Στις 11 Μαρτίου 2020, ο ΠΟΥ κήρυξε την COVID-19 παγκόσμια πανδημία. Τρία και πλέον χρόνια μετά (στις 5 Μαΐου 2023) κήρυξε το τέλος της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης για την πανδημία Covid-19.
«Με ελπίδα, κηρύσσω το τέλος της παγκόσμιας κατάστασης εκτάκτου ανάγκης για την Covid-19» δήλωσε ο γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας Τέντρος Αντάνομ Γκεμπρεγέσους.
Σήμερα τέσσερα χρόνια μετά και το healthview.gr απευθύνεται σε επιστήμονες που είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο με τον ένα ή άλλο τρόπο τα προηγούμενα χρόνια, για να ακούσει τις απόψεις τους στα ερωτήματα.
Ο Θεόδωρος Ι. Βασιλακόπουλος είναι τακτικός καθηγητής Πνευμονολογίας – Εντατικής Θεραπείας στο ΕΚΠΑ και επισκέπτης καθηγητής στο πανεπιστήμιο McGill, (Μόντρεαλ – Καναδάς). Είναι διευθυντής της Β’ Πνευμονολογικής Κλινικής και συντονιστής διευθυντής των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας του Ερρίκος Ντυνάν και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Δημόσιας Υγείας. Την περίοδο της πανδημίας ήταν ανάμεσα στους επιστήμονες που κλήθηκαν επανειλημμένα από τα ΜΜΕ, για να ενημερώσει, να διευκρινίσει και να ευαισθητοποιήσει το ευρύ κοινό με βάση τα επιστημονικά δεδομένα, και όπως ομολογούν πολλοί, αναδείχθηκε στην πλέον αναγνωρίσιμη φωνή της λογικής και της επιστήμης.
Τι άφησε ως εμπειρία η συγκεκριμένη πανδημία;
Μας έμαθε καταρχήν να αντιμετωπίσουμε μια τόσο επείγουσα κατάσταση κινητοποιώντας σε συνθήκες περίπου υγειονομικού πολέμου όλες τις εφεδρείες του συστήματος υγείας, ακόμα και αυτές που δεν υπήρχαν.
Δημιουργήσαμε εφεδρείες εκ του μη όντος μετατρέποντας ακόμα και θαλάμους απλής αυξημένης φροντίδας σε μονάδες εντατικής θεραπείας για να καλύψουμε τις ανάγκες σε νοσηλεία.
Μας άφησε μια τεράστια παρακαταθήκη σε βελτίωση των υλικοτεχνικών υποδομών, καθόσον για την χώρα μας για παράδειγμα, είχαμε υπερδιπλασιασμό, και περισσότερο από υπερδιπλασιασμό, των κλινών εντατικής θεραπείας, που δεν έχουμε ακόμα το στελεχικό δυναμικό να τις λειτουργήσουμε τέλεια. Αλλά σιγά-σιγά το φτιάχνουμε αυτό το στελεχιακό δυναμικό, είτε στο επίπεδο των ιατρών είτε των νοσηλευτών. Οπότε η χώρα για τα επόμενα χρόνια βρίσκεται στο μέσο όρο, ίσως και λίγο πιο πάνω της Ευρώπης σε κλίνες εντατικής θεραπείας ανά ένα εκατομμύριο ανθρώπους.
Και το τελευταίο το οποίο μας άφησε, είναι την κατανόηση από κάποιους, μεταξύ αυτών και εγώ, ότι δεν έχουμε καταφέρει στη χώρα μας να κάνουμε τους ανθρώπους να εμπιστεύονται την επιστήμη. Αυτό θέλει παιδεία. Χρειάζεται, λοιπόν, να εκπαιδεύσουμε τους συμπολίτες από την μικρή τους ηλικία να εμπιστεύονται την επιστήμη και τους ειδικούς και να ξεχωρίζουν ποια είναι τα θέματα στα οποία όλοι δικαιούμεθα να έχουμε άποψη, γιατί είναι θέματα κοινού ενδιαφέροντος ή προσωπικής γνώμης, και ποια θέματα είναι θέματα απόλυτα ειδικά στα οποία δεν μπορεί ο οποιοσδήποτε να έχει άποψη γιατί δεν το γνωρίζει. Εγώ για παράδειγμα που είμαι γιατρός δεν μπορώ να ξέρω τι οπλισμό, μπετά και σίδερα χρειάζεται να έχει μια πολυκατοικία για να είναι ασφαλής.
Τι θα αλλάζατε στις αποφάσεις που λήφθηκαν, αν είχατε τη δυνατότητα;
Αυτό που θα άλλαζα είναι την επικοινωνία, την επικοινωνιακή πολιτική γύρω από το εμβόλιο. Τα εμβόλια γενικότερα. Θα προσπαθούσα, από την αρχή, πολύ πιο σαφώς, να εξηγήσω την λογική με την οποία κρίνουμε το όφελος και τον κίνδυνο σε οποιοδήποτε φάρμακο, να εξηγήσω τη λογική των συστάσεων και να μειώσω όσον δυνατόν περισσότερο τις, σε κάποιο ποσοστό, λογικές, αλλά από ένα σημείο και μετά, παράλογες φοβίες των ανθρώπων, ανθρώπων μάλιστα που δεν είχαν καμία σχέση με το θέμα, γύρω από αυτό.
Πόσο έχουμε «τελειώσει» με το θέμα πανδημία;
Με το θέμα πανδημία, με την έννοια της επιδημιολογικής, έχουμε τελειώσει καθόσον πλέον είναι ένας ιός ο οποίος κάνει εξάρσεις και υφέσεις περιοχικά. Δεν απασχολεί την παγκόσμια κοινότητα όπως την απασχολούσε. Δεν αποκλείει τα συστήματα υγείας. Δεν τα ωθεί στο να κορεστούν. Δεν περιορίζει τους υπόλοιπους ανθρώπους και τις υπόλοιπες νόσους από την πρόσβαση στα νοσοκομεία.
Παρά ταύτα, έχουμε μπει στη φάση της ενδημικής συνύπαρξης με τον ιό, είναι ένας ιός που μένει μαζί μας, θα μείνει για χρόνια ακόμα- δεν ξέρουμε πόσα- και θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε όσο πιο αρμονικά γίνεται μαζί του.
Αν θυμάστε μια ανθρώπινη ιστορία που θα θέλατε να μοιραστείτε…
Θυμάμαι έναν ασθενή που μετά από πάρα πολύ μεγάλη μάχη καταφέραμε να σώσουμε και αυτόν και την γυναίκα του. Και ο οποίος ήτανε τρομερά αντι-εμβολιαστής. Ήρθε λοιπόν εκ των υστέρων να με βρει να μου πει ότι δεν έχει κάνει ποτέ στη ζωή του μεγαλύτερο λάθος και να με ρωτήσει πως μπορεί ο ίδιος, τι μπορεί να κάνει για να γίνει προπομπός της ιδέας του εμβολιασμού και να βοηθήσει άλλους ανθρώπους. Και για να με ευχαριστήσει για την όποια βοήθεια, επειδή ήταν και καλός κυνηγός, μου έφερε και έναν λαγό που έγινε στιφάδο.
