Σχιζοφρένεια: Μία χρόνια ψυχική διαταραχή

10-01-2018

Η σχιζοφρένεια είναι μια πολύπλοκη ασθένεια. Είναι μια χρόνια ψυχική διαταραχή η οποία μπορεί να πλήξει το οποιοδήποτε άτομο, χωρίς να παίζει ρόλο η καταγωγή, η κοινωνικοοικονομική ή πολιτισμική του κατάσταση1.

Τα συμπτώματα της σχιζοφρένειας καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα όπως ψευδαισθήσεις, παραληρητικές ιδέες, μειωμένη ικανότητα κατευθυνόμενης δράσης, αποδιοργανωμένο λόγο ή συμπεριφορά, γνωστικά ελλείμματα και απάθεια. Τα συμπτώματα της νόσου μπορούν να επηρεάσουν όλες τις πτυχές της καθημερινότητας των ασθενών2, διαταράσσοντας τη λειτουργικότητά τους και οδηγώντας σε χαμηλή ποιότητα ζωής.

Οι πάσχοντες μπορούν να βοηθηθούν στον ικανοποιητικό έλεγχο των συμπτωμάτων τους μέσω φαρμακευτικών αγωγών και παρεμβάσεων ψυχοκοινωνικού τύπου.

Το «βάρος» της νόσου και οι συνέπειές της

Πολύ συχνά, η θεραπεία δεν τηρείται επαρκώς. Σε αυτό ευθύνονται αφενός η ίδια η φύση της ασθένειας και αφετέρου η υψηλή συμμόρφωση που απαιτούν οι φαρμακευτικές αγωγές που λαμβάνονται κάθε μέρα. Οι φαρμακευτικές αγωγές που λαμβάνονται σε καθημερινή βάση ενδέχεται να επιβαρύνουν τους πάσχοντες συναισθηματικά, καθώς τους υπενθυμίζει την ασθένειά τους, δυσχεραίνοντας παράλληλα της καθημερινή τους ζωή.

Η μη επαρκής τήρηση των αγωγών καθημερινής λήψης, ή ακόμη και η διακοπή τους, αποτελεί σημαντικό πρόβλημα. Έως και 89% των ασθενών εκτιμάται πως είτε τηρούν εν μέρει είτε καθόλου την φαρμακευτική τους αγωγή4.

Σε περίπτωση που η αγωγή διακοπεί, αυτό συνεπάγεται με δυσμενείς για τον ασθενή συνέπειες. Συγκεκριμένα, συνεπάγεται, μεταξύ άλλων, με πενταπλασιασμό του κινδύνου υποτροπής μετά από ένα πρώτο ψυχωσικό επεισόδιο6, αυτοκτονικό ιδεασμό, χειροτέρευση των συμπτωμάτων και της λειτουργικότητάς τους, αύξηση του κινδύνου επανεισαγωγής στο νοσοκομείο, μεγαλύτερο χρόνο ανάρρωσης και μικρότερη ανταπόκριση στα αντιψυχωσικά φάρμακα7-8.

Λαμβάνοντας υπόψη τις προαναφερθείσες συνέπειες, γίνεται αντιληπτό το πόσο καθοριστικής σημασίας είναι η τήρηση της θεραπείας. Η ανεπάρκεια της τήρησης επηρεάζει τόσο τους ίδιους τους ασθενείς όσο και τους φροντιστές τους, καθώς οι τελευταίοι επιβαρύνονται ιδιαίτερα συναισθηματικά λόγω του άγχους σε σχέση με το αν ο ασθενής ήταν πιστός ή όχι στην τήρηση της αγωγής του. Παράλληλα, μεγάλη είναι και οι οικονομική επιβάρυνση εξαιτίας των πρόσθετων δαπανών λόγω υποτροπών και επακόλουθων νοσηλειών9-10.

Επιπλέον, πρέπει να σημειωθούν οι επιβαρύνσεις σε σχέση με τις υγειονομικές δαπάνες λόγω των νοσηλειών που επαναλαμβάνονται αλλά και του ίδιου του κράτους, του οποίου η παραγωγικότητα μειώνεται λόγω της απουσία από την εργασία11. Η πιο σημαντική όμως συνέπεια όλων είναι ο στιγματισμός που βιώνει ο ασθενής και η οικογένειά του από την κοινωνία, φαινόμενο που εξακολουθεί να υφίσταται. Αυτό καθιστά σαφή και απαραίτητη την υποστήριξη από μεριάς της κοινωνίας και της Πολιτείας των πασχόντων από σχιζοφρένεια.

Οι εξελίξεις στην θεραπεία της νόσου   

Η θεραπεία της σχιζοφρένειας έχει αποκτήσει σήμερα νέες προοπτικές χάρη στην εξέλιξη της φαρμακευτικής έρευνας. Η εξέλιξη στην έρευνα δίνει τη δυνατότητα στους πάσχοντες μεγαλύτερης ανεξαρτησίας, χωρίς το άγχος της συχνής λήψης της αγωγής, οδηγώντας σε μια καλύτερη, πιο ποιοτική ζωή.

Οι δυνατότητες ευελιξίας τήρησης της αγωγής διευρύνονται πλέον σημαντικά, καθώς η συχνότητα με την οποία λαμβάνεται η αγωγή μειώνεται ακόμη περισσότερο μέσα στο διάστημα ενός έτους. Μέχρι τώρα, οι φαρμακευτικές αγωγές μακράς δράσης έπρεπε να λαμβάνονται από 26 έως 12 φορές ετησίως. Οι άτυπες αγωγές μακράς δράσης που έχουν κυκλοφορήσει φαίνεται να έχουν πιο χαμηλά ποσοστά περιπτώσεων διακοπής της αγωγής και επανεισαγωγής στο νοσοκομείο, καθώς και χαμηλότερο κίνδυνο υποτροπών, σε σύγκριση με τις αγωγές καθημερινής λήψης και συχνά παραπάνω από μια φορά καθημερινά3-4.

Οι βασικοί στόχοι της θεραπείας είναι να μειωθούν ή να εξαλειφθούν πλήρως τα συμπτώματα αλλά και να προληφθούν οι υποτροπές των ασθενών. Επίσης, να παραταθεί η σταθερή φάση της ασθένειας αλλά και να περιοριστούν οι απαιτήσεις για περίθαλψη εντός νοσοκομείου όπως και να βελτιστοποιηθεί ποιοτικά η ζωή των ασθενών καθώς και η λειτουργικότητά τους. Η τήρηση της θεραπευτικής αγωγής καθίσταται γι’ αυτούς τους λόγους πολύ σημαντική αφού αποτελεί τον τρόπο περιορισμού των αρνητικών συνεπειών, τόσο σε βάρος των ασθενών όσο και των οικογενειών τους2.

  1. Picchioni MM et al. Schizophrenia. BMJ 2007;335(7610):91–5.
  2. APA Practice Guidelines 2004. Lehman AF, Lieberman JA, Dixon LB, et al. Practice guideline for the treatment of patients with schizophrenia. Second edition
  3. Kaplan G et al. Patient Prefer Adherence 2003;7:1171–1180.
  4. Kishimoto T et al. J Clin Psychiatry 2013;74:957–965
  5. Lieberman JA et al. N Engl J Med 2005;353(12):1209–1223
  6. Phan SV. Int J Psych Med 2016;51(2): 211–219.
  7. Haddad PM et al. Patient Relat Outcome Meas 2014;5:43–62
  8. Agid O et al.Expert Opin Pharmacother 2010;11(14):2301–2317
  9. Hassan WAN et al. J Am Sci 2011;7(5):802–811.
  10. Knapp M et al. Schizophr Bull 2004;30(2):279–293

Chong HY et al. Neuropsychiatr Dis Treat 2016;12:357–373