Ο Τζόνας Έντουαρντ Σαλκ (28 Οκτωβρίου 1914 – 23 Ιουνίου 1995) ήταν Αμερικανός ιατρικός ερευνητής και ιολόγος, παγκοσμίως γνωστός για την ανακάλυψη και ανάπτυξη του πρώτου ασφαλούς και αποτελεσματικού εμβολίου κατά της πολιομυελίτιδας. Γεννήθηκε στην πόλη της Νέας Υόρκης από γονείς που προέρχονταν από οικογένειες Ασκενάζι Εβραιορώσων μεταναστών. Παρόλο που οι ίδιοι δεν είχαν ευρεία μόρφωση, ήταν αποφασισμένοι να δουν τα παιδιά τους να τα καταφέρνουν. Ενώ φοιτούσε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, ο Σαλκ ξεχώριζε ανάμεσα στους συμφοιτητές του όχι μόνο για τις ακαδημαϊκές του ικανότητες, αλλά και επειδή επέλεξε την επαγγεματική οδό της έρευνας κι όχι της εφαρμοσμένης ιατρικής.
Μέχρι το 1955, όταν παρουσίαστηκε το εμβόλιο Σαλκ, η πολιομυελίτιδα θεωρούνταν στις μεταπολεμικές Η.Π.Α. ο τρομακτικότερος κίνδυνος για τη δημόσια υγεία. Τα ετήσια κρούσματα αυξάνονταν με καταστροφικό ρυθμό. Η επιδημία του 1952 αποτέλεσε και το χειρότερο ξέσπασμα στην ιστορία του έθνους. Από τα 58.000 περιστατικά που καταγράφηκαν επισήμως το έτος αυτό, 3.145 άτομα απεβίωσαν και 21.269 χτυπήθηκαν από μέτρια μέχρι σοβαρή αναπηρία, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό ήταν παιδιά. Η «αντίδραση του κόσμου ήταν εφάμιλλη της πανώλης», αναφέρει ο ιστορικός Γουίλιαμ Ο’ Νηλ. «Οι κάτοικοι των αστικών περιοχών τρομοκρατούνταν κάθε καλοκαίρι που επέστρεφε ο τρομακτικός αυτός επισκέπτης». Σύμφωνα με ένα ντοκιμαντέρ του PBS (2009), «Αν εξαιρέσουμε την ατομική βόμβα, ο χειρότερος φόβος των Αμερικανών ήταν η πολιομυελίτιδα». Σαν αποτέλεσμα, οι επιστήμονες πραγματοποιούσαν αγώνα δρόμου προκειμένου να ανακαληφθεί τρόπος πρόληψης ή θεραπείας της νόσου. Ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Φραγκλίνος Ντ. Ρούζβελτ ήταν το πιο αναγνωρίσιμο θύμα της ασθένειας, ο οποίος και ίδρυσε έναν οργανισμό που χρηματοδότησε προγράμματα ανάπτυξης εμβολίων.
Το 1947, ο Σαλκ δέχτηκε μία θέση στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ. Το 1948, ανέλαβε ένα πρόγραμμα το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το Εθνικό Ίδρυμα για την Παιδική Παράλυση (National Foundation for Infantile Paralysis) ώστε να προσδιοριστεί ο αριθμός των διαφορετικών τύπων του ιού της πολιομυελίτιδας. Ο Σαλκ βρήκε την ευκαιρία να επεκτείνει το πρόγραμμα προς την κατεύθυνση δημιουργίας εμβολίου κατά της ασθένειας, και, από κοινού με την ομάδα ικανών επιστημόνων που συγκέντρωσε, αφιέρωσε τον εαυτό του στην έρευνα αυτή για επτά ολόκληρα χρόνια. Η επιτόπια δοκιμή πειραματικού ελέγχου του εμβολίου ήταν, σύμφωνα με τον Ο’Νηλ, «το πιο πολύπλοκο πρόγραμμα του είδους του στην ιστορία, περιλαμβάνοντας 20.000 ιατρούς και δημόσιους λειτουργούς υγείας, 64.000 άτομα προσωπικό σχολείων και 220.000 εθελοντές». Πάνω από 1.800.000 παιδιά σχολείου συμμετείχαν στη δοκιμή. Όταν δημοσιοποιήθηκαν τα νέα για την επιτυχία του εμβολίου στις 12 Απριλίου 1955, ο Σαλκ αντιμετωπίστηκε ως «θαυματοποιός» και η ημέρα «σχεδόν ανακηρύχθηκε εθνική εορτή». Μοναδική του πρόθεση ήταν η ανάπτυξη ενός ασφαλούς και αποτελεσματικού εμβολίου όσο πιο γρήγορα γινόταν, χωρίς να αποσκοπεί σε προσωπικό όφελος. Όταν ρωτήθηκε σε τηλεοπτική συνέντευξη ποιος είχε την πατέντα του εμβολίου, ο Σαλκ απάντησε: «Δεν υπάρχει πατέντα. Μπορείς να πατεντάρεις τον Ήλιο;»
Το 1960, ίδρυσε το «Ινστιτούτο Σαλκ για Βιολογικές Μελέτες» (Salk Institute for Biological Studies) στην Λα Χόγια, Καλιφόρνια, που σήμερα αποτελεί κέντρο ιατρικής και επιστημονικής έρευνας. Συνέχισε να ασχολείται με την έρευνα και να εκδίδει βιβλία, ανάμεσα στα οποία τα «Man Unfolding» (1972), «The Survival of the Wisest» (1973), «World Population and Human Values: A New Reality» (1981), και «Anatomy of Reality: Merging of Intuition and Reason» (1983). Ο Δρ. Σαλκ πέρασε τα τελευταία χρόνια πραγματοποιώντας έρευνα για τη δημιουργία εμβολίου ενάντια στον ιό HIV.
