Ως πρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων της χώρας μας, συμμερίζεσθε την αισιοδοξία ορισμένων, ότι η οικονομία βρίσκεται σε φάση εξόδου από την κρίση;
Συμμερίζομαι την άποψη ότι γίνεται προσπάθεια για να βγούμε από την κρίση και φυσικά δεν μπορώ να παραβλέψω τα στοιχεία που αποτυπώνονται στα κυβερνητικά τετράδια του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους και της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας και τα οποία περιγράφουν τη θετική μεταβολή του ΑΕΠ και κάποιων άλλων μακροοικονομικών δεικτών το τελευταίο διάστημα. Όμως από τη στιγμή που στην πραγματική οικονομία, δηλαδή στις επιχειρήσεις και την καθημερινότητα των ελληνικών νοικοκυριών δεν υπάρχει καμιά θετική μεταβολή και μάλιστα η ανεργία παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα, δεν μπορώ σε καμιά περίπτωση να δω έξοδο από το τούνελ. Ίσως να φαίνεται κάποιο φως στην άκρη του, όμως μέχρι να φτάσουμε εκεί και να βεβαιωθούμε ότι πλησιάζουμε στην έξοδο θα χρειαστεί τουλάχιστον μια πενταετία.
Και για να μιλήσω και για τα του οίκου μας, με συνεχώς συρρικνωμένο προϋπολογισμό για φάρμακα και περίθαλψη και με υπερχρεώσεις στη φαρμακοβιομηχανία της οποίας η δραστηριότητα συμπιέζεται αντιαναπτυξιακά, για πια ανάκαμψη συζητάμε? Όταν ένας κλάδος, που αντικειμενικά θεωρείται μοχλός οικονομικής ανόδου και επενδύσεων, βάλλεται , τότε πως να αποδεχτώ ότι η Πολιτεία συνειδητά δουλεύει για ουσιαστική αντιστροφή της οικονομίας από την υφεσιακής της πορεία.
Αρκετές φορές αναφερόμενος στις κυβερνητικές επιλογές, έχετε χρησιμοποιήσει τη φράση βασιλικότεροι του βασιλέως, θέλοντας να υπογραμμίσετε, ότι η κυβέρνηση παίρνει πιο σκληρές αποφάσεις στο χώρο της υγείας, από αυτά που ζητάει η τρόικα. Πιστεύετε ότι η κυβέρνηση υποχρηματοδοτεί την υγεία, ενώ θα μπορούσε να πράξει διαφορετικά;
Αρχικά να πω ότι κανείς πλέον δεν αμφισβητεί ότι η Υγεία στην χώρα υποχρηματοδοτείται και ότι ο προϋπολογισμός για τα φάρμακα μας έχει κάνει να είμαστε στο περιθώριο της Ευρώπης, απέχοντας πολύ από τη μέση κατά κεφαλή δαπάνη των 28 χωρών. Είναι γεγονός, ότι έχουμε δαπάνη για την υγεία που είναι περίπου στο 50% του μέσου όρου του ΟΟΣΑ! Εδώ λοιπόν μπορεί και πρέπει άμεσα να γίνουν βελτιωτικές διορθώσεις. Ο στόχος της εξοικονόμησης των δαπανών, ήταν να βρεθεί η χώρα κοντά στο μέσο όρο και όχι να εξαθλιωθεί το κοινωνικό κράτος, όπως δείχνουν τα στοιχεία.
Το δεύτερο στοιχείο για την υποχρηματοδότηση, αφορά στη σχέση δαπάνης ΑΕΠ. Σήμερα που το ΑΕΠ είναι χαμηλότερο κατά 50 δις. ευρώ σε σχέση με πριν 5 χρόνια, η δημόσια δαπάνη για την Υγεία είναι στο 4,8% όταν η τρόικα έχει βάλει ταβάνι το 6% και ο μέσος όρος της Ευρώπης είναι γύρω στο 7,5%. Άρα είμαστε η «Ελλάδα του αυτογκόλ», αποφασίζοντας μόνοι μας να υποβαθμίσουμε τις δημόσιες δαπάνες για την υγεία, κατά περίπου 2,5 δισ. Ευρώ!
Πιστεύω ότι υπάρχει στη σημερινή Ελλάδα η οικονομική δυνατότητα να αντιστραφεί αυτό το καθεστώς υποχρηματοδότησης, με περαιτέρω εξορθολογισμό λοιπών δαπανών κι έτσι να μπορεί η φαρμακοβιομηχανία με την καινοτομία, να προσφέρει στην ανάπτυξη και την απασχόληση.
Κάθε νέος υπουργός που αναλαμβάνει τα πράγματα της υγείας, τίθεται υπέρμαχος των κλινικών μελετών, αφού τα λεφτά που χάνει η χώρα μας στον τομέα αυτό θα μπορούσαν να φτάνουν 200 εκατομμύρια ευρώ. Βλέπετε να έχει γίνει πρόοδος στον τομέα αυτό, τον τελευταίο χρόνο;
Πλέον και μετά τις δεσμεύσεις του ίδιου του υπουργού, πιστεύω ότι ο δρόμος για τις κλινικές μελέτες και την εισροή σημαντικών κεφαλαίων για επενδύσεις στον συγκεκριμένο τομέα, μπορεί να ανοίξει. Πιστεύω ότι εντός ολίγου, θα έχουμε ένα νέο πλαίσιο που θα εξομαλύνει τις διαδικασίες, ενώ ήδη φαίνεται να υπάρχει μέριμνα στελέχωσης του ΕΟΦ . Και δεν είναι μόνο τα εκατομμύρια των επενδύσεων και η θετική επίδραση στην οικονομία, είναι το τεράστιο όφελος για τους ασθενείς, οι οποίοι θα έχουν πρόσβαση χωρίς κόστος γι αυτούς και το σύστημα σε νέες επαναστατικές θεραπείες.
Έχετε πει ότι η χώρα μας θα γίνει χώρα των ντιλιβεράδων, αφού πρωτογενώς δε φαίνεται να παράγει τίποτε. Οι εταιρείες που εκπροσωπείτε, έχουν βλέψεις για επενδύσεις στη χώρα, τώρα που οι οικονομικοί δείκτες βγαίνουν καλύτεροι….
Λυπάμαι που το λέω, αλλά μια ματιά να ρίξει κανείς στα αρχεία για την ίδρυση νέων εταιρειών, θα δει σε ποιους κλάδους περιστρέφεται το ελληνικό επιχειρείν. Φυσικά και δεν κατηγορώ όσους ασχολούνται με την εστίαση και τη διασκέδαση Είναι ίδιον της χώρας η φιλοξενία και τα σχετικά με τον τουρισμό και τη φιλοξενία επαγγέλματα. Όμως που είναι η καινοτομία και η παραγωγή? Που είναι η στήριξη των νεοφυών – ευφυών προτάσεων της επιστημονικής κοινότητας?
Όσο πρωτότυποι και να γίνουμε, δεν μπορούμε να προσθέσουμε καμία υπεραξία στο brand name Ελλάδα μέσα από μια καλύτερη μόνο υπηρεσία εστίασης. Η υπεραξία προάγεται κυρίως από την καινοτομία, κάτι που ο ΣΦΕΕ υποστηρίζει και μέσα από το διαγωνισμό SFEE Innovation project.
Επίσης ας ρίξει κανείς μια ματιά και στις μεγάλες επενδύσεις τις οποίες κάποιες πολυεθνικές έχουν εξαγγείλει. Δε μιλώ για τις αποκρατικοποιήσεις αλλά για άμεσες επενδύσεις από πολυεθνικές, που διατηρούν στη χώρα θυγατρικές. Αυτό που φαίνεται είναι κάποια ελάχιστα κεφάλαια, σε σχέση με τα σημαντικά budget που έχουν για την διεθνή στρατηγική ανάπτυξης. Και σ αυτό δεν ευθύνονται τόσο οι εταιρείες, όσο το ασταθές και μη προβλέψιμο επιχειρηματικό κλίμα.
Οι μητρικές πολυεθνικές εταιρείες του φαρμάκου έχουν θέσει εκτός των επενδυτικών πλάνων τους τις θυγατρικές στην Ελλάδα, καθώς υπάρχει έντονη αβεβαιότητα που προκύπτει για τη δραστηριότητά τους, λόγω κυρίως των αυξημένων rebates και clawback. Οι εξελίξεις στην ελληνική αγορά, με την αβεβαιότητα λόγω των συνεχόμενων υπουργικών αποφάσεων και της πολιτικής αστάθειας, αλλά και την έλλειψη σχεδίου για την πολιτική φαρμάκου, θέτουν εκτός των πλάνων τους την Ελλάδα.
Την ίδια στιγμή είναι τραγικό η χώρα να απομειώνει τα 500 και πλέον εκατ ευρώ, τα οποία έχουν επενδύσει τα τελευταία χρόνια οι παραγωγικές ελληνικές φαρμακευτικές εταιρείες που μάχονται σ’ένα αντίξοο περιβάλλον να προωθήσουν το ελληνικό φάρμακο.
Έχετε κατηγορήσει την κυβέρνηση, ότι οι αποφάσεις που παίρνει, ενίοτε στερούνται και νομιμότητας μάλιστα ως ΣΦΕΕ, ανακοινώσατε προσφυγές στο Συμβούλιο Επικρατείας, υπάρχει κάποια εξέλιξη σε αυτό το θέμα.
Πριν προχωρήσουμε στη διαπίστωση αυτή συμβουλευτήκαμε τους νομικούς συμβούλους, οι οποίοι φυσικά και μας ενημέρωσαν ότι όσον αφορά στην τιμολόγηση αλλά και τις εγκρίσεις ο νόμος δεν τηρούνταν. Εμείς απευθυνθήκαμε στο ΣτΕ και είμαστε ακόμη σε αναμονή. Βέβαια να ομολογήσω πως από την πλευρά του Υπουργείου Υγείας, έχουμε διαπιστώσει κάποιες κινήσεις να βελτιωθεί η κατάσταση. Ίδωμεν!
Ανακοινώσατε πριν λίγο καιρό, τη δημοσιοποίηση όλων των συναλλαγών που έχετε με τους επαγγελματίες υγείας, στην λογική της διαφάνειας. Πόσο ρεαλιστικό είναι αυτό;
Είναι ρεαλιστικό διότι μέσω του ΕΟΦ η διαδικασία αυτή, σε ένα σημαντικό βαθμό ήδη γίνεται. Απλά θα αποκτήσει τη βαρύτητα με τη νομική κάλυψη, αλλά και την αμεσότητα μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Πιστεύω ότι μετά από ένα μικρό χρονικό διάστημα προσαρμογής, η κουλτούρα μας θα είναι σύννομη με την ευρωπαϊκή και στον τομέα της διαφάνειας της συνεργασίας, ανάμεσα στην ιατρική κοινότητα και τη βιομηχανία. Εμείς, στηρίζουμε την συνεχή επιστημονική ενημέρωση της ιατρικής κοινότητας και η περαιτέρω διαφάνεια την ενισχύει ακόμα περισσότερο.
Που βρίσκονται οι σχέσεις σας με την ΠΕΦ η οποία στην καμπάνια της προβάλλει την ελληνικότητα, τις θέσεις εργασίας κ.α. που δεν μπορείτε να ισχυριστείτε εσείς;
Τα μέλη της ΠΕΦ είναι και δικά μας μέλη, ανήκουν στην οικογένεια του ΣΦΕΕ. Επίσης πολλά από τα ελληνικά φάρμακα είναι και φάρμακα που παράγονται για πολυεθνικές. Ανταγωνισμός δεν υπάρχει. Οι πολυεθνικές εστιάζουν κυρίως στα νέα καινοτόμα φάρμακα. Οι ελληνικές στο ελληνικό φάρμακο και στα γενόσημα. Και οι δυο κατηγορίες εταιριών προσφέρουν φάρμακα και το απαραίτητο, ισορροπημένο μίγμα θεραπειών που απαιτεί το σύστημα υγείας. Η σφραγίδα της Ελλάδα είναι επίσης μεγάλο πλεονέκτημα για ένα φάρμακο και το αναγνωρίζουν όλοι, και εκτός Ελλάδας. Υπάρχουν συμμαχίες και φυσικά έχουμε κοινό μέτωπο όσον αφορά στη διεκδίκηση της αύξησης του προϋπολογισμού για φάρμακα και της περαιτέρω διείσδυσης των γενοσήμων.
Επίσης σχετικά με τις θέσεις εργασίας, και οι πολυεθνικές και οι ελληνικές είναι εργοδότες με σημαντικό αριθμό προσωπικού και μάλιστα έχουν διακριθεί πολλές από αυτές ως χρήστες βέλτιστων πρακτικών εργοδοσίας.
Τελικά είναι ακριβά τα γενόσημα στην Ελλάδα, ή παίρνουμε περισσότερα πρωτότυπα από όσο άλλες προηγμένες χώρες;
Εδώ ανοίγουμε μια μεγάλη συζήτηση. Εάν δει κανείς αντικειμενικά κάποια στοιχεία θα διαπιστώσει ότι όντως έχουμε στρέβλωση στο μίγμα όγκος – τιμή γενοσήμων και off-patents φαρμάκων. Παράλληλα, έχουμε στην Ελλάδα, τις χαμηλότερες τιμές σε on patent σκευάσματα. Όμως μέχρι σήμερα δεν ακολουθήθηκε μια συνολική πολιτική κι έτσι αναπτύχθηκε μια ανισσόροπη διαδικασία που χρειάζεται άμεσο επαναπροσδιορισμό τιμολόγησης και αποζημίωσης.
Παρά τις συνεχείς διαμαρτυρίες προς την κυβέρνηση για την καταστροφική επίδραση των μέτρων στον κλάδο σας, ούτε κάποια εταιρία έχει φύγει ούτε προϊόντα έχουν αποσυρθεί. Μήπως υπερβάλετε;
Έχουν συμβεί αποσύρσεις φαρμάκων και φυσικά πολλές ελλείψεις φαρμάκων στα Νοσοκομεία λόγω ανύπαρκτου προϋπολογισμού. Ξέρετε πόσες εταιρείες έχουν μειώσει τη δραστηριότητά τους εδώ? Πόσες έχουν αναγκαστεί να κάνουν απολύσεις; Και φυσικά η κατάσταση ποτέ δεν ήταν κρισιμότερη από σήμερα. Το 2015 είναι αβέβαιο επιχειρηματικά.
Μετά από 3,5 χρόνια στην Προεδρία του ΣΦΕΕ ποια είναι τα σημαντικά σημεία που καταφέρατε ως ΔΣ για τον κλάδο. Είναι το ισοζύγιο θετικό;
Να επισημάνω ότι σε λίγο κλείνω τρία χρόνια στη θέση του Προέδρου αλλά συμμετέχω ενεργά στο ΔΣ γύρω στα 6 χρόνια. Αυτό το διάστημα μαζί με τα υπόλοιπα μέλη του ΔΣ δουλέψαμε πολύ και με αφοσίωση για τη βιομηχανία μας. Αυτό θα συνεχίσουμε να κάνουμε όλα τα επόμενα χρόνια. Δυστυχώς οι συνθήκες ήταν και παραμένουν πολύ δύσκολες, όμως εμείς κινούμαστε με συγκεκριμένο σχέδιο βραχυπρόθεσμο αλλά και μεσοπρόθεσμο. Όλες οι προτάσεις μας βασίζονται σε στοιχεία ώστε να είναι αξιόπιστες, εφαρμόσιμες και χρήσιμες για τον ασθενή και τις επιχειρήσεις μας.
Δημιουργήσαμε την τράπεζα φαρμάκων ενεργοποιώντας διαδικασίες ΕΚΕ σε συλλογικό και εταιρικό επίπεδο και φυσικά ενισχύουμε και την επιχειρηματικότητα μέσω του διαγωνισμού καινοτομίας που προανέφερα. Επίσης έχουμε πράξει τα μέγιστα και στο θέμα της διαφάνειας και του κώδικα δεοντολογίας.
Με αίσθημα απόλυτης ευθύνης θέλω να πω ότι δεν κινηθήκαμε καθόλου συντεχνιακά αλλά με βάση το κοινό συμφέρον και την Υγεία του πολίτη. Κι αυτό δεν είναι πολιτική ρητορική, αλλά πραγματικότητα που αναγνωρίζουν όλοι.
