζ Σμουέλι μαζί με τους συνεργάτες τους διαπίστωσαν πως η φιλία πάσχει από αμοιβαιότητα και ασυμμετρία.
Και γιατί συμβαίνει αυτό; Επειδή δεν μπορούμε να διακρίνουμε ποιοί είναι οι πραγματικοί μας φίλοι, λένε οι ειδικοί.
Όπως εξήγησε ο Δρ Σμουέλι «φαίνεται πως είμαστε πολύ κακοί κριτές του ποιοί είναι οι φίλοι μας. Και αυτή η δυσκολία να διακρίνουμε την αμοιβαιότητα, περιορίζει σημαντικά την ικανότητά μας για συνεργατικές συμφωνίες».
Έτσι, η μελέτη απομυθοποιεί μια ευρέως διαδεδομένη αντίληψη ότι αν κάποιος θεωρεί φίλο του κάποιον άλλο, ο τελευταίος αισθάνεται το ίδιο. Παρά τη διάχυτη προσδοκία, η αμοιβαιότητα είναι λιγότερο συχνή. Η αυταπάτη αυτή για τις φιλίες, κατά τους ερευνητές, πιθανώς έχει να κάνει με την απροθυμία ενός ανθρώπου να υποσκάψει την εικόνα που έχει για τον ίδιο τον εαυτό του ως αξιαγάπητο, αξιόπιστο κ.λπ.
Οι αμοιβαίες φιλίες θεωρούνται σημαντικές, μεταξύ άλλων, επειδή διευκολύνουν την κοινωνική επιρροή. Η κοινωνική επιρροή, με τη σειρά της, διευκολύνει την κινητοποίηση γύρω από διάφορους κοινωνικούς στόχους, όπως πολιτικές διαδηλώσεις, απεργίες, καμπάνιες νέων προϊόντων κ.α.
Όπψς έχουν ήδη ανακαλύψει οι ερευνητές η αμοιβαία φιλία οδηγεί σε αλλαγή της συμπεριφοράς σε διάφορες συνήθειες, ωθώντας σε διακοπή του καπνίσματος ή του αλκοόλ, σε μείωση του βάρους κ.α. Γι’ αυτό, οι παράγοντες που επηρεάζουν τη φιλία, επηρεάζουν και το πόση επίδραση μπορούν να ασκήσουν οι άνθρωποι μεταξύ τους σε ατομικό ή σε συλλλογικό επίπεδο.
