Στέλιος Λουκίδης: “Στην πανδημία μάθαμε να ζούμε με ανθρώπους που μας αμφισβητούν – Όχι προσωπικά, αλλά την επιστήμη.”

Λουκίδης Στυλιανός
27-02-2024

Στις 11 Μαρτίου 2020, ο ΠΟΥ κήρυξε την COVID-19 παγκόσμια πανδημία. Τρία και πλέον χρόνια μετά (στις 5 Μαΐου 2023) κήρυξε το τέλος της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης για την πανδημία Covid-19.

«Με ελπίδα, κηρύσσω το τέλος της παγκόσμιας κατάστασης εκτάκτου ανάγκης για την Covid-19» δήλωσε ο γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας Τέντρος Αντάνομ Γκεμπρεγέσους.

Σήμερα τέσσερα χρόνια μετά και το healthview.gr απευθύνεται σε επιστήμονες που είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο με τον ένα ή άλλο τρόπο τα προηγούμενα χρόνια, για να ακούσει τις απόψεις τους αναφορικά με την πανδημία.

Ο κ. Λουκίδης, είναι καθηγητής Πνευμονολογίας ΕΚΠΑ και εξακολουθεί να είναι επικεφαλής της επιτροπής που εγκρίνει τα αιτήματα χορήγησης αντιιικών θεραπειών κατά της COVID-19. Ο κ. Λουκίδης, ως πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, εκφράζει μια ειδικότητα που είχε κρίσιμο ρόλο στην θεραπευτική αντιμετώπιση του κορονοϊού.

  1. Κύριε Καθηγητά, τι άφησε ως εμπειρία η συγκεκριμένη πανδημία;

Η πανδημία ήταν μια πρωτόγνωρη εμπειρία για το σύνολο του υγειονομικού προσωπικού. Είχε μια σημαντική αρνητική επίπτωση στο κοινωνικό σύνολο, στις σχέσεις των ανθρώπων, καθώς και στην καθημερινότητα. Αν θέλει κανείς να συνοψίσει την εμπειρία που άφησε η πανδημία θα έλεγε ότι βασιζόταν σε 3 άξονες: Στη δυνατότητα που μας έδωσε να καλλιεργήσουμε τις συνεργασίες μεταξύ των ειδικοτήτων, στο να ζήσουμε μια υγειονομική κρίση με έντονη πίεση, και να αντλήσουμε εμπειρίες αλλά και αποφάσεις για μελλοντικές πανδημικές κρίσεις. Παράλληλα μας έμαθε ότι για κάθε θεραπευτική παρέμβαση πρέπει να υπάρχει απόδειξη και όχι  υπόθεση. Τέλος πρέπει να μάθουμε να ζούμε με ανθρώπους οι οποίοι θα μας αμφισβητούν και δεν θα μας αμφισβητούν προσωπικά αλλά θα αμφισβητούν την ίδια την επιστήμη. Σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να δείχνουμε ψυχραιμία και να αφήνουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο αυτό που λέγεται επιστημονικό αποτύπωμα.

    2. Τι θα αλλάζατε στις αποφάσεις που λήφθηκαν, αν είχατε τη δυνατότητα;

Δεν ξέρω αν θα άλλαζα κάτι εκ των υστέρων. Πιθανά θα δημιουργούσα πιο έγκαιρα ένα περιβάλλον υποστήριξης σαν αυτό που έφτιαξε το νοσοκομείο Δυτικής Αττικής και η Παμμακάριστος με σκοπό να αποπιέσω το σύστημα υγείας όταν θα έφτανε στα όριά του.

3. Πόσο έχουμε «τελειώσει» με το θέμα πανδημία;

Με την πανδημική έξαρση πιστεύω ότι έχουμε τελειώσει με τις ενδημικές εξάρσεις θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε. Θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε με έναν διαφορετικό τρόπο που έχει 3 σημαντικούς άξονες: Τη σωστή επιδημιολογική παρατήρηση, την πρόληψη μέσω των εμβολιασμών και την περαιτέρω ενίσχυση των θεραπευτικών επιλογών σε εξωτερικό περιβάλλον με σκοπό την απομείωση του κινδύνου για τις ευπαθείς ομάδες που έχουν χαρακτηριστικό είτε τα υποκείμενα νοσήματα είτε το ηλικιακό εύρος.

4. Αν θυμάστε μια ανθρώπινη ιστορία που θα θέλατε να μοιραστείτε…

Ανθρώπινες ιστορίες μπορεί να θυμάται κανείς πολλές γιατί πραγματικά ήταν ίσως η πρώτη φορά που οι ασθενείς που νοσηλεύονταν στα τμήματα δεν είχαν επαφή με τους δικούς τους ανθρώπους και πολλές φορές δύσκολες και συνάμα συναισθηματικά φορτισμένες αποφάσεις επηρέαζαν τους ανθρώπους αυτούς χωρίς να έχουν τη δυνατότητα να υποστηριχτούν από αυτό που λέγεται στενό οικογενειακό περιβάλλον. Όσα χρόνια κι αν περάσουν στην εμπειρία που λέγεται ιατρική κανείς δεν μπορεί να είναι απόλυτα συμφιλιωμένος με τη συναισθηματική δυσκολία της αρρώστιας καθώς και με την έννοια της απώλειας της ζωής. Αν ήθελε λοιπόν κανένας να ονομάσει μια ανθρώπινη ιστορία θα έπρεπε να βάλει στο κάδρο όλους αυτούς τους ανθρώπους που δοκιμάστηκαν σε αυτή την πανδημία και να τους πει ότι πραγματικά οι υγειονομικές δομές έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους με σκοπό να υποστηρίξουν όχι μόνο ιατρικά αλλά κοινωνικά και συναισθηματικά το δύσκολο αγώνα που έδωσαν όλοι αυτοί οι άνθρωποι.

Κάποια ασθενής ένα μήνα μετά την έξοδο από το νοσοκομείο ήρθε στο νοσοκομείο και αναζητούσε με τα ονόματα την ομάδα των γιατρών που την περιέθαλπαν. Το μόνο που ζήταγε ήταν να κατεβάσουν τις μάσκες τους να βγάλουν τα γυαλιά τους για να δει τα πρόσωπά τους.