Tα βλαστοκύτταρα είναι αρχέγονα κύτταρα που υπάρχουν και στο ομφαλοπλακουντιακό αίμα και αποτελούν τα δομικά στοιχεία του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού. Χαρακτηρίζονται από τις εξής ιδιότητες: μπορούν και μεταναστεύουν στην περιοχή του που έχει εντοπιστεί η βλάβη και έχουν τη δυνατότητα να μετατραπούν σε πολλά είδη κυττάρων και ιστών του ανθρώπινου οργανισμού προκειμένου να την επιδιορθώσουν.
Κατηγορίες των βλαστοκυττάρων του ομφάλιου λώρου
Τα βλαστοκύτταρα του ομφάλιου λώρου χωρίζονται σε 2 κατηγορίες. Η πρώτη περιλαμβάνει τα αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα, τα οποία συλλέγονται από τις αρτηρίες του λώρου που συνδέουν τον πλακούντα με το μωρό. Η δεύτερη περιλαμβάνει τα μεσεγχυματικά βλαστικά κύτταρα τα οποία συλλέγονται από τον ιστό του λώρου και εντοπίζονται περιμετρικά των αγγείων, σε μια περιοχή που ονομάζεται «ουσία του Wharton».
Ιατρική χρήση των αιμοποιητικών βλαστοκυττάρων του ομφάλιου λώρου
Τα αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα έχουν την ικανότητα να αναπτύσσονται στα βασικά συστατικά του αίματος και του ανοσοποιητικού συστήματος. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιούνται πολλά χρόνια για θεραπείες παθήσεων που αφορούν το αίμα, όπως λευχαιμίες ή διαφόρων τύπων αναιμίες. Παρουσιάζουν 100% συμβατότητα με τον ίδιο το δότη, γεγονός που ενισχύει τη χρήση τους σε αυτόλογες μεταμοσχεύσεις καθώς δεν υπάρχει κίνδυνος απόρριψης τους. Επιπλέον είναι άμεσα διαθέσιμα και προσφέρουν πρόσβαση σε συγγενικό μόσχευμα ,για όλη την οικογένεια.Είναι αξιοσημείωτο ότι παγκοσμίως, το 50% των μεταμοσχεύσεων με χρήση αιμοποιητικών βλαστοκυττάρων είναι αυτόλογες, ενώ στην Ευρώπη το ποσοστό αυτό ξεπερνάει το 60%.
Χρήσεις των μεσεγχυματικών βλαστοκυττάρων του ομφάλιου λώρου
Τα μεσεγχυματικά βλαστικά κύτταρα είναι ένας τύπος πολυδύναμων βλαστικών κυττάρων, τα οποία τα βρίσκουμε σε σημαντικά μεγάλες ποσότητες στον ίδιο τον ιστό του ομφάλιου λώρου (συγκεκριμένα στην ουσία Wharton). Πολυδύναμα σημαίνει ότι μπορούν να μετατραπούν σε πολλές μορφές κυττάρων και ιστών στον ανθρώπινο οργανισμό. Ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα που παρουσιάζουν είναι ότι δεν επηρεάζει η ιστοσυμβατότητα μεταξύ δότη και δέκτη. Αυτό σημαίνει ότι το μόσχευμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί από όλα τα μέλη της οικογένειας ή ακόμα και από άτομα εκτός συγγενικού περιβάλλοντος καθώς ο κίνδυνος απόρριψης είναι πολύ μικρός. Για τη συλλογή των μεσεγχυματικών, η απαραίτητη διαδικασία που ακολουθείται και απαιτείται ιδιαίτερα υψηλή τεχνογνωσία από πλευράς της τράπεζας που αναλαμβάνει τη φύλαξη τους, είναι η απομόνωση τους από το λώρο και η καλλιέργεια τους για 2-6 εβδομάδες μέχρι να απομονωθεί ένας μεγάλος, καθαρός αριθμός βλαστοκυττάρων ικανός να στηρίξει μελλοντικές χρήσεις. Η χρήση τους επαφίεται στην επιδιόρθωση ανθρώπινων οργάνων και ιστών. Μέχρι πρόσφατα, η μοναδική λύση για την αντιμετώπιση κάποιων σοβαρών προβλημάτων που σχετίζονταν με βλάβες στα ανθρώπινα όργανα ή τους ιστούς ήταν η μεταμόσχευση οργάνων. Σήμερα, το ενδιαφέρον στρέφεται στην επιδιόρθωση τους. Η χρησιμότητα των μεσεγχυματικών βλαστοκυττάρων έχει αποδειχθεί σε περιπτώσεις όπου η συμβατική ιατρική και οι φαρμακολογικές θεραπείες δεν παρέχουν κάποιο αποτέλεσμα. Το πόρισμα κλινικών μελετών που διεξήχθηκαν έπειτα από αυτόλογες μεταμοσχεύσεις, σε ασθενείς που υποφέρουν από παθήσεις όπως έμφραγμα του μυοκαρδίου, κατάγματα οστών, ρήξη μηνίσκου, ήταν θετικό. Μπορούν ωστόσο να εφαρμοστούν για παθήσεις νευρολογικής φύσεως, όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας.
Μεσεγχυματικά βλαστοκύτταρα στην αισθητική ιατρική
Ένας επιπλέον τομέας που χρησιμοποιούνται, είναι αυτός της αισθητικής που περιλαμβάνει αντιγηραντικές θεραπείες προσώπου και σώματος, απολύτως ασφαλείς διαδικασίες, εφόσον τα κύτταρα προέρχονται από τον ίδιο τον ενδιαφερόμενο. Βέβαια για να μπορέσουν να υπάρξουν αυτόλογες εφαρμογές, προϋπόθεση είναι η φύλαξη να γίνει σε μια οικογενειακή τράπεζα βλαστοκυττάρων.
Εναλλακτικές πηγές μεσεγχυματικών βλαστικών κυττάρων αντί του ομφάλιου λώρου
Μια εναλλακτική πηγή μεσεγχυματικών βλαστοκυττάρων για όσους δεν είχανε τη δυνατότητα να προχωρήσουν σε συλλογή από τον ομφάλιο λώρο, είναι το λίπος. Ωστόσο τα βλαστικά από έναν ενήλικα υστερούν ποιοτικά του ομφαλίου λώρου, καθώς έχουν «μεγαλώσει ηλικιακά», έχουν εκτεθεί σε φαρμακευτικές αγωγές ή σε περιβαλλοντικές μολύνσεις. Σαφώς, εάν υπάρχει η δυνατότητα επιλογής, ο ομφάλιος λώρος παρουσιάζει την καλύτερη πηγή μεσεγχυματικών βλαστοκυττάρων.
Τι καθορίζει ο νόμος για τα βλαστοκύτταρα του ομφάλιου λώρου
Το προεδρικό διάταγμα που ισχύει στην Ελλάδα αφορά τις τράπεζες διαχείρισης ανθρώπινων ιστών και οργάνων και προσφέρει το νομικό πλαίσιο μέσα στο οποίο λειτουργούν οι τράπεζες φύλαξης. Αυτό που απομένει είναι να οριστούν συγκεκριμένοι όροι και προϋποθέσεις λειτουργίας τόσο για τις οικογενειακές όσο και για τις τράπεζες που στηρίζουν τις αλλογενείς μεταμοσχεύσεις. Ευελπιστούμε αυτό να γίνει σύντομα.
Ένας νέος φορέας για τα βλαστοκύτταρα καλύπτει το κενό του ισχύοντος νόμου
Το «κενό» που παρουσιάζει το προεδρικό διάταγμα στην παρούσα φάση, έρχεται να το καλύψει η ίδρυση ενός επίσημου αναγνωρισμένου φορέα, η Ένωση Ελληνικών Τραπεζών Ομφαλοπλακουντιακού Αίματος (ΕΕΤΟΑ). Σκοπός της ένωσης είναι ο έλεγχος της λειτουργίας των τραπεζών-μελών της καθώς και η διασφάλιση των μοσχευμάτων. Πρόκειται για μία παγκόσμια πρωτοπορία γιατί με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται η βιωσιμότητα των βλαστικών κυττάρων καθόλη τη διάρκεια της φύλαξης. Ακόμα και στην απίθανη περίπτωση που κάποια εταιρία κλείσει, η Ένωση αναλαμβάνει τη συνέχεια της φύλαξης των κυττάρων χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση. Σαφώς οι εταιρίες που ανήκουν στην ΕΕΤΟΑ λειτουργούν ήδη βάσει της υπάρχουσας ελληνικής νομοθεσίας και Ευρωπαϊκής οδηγίας.
