Τραύμα και επούλωση, ποια είναι η διαδικασία;

13-04-2020

Ξέρετε ποια είναι είναι η φυσιολογική διαδικασία που ακολουθείται από τον οργανισμό για να επουλωθεί ένα τραύμα, μία πληγή στον δέρμα;

Η επούλωση που όλοι ξέρουμε ως λέξη, είναι ένα σύνολο φυσιολογικών διεργασιών που καταλήγουν τελικά στην αντικατάσταση των νεκρωμένων ιστών από υγιείς και ζωντανούς ιστούς και την οριστική αποκατάσταση της συνέχειας του δέρματος.

Πρόκειται για μία δυναμική διαδικασία, κατά την οποία συμβαίνουν διαφορετικά γεγονότα και χωρίζεται σε τρεις διακριτές φάσεις.

Την Εξίδρωση, την Κοκκίδωση και την Επιθηλίωση. Οι φάσεις μπορεί να είναι διακριτές, αλλά ουσιαστικά επικαλύπτει η μία την άλλη, οδηγώντας ομαλά η μία στην επόμενη και μέχρι σε κάποιο βαθμό, αλληλεξαρτώνται. Είναι σημαντικό να ξέρουμε ότι η επούλωση ακολουθεί το ίδιο πρότυπο για κάθε είδους πληγή.

Οι φάσεις της επούλωσης

Εξίδρωση

Η πρώτη φάση είναι αυτή της εξίδρωσης ή καθαρισμού, η οποία ξεκινά αμέσως μετά την δημιουργία της πληγής. Σε κλινικούς όρους, παρουσιάζεται ως τοπική φλεγμονή ή ερεθισμός και οδηγεί σε έκκριση.

Κατά τη διάρκεια της φάσης αυτής, το σώμα ξεκινά την θρόμβωση, (σχηματίζεται δηλαδή ένας θρόμβος αίματος που εμποδίζει τη ροή του αίματος) καθαρίζεται το τραύμα και αποτρέπεται η μόλυνση, καθώς ο κατεστραμμένος ιστός και τα μικρόβια απομακρύνονται (φαγοκύτωση).

Κοκκίδωση

Στη φάση της κοκκίδωσης ή πολλαπλασιασμού, νέα κύτταρα δημιουργούνται και σχηματίζεται κοκκιώδης ιστός (ένα είδος προσωρινού ιστού που «γεμίζει» την πληγή).

Στο τραύμα εισέρχεται μεγάλος αριθμός ινοβλαστών, αρχίζει η σύνθεση του κολλαγόνου και τριχοειδή μετακινούνται στο κέντρο της πληγής. Κατά τη διάρκεια αυτών των αλλαγών η έκκριση μειώνεται.

Η κλινική εμφάνιση του τραύματος είναι κόκκινη, καθώς υπάρχει καλή αιμάτωση. Στην φάση της κοκκίδωσης, η πληγή χρειάζεται ένα ισορροπημένο υγρό περιβάλλον.

Αυτό προστατεύει από τον κίνδυνο να στεγνώσει η πληγή από μηχανικές επιδράσεις και ταυτόχρονα απορροφά το πλεόνασμα των εκκρίσεων, προστατεύοντας την πληγή από μολύνσεις.

Επιθηλίωση

Στη τρίτη και τελευταία φάση της επιθηλίωσης ή ανάπλασης, τα άκρα της πληγής πλησιάζουν και το τραύμα σταδιακά καλύπτεται με επιθηλιακό ιστό που ξεκινά από την περιφέρεια. Καθώς το τραύμα συστέλλεται και δημιουργείται ιστός (scar tissue), η διαδικασία της επούλωσης ολοκληρώνεται.

Σημαντικές είναι οι διαφορές της επούλωσης στους γηρασμένους ιστούς, όπως και σε ιστούς ασθενών που βρίσκονται υπό θεραπεία με διάφορα φάρμακα όπως π.χ. τα κορτιζονούχα σκευάσματα.

Αρνητικές επιπτώσεις στην όλη επουλωτική διαδικασία έχουν και άλλα αίτια, όπως η λοίμωξη και η διαπύηση, η παρουσία ξένων σωμάτων, η απώλεια ιστών και η καταστροφή και νέκρωση ιστών κ.α. Το χρόνιο τραύμα αποτελεί ιδιαίτερη κλινική οντότητα και απαιτεί εξειδικευμένη αντιμετώπιση.