Ο Ρόμπερτ Μπάρανί (22 Απριλίου 1876 – 8 Απριλίου 1936) ήταν ουγγρικής καταγωγής ωτορινολαρυγγολόγος που τιμήθηκε το 1914 με το Βραβείο Νόμπελ Φυσιολογίας και Ιατρικής για την εργασία του στη φυσιολογία και την παθολογία του λαβυρίνθου του αυτιού.
Ο Ρόμπερτ Μπάρανι σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βιέννης, από όπου απεφοίτησε το 1900. Ως ιατρός της Βιέννης, ο Μπάρανυ έριχνε με σύριγγα υγρό στον ακουστικό πόρο ενός ασθενούς για να ανακουφίσει τις ζαλάδες του. Ο ασθενής είχε ίλιγγο και νυσταγμό (αυθόρμητες οριζόντιες οφθαλμικές κινήσεις) όταν ο Μπάρανυ χρησιμοποιούσε πολύ κρύο υγρό, ενώ όταν έριξε θερμό υγρό, ο ασθενής είχε νυσταγμό προς την αντίθετη κατεύθυνση. Ο Μπάρανυ συμπέρανε ότι η ενδολέμφος καταβυθιζόταν όταν ήταν ψυχρή και ανερχόταν όταν ήταν θερμή, και επομένως η κατεύθυνση της ροής της έδινε το σήμα του προσανατολισμού στον λαβύρινθο. Μετά από αυτή την παρατήρηση, διερεύνησε το θέμα της «θερμικής αντιδράσεως» με σειρά πειραμάτων. Η έρευνά του κατάστησε δυνατή τη χειρουργική θεραπεία των παθήσεων του λαβυρίνθου. Ο Μπάρανυ ερεύνησε και άλλες πλευρές του ελέγχου της ισορροπίας, όπως τη λειτουργία της παρεγκεφαλίδας.
Κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ο Μπάρανυ υπήρετησε στον αυστριακό στρατό ως χειρουργός και σχεδόν αμέσως συνελήφθη αιχμάλωτος από τον ρωσικό στρατό: όταν του απονεμήθηκε το Νόμπελ το 1914, βρισκόταν σε ρωσικό στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου. Παρακινούμενος από τη βράβευσή του αυτή, ο Σίγκμουντ Φρόυντ έγραψε το 1915: «Η βράβευση με το Βραβείο Νόμπελ του Μπάρανυ, τον οποίο αρνήθηκα να πάρω για μαθητεία πριν από μερικά χρόνια επειδή φαινόταν υπερβολικά εκκεντρικός, έχει γεννήσει θλιβερές σκέψεις ως προς το πόσο αβοήθητο είναι ένα άτομο στο να κερδίσει την αναγνώριση του όχλου.» Ο Μπάρανυ απελευθερώθηκε από το στρατόπεδο αιχμαλώτων το 1916 μετά από διπλωματικές διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία, στις οποίες συμμετείχαν ο Πρίγκιπας Κάρολος της Σουηδίας και ο Ερυθρός Σταυρός. Μπόρεσε έτσι να παραστεί στην τελετή απονομής των Νόμπελ του 1916, στην οποία του απονεμήθηκε το βραβείο που του είχαν φυλάξει. Σχεδόν αμέσως μόλις πήρε το Βραβείο, τον Ιανουάριο του 1917, ο Μπάρανυ, με την αυτόματη αναγνώριση του δικαιώματος να υποβάλλει τέτοιες προτάσεις ως κάτοχος πλέον του Βραβείου, πρότεινε στην Επιτροπή των Βραβείων Νόμπελ Φυσιολογίας και Ιατρικής τον Φρόυντ ως υποψήφιο για το Βραβείο. Ο Μπάρανυ μετανάστευσε στη Σουηδία, όπου από το 1917 μέχρι τον θάνατό του ήταν καθηγητής της Ιατρικής Σχολής στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα.
Ο Ρόμπερτ Μπάρανυ πέθανε λίγο πριν τα εξηκοστά του γενέθλια στην Ουψάλα. Υπήρξε ο πατέρας του μέλους της Σουηδικής Βασιλικής Ακαδημίας Επιστημών ιατρού Ερνστ Μπάρανυ (1910–1991) και παππούς του φυσικού Αντερς Μπάρανυ (γενν. 1942), πρώην γραμματέα της Επιτροπής Νόμπελ για τη Φυσική.
