Το ευερέθιστο έντερο, γνωστό και ως σπαστική κολίτιδα, αποτελεί μία συχνή «δυσλειτουργία» του εντέρου, που αγγίζει περίπου έναν στους εφτά ενήλικές. Οι αιτίες δεν είναι απολύτως γνωστές, με σημαντικό ρόλο να παίζει το στρες και η διάθεση. Τα συμπτώματα είναι κυρίως γαστρεντερικά, όπως φούσκωμα, μετεωρισμός, κοιλιακός πόνος, διάρροια ή δυσκοιλιότητα.
Ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία στη διαχείριση της σπαστικής κολίτιδας είναι η διατροφή. Μάλιστα, η δίαιτα FODMAP (Fermentable Oligosaccharides, Disaccharides,
Monosaccharides and Polyols) αποτελεί το χρυσό κανόνα τα τελευταία χρόνια, δεδομένης της αποτελεσματικότητάς της στην ανακούφιση των συμπτωμάτων.
Τι είναι η δίαιτα FODMAP;
Στα Ελληνικά FODMAP σημαίνει Ζυμούμενοι Ολιγοσακχαρίτες, Δισακχαρίτες, Μονοσακχαρίτες και Πολυόλες. Μπορεί οι όροι αυτοί να σας ξενίζουν, όμως πρόκειται για υδατάνθρακες, που βρίσκονται σε πολλά τρόφιμα που καταναλώνονται καθημερινά. Μερικά από αυτά είναι τα μήλα, τα νεκταρίνια, το καρπούζι, το κρεμμύδι, το σπαράγγια, το μέλι, το σιτάρι, τα γαλακτοκομικά, οι φακές, τα φιστίκια, οι γλυκαντικές ουσίες και πολλά ακόμη. Η λίστα των «ένοχων» συστατικών είναι μεγάλη. Στην πραγματικότητα εκείνο που συμβαίνει είναι πως το έντερο δυσκολεύεται να απορροφήσει τους υδατάνθρακες που αναφέρθηκαν νωρίτερα. Για το λόγο αυτό, παράγονται αέρια από τους μικροοργανισμούς αυτού, ενώ ταυτόχρονα «τραβάει» περισσότερο νερό.
Μπορείτε να καταναλώσετε ψωμί;
Πριν ξεκινήσετε τη δίαιτα FODMAP είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζετε όχι μόνο ποια τρόφιμα θα πρέπει να αποφεύγετε, αλλά και ποια επιτρέπονται. Για παράδειγμα σε ό,τι αφορά τα δημητριακά και τα προϊόντα τους, δεν είναι ανάγκη να στερηθείτε αγαπημένες σας τροφές όπως στο ψωμί. Ενώ καλό θα ήταν να αποφεύγετε προϊόντα από σιτάρι, σίκαλη και κριθάρι, μπορείτε να εντάξετε στο καθημερινό σας διαιτολόγιο:
- Βρώμη
- Καλαμπόκι
- Ρύζι
- Κεχρί
- Κινόα
Η απάντηση λοιπόν στο ερώτημα για το ψωμί είναι πως ναι μπορείτε να καταναλώνετε καθημερινά ψωμί, που προέρχεται από αλεύρι των παραπάνω σιτηρών.
Ποιες είναι οι καλύτερες επιλογές ψωμιού;
Όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα οι “καλύτερες επιλογές” είναι εκείνες που έχουν σαν υλικά δημητριακά χαμηλά σε μη ζυμούμενους υδατάνθρακες.
- Ψωμί από καλαμπόκι: Βεβαιωθείτε πως δεν έχουν γίνει προσμίξεις με αλεύρι σιταριού διαβάζοντας τη λίστα των συστατικών στο πίσω μέρος της συσκευασίας. Εναλλακτικά, προτιμήστε να προμηθευτείτε το καλαμποκόψωμό σας από κάποιον παραδοσιακό φούνρο, συζητώντας τις ανάγκες σας και τον τρόπο παρασκευής του προϊόντος.
- Ψωμί με προζύμι: Παρότι ενδέχεται να περιέχει σιτάρι, το ψωμί με προζύμι πιθανώς να μην προκαλεί έξαρση των συμπτωμάτων της σπαστικής κολίτιδας. Αυτό συμβαίνει διότι οι ζωντανοί μικροοργανισμοί, που περιέχει το προζύμι, “επεξεργάζονται” οι ίδιοι τους υδατάνθρακες, που δυσκολεύεται να απορροφήσει το έντερο.
Είναι κατάλληλο το ψωμί χωρίς γλουτένη;
Παρότι η δίαιτα FODMAP δεν είναι ελεύθερη γλουτένης, τα προϊόντα που δεν την περιέχουν ενδέχεται να βολεύουν όσους έχουν σπαστική κολίτιδα. Το πιθανότερο είναι πως τα είδη άνευ γλουτένης είναι ελεύθερα των περισσότερων μη ζυμούμενων υδατανθράκων, όπως το σιτάρι. Έτσι αγοράζοντας ένα ψωμί χωρίς γλουτένη, είστε περισσότερο βέβαιοι πως δεν σας ενοχλήσει. Ακόμη και εάν η γλουτένη δεν προκαλεί έξαρση των συμπτωμάτων. Συνεπώς, το ψωμί χωρίς γλουτένη είναι μία ακόμη καλή λύση.
Εάν πιστεύετε πως έχετε ευερέθιστο έντερο μιλήστε με το γιατρό σας. Μετά τη διάγνωση συμβουλευτείτε έναν διαιτολόγο για να ετοιμάσετε μαζί το εξατομικευμένο διατροφικό σας πλάνο. Θυμηθείτε πως με τις κατάλληλες επιλογές η δίαιτα FODMAP μπορεί να βελτιώσει την καθημερινότητά σας, χωρίς να στερήστε κάποια ομάδα τροφίμων.
Ήβη Παπαϊωάννου, RDN, MS, MBA Διαιτολόγος, Διατροφολόγος Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ ivipapai@gmail.com
