Τροφές για το ανοσοποιητικό: μύθος ή πραγματικότητα;

26-12-2016

Πόνος στο λαιμό, καταρροή, κόπωση και αδυναμία είναι μερικά μόνο από τα συμπτώματα του κρυολογήματος. Αμέσως αρχίζετε να σκέφτεστε πως θα μπορέσετε να αντιμετωπίσετε την αδιαθεσία που προμηνύει «χειρότερες» μέρες με πυρετό, έντονο βήχα και άλλα. Τα αντιπυρετικά φαρμακευτικά σκευάσματα αποτελούν τη μία όψη του νομίσματος, ενώ η ενίσχυση των ίδιων αμυντικών μηχανισμών του σώματος έχει αποδειχθεί εξίσου ωφέλιμη.

Οι κλινικές μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί για την επίδραση ορισμένων συστατικών της διατροφής στο κρυολόγημα είναι πολλές. Μπορεί η βιταμίνη C να προλάβει ένα κρυολόγημα; Είναι η βιταμίνη D το νέο όπλο του χειμώνα; Και ενώ ακόμη πολλά αντίστοιχα ερωτήματα περιμένουν μία ξεκάθαρη επιστημονική απάντηση, εσείς δεν έχετε παρά να αντιμετωπίσετε το θέμα ολιστικά. Αυτό σημαίνει πως θα πρέπει να δώσετε έμφαση στις καθημερινές διατροφικές σας συνήθειες, κομμάτι των οποίων είναι τα συστατικά που θωρακίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Μάλιστα, όπως συχνά θα έχετε ακούσει και τους ειδικούς να λένε, η πρόληψη είναι η καλύτερη αντιμετώπιση. Για το λόγο αυτό μην περιμένετε να αρρωστήσετε για να τραφείτε σωστά, αλλά όσο πιο νωρίς χτίσετε τις άμυνές σας τόσο λιγοστεύουν και οι πιθανότητες να περάσετε ένα βαρύ χειμωνιάτικο κρυολόγημα.

Τα φρούτα και τα λαχανικά: Πέντε μερίδες την ημέρα διώχνουν μακριά τις περισσότερες παθήσεις! Τα φρούτα και τα λαχανικά δεν περιέχουν μόνο βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία, αλλά και ένα σύνολο άλλων φυτικών συστατικών που εντοπίζονται στο «χρώμα» των τροφών αυτών. Τα τελευταία συστατικά είναι γνωστά ως φυτοθρεπτικά και παρουσιάζουν αντιοξειδωτική δράση η οποία, με απλά λόγια, προστατεύει τα κύτταρα από την πρόωρη καταστροφή. Άρα δεν αρκούν τα πορτοκάλια για να προφυλαχθείτε από το κρυολόγημα! Δώστε στα φρούτα και στα λαχανικά σας χρώματα όπως το κόκκινο, το μωβ , το κίτρινο και το άσπρο που θα ενισχύσουν το ανοσοποιητικό.

Τα γαλακτοκομικά: Κυρίως το κεφίρ, λιγότερο ορισμένα γιαούρτια και καθόλου το γάλα, περιέχουν μία ομάδα ωφέλιμων μικροοργανισμών που ονομάζονται προβιοτικά. Η κατανάλωση προβιοτικών, για διάστημα μεγαλύτερο των 3 μηνών, έδειξε πως μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες για λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, αλλά και τη χορήγηση αντιβιοτικών. Η χρήση προβιοτικών για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού βασίζεται στη θεωρία πως το έντερο αποτελεί το μεγαλύτερο αμυντικό όργανο του ανθρώπινου σώματος. Ενισχύοντας τα καλά βακτήρια που ζουν στο έντερο μέσω της διατροφής, τα τελευταία αποκτούν τη δύναμη για να καταπολεμήσουν τους παθογόνους μικροοργανισμούς πριν εκείνοι περάσουν στην κυκλοφορία του αίματος. Τα προβιοτικά για να επιζήσουν χρειάζονται και εκείνα την «τροφή» τους (πρεβιοτικά), η οποία εξασφαλίζεται μέσα από τις φυτικές ίνες που συναντάμε στα σπαράγγια, το κρεμμύδι, τα όσπρια, το σκόρδο και οι μπανάνες.

Οι σούπες: Η παραδοσιακή κοτόσουπα βοηθά στην αποσυμφόρηση του βλενογόννου, αλλά την ίδια στιγμή προσελκύει περισσότερα κύτταρα του ανοσοποιητικού στην προσβεβλημένη περιοχή. Προσφέρει σημαντική ανακούφιση συνήθως αφού έχει κανείς κρυολογήσει.

Τροφές όπως το κόκκινο κρέας και οι ξηροί καρποί που περιέχουν ψευδάργυρο, η βρώμη και τα ορισμένα μανιτάρια που είναι πλούσια σε β- γλυκάνες και τα αυγά που περιέχουν βιταμίνη D, ενδέχεται επίσης να θωρακίσουν το οικοδόμημα της άμυνας που ονομάζεται ανοσοποιητικό σύστημα.

Τα περισσότερα δεδομένα στη σύγχρονη βιβλιογραφία, δεν αναφέρουν πως η ισορροπημένη διατροφή εκμηδενίζει τον κίνδυνο να κρυολογήσετε. Εξάλλου κάτι τέτοιο δεν μπορούν να το υποσχεθούν ούτε και τα πλέον σύγχρονα εμβόλια κατά του κρυολογήματος, λόγω της μεγάλης ποικιλίας βακτηρίων που είναι ικανά α σας «ρίξουν στο κρεββάτι».  Το καθημερινό όμως διαιτολόγιο είναι ικανό να:

  • Μειώσει την ένταση και τη διάρκεια των συμπτωμάτων.
  • Μειώσει τον αριθμό των κρυολογημάτων που θα περάσει κάποιος μέσα στο χειμώνα.

Σκεφτείτε το ανοσοποιητικό σας σύστημα σαν ένα σπίτι με πολλές εισόδους, το οποίο θέλετε να προστατεύσετε από ανεπιθύμητους εισβολείς. Εάν στρέψετε όλη σας την προσοχή στην θωράκιση της κύριας μόνο εισόδου, τότε οι υπόλοιπες πόρτες θα μείνουν αφύλαχτες και όλο και κάποιος ανεπιθύμητος θα μπορέσει να τις παραβιάσει. Αντίστοιχα εάν, όπως προτάσσει η κοινή πρακτική, δώσετε έμφαση μόνο στα πορτοκάλια και τη βιταμίνη C που περιέχουν, αφήνετε εκτεθειμένο το «φρούριο» του εντέρου που υπερασπίζονται τα προβιοτικά. Να θυμάστε πως η επιτυχία κρύβεται πάντα στη δύναμη των πολλών!

Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN

Διαιτολόγος, Διατροφολόγος

Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ

ivipapai@gmail.com

 

Πηγές:

1. Homayouni Rad A, Torab R, Mortazavian AM, Mehrabany EV, Mehrabany LV. Can probiotics prevent or improve common cold and influenza? Nutrition. 2013 May;29(5):805-6.

2. Allan GM, Arroll B. Prevention and treatment of the common cold: making sense of the evidence.

CMAJ. 2014 Feb 18;186(3):190-9. doi: 10.1503/cmaj.121442.

January 2011 Issue

3. Sharon Palmer. Probiotics’ Potential — Research Suggests Beneficial Bacteria May Support Immune Health. Today’s Dietitian. Vol. 13 No. 1 P. 20

4. Lindsey Getz . Winter Nutrition — Healthy Eating Offers Good Protection During the Chilly Season.  Today’s Dietitian. Vol. 11 No. 1 P. 48