Ποια είναι η σημερινή κατάσταση της υγείας των Ελλήνων μετά από τα δύο χρόνια της πανδημίας; Πώς οι συνθήκες των lockdowns, των περιοριστικών μέτρων, αλλά και οι συνεχείς βομβαρδισμοί των ΜΜΕ για τα κρούσματα, την συνεχώς αναπτυσσόμενη βία, και την ακρίβεια σε συνδυασμό με την περιορισμένη κοινωνικότητα έχουν επηρεάσει την βιολογική και ψυχολογική υγεία των Ελλήνων; Μήπως και στην Ελλάδα, μετά την πανδημία του Covid-19 ακολουθεί μια «ψυχική πανδημία»;
Αυτά και άλλα πολλά ερωτήματα απασχολούν τους ειδικούς, τις επιχειρήσεις, αλλά και τους απλούς πολίτες στην χώρα μας που τα τελευταία δύο χρόνια βρίσκεται σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο εργασιακό, κοινωνικό, οικονομικό και ευρύτερο περιβάλλον που επηρεάζει την ζωή και την καθημερινότητα όλων.
Με βάση την πανελλαδική έρευνα της Focus Bari | YouGov που διενεργήθηκε στην αρχή του 2021 (ένα χρόνο μετά την πανδημία) και ένα χρόνο αργότερα, στις αρχές του 2022, παρατηρούμε ότι η αναλογία των Ελλήνων που σήμερα δηλώνουν χειρότερη υγεία απ’ ότι πριν την έναρξη της πανδημίας έχει αυξηθεί από 14% το 2021 σε 21% το 2022! Από την άλλη μεριά, στην περσινή έρευνα, μόλις 8% των Ελλήνων δήλωσαν ότι η υγεία τους βελτιώθηκε μέσα στον πρώτο χρόνο της πανδημίας, το οποίο ανέβηκε οριακά στο 10% στις αρχές του 2022. Βεβαίως, η μεγάλη πλειονότητα των Ελλήνων (78% το 2021 και 69% το 2022) δηλώνει ότι η σημερινή κατάσταση της υγείας τους είναι ίδια με εκείνη που είχαν πριν την έναρξη της πανδημίας (Διάγραμμα 1).
Οι λόγοι βελτίωσης, αλλά και επιδείνωσης της υγείας στον καιρό της πανδημίας είναι «πανομοιότυποι» : καλύτερη/χειρότερη διατροφή, περισσότερη/καθόλου σωματική εξάσκηση, βελτιωμένο/χειρότερο ημερήσιο πρόγραμμα, περισσότερη/λιγότερη προσοχή στην υγεία, λιγότερο/περισσότερο άγχος, καλύτερος/χειρότερος ύπνος, είναι οι λόγοι για τους οποίους οι Έλληνες δηλώνουν βελτίωση/επιδείνωση της υγείας τους (Διαγράμματα 2 και 3).
Αυτό που είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι ότι στους λόγους για την επιδείνωση της υγείας βλέπουμε ότι η ψυχική υγεία αναφέρεται σε μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση με την μοναξιά/ έλλειψη κοινωνικοποίησης, ενώ παράλληλα, στην άμεση ερώτηση σχετικά με την ψυχολογία έναντι της πανδημίας, βλέπουμε ότι πάνω από ένας στους δύο Έλληνες δηλώνουν πως η ψυχολογία τους παρουσιάζει αρκετά «σκαμπανεβάσματα» ανάλογα με τις μέρες, και η αστάθεια αυτή, σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στην παρατεταμένη περίοδο ανησυχίας, στις διαφορετικές και μεταβαλλόμενες συνθήκες, στα συνεχώς δυσάρεστα νέα στα δελτία ειδήσεων, αλλά και στην αίσθηση «μετάβασης» σε μια νέα «κανονικότητα» που ακόμα δεν έχει έρθει! (Διάγραμμα 4).
Τέλος, είναι σημαντικό να αναφερθούμε και στην αναλογία των εμβολιασμένων και μη Ελλήνων: οι συνεχείς έρευνες της Focus Bari | YouGov καθ’ όλη την διάρκεια του 2021, δείχνουν πως η αναλογία των εμβολιασμένων Ελλήνων παρουσίασε μια συνεχώς ανερχόμενη πορεία έως το Φθινόπωρο του 2021, και από εκεί και πέρα, οι «αρνητές» φαίνεται να παραμένουν αρνητικοί προς τον εμβολιασμό, παρουσιάζοντας οριακή άνοδο, ενώ ο βασικός λόγος που αρνούνται το εμβόλιο είναι επειδή «δεν θέλουν να κάνουν κάτι που τους επιβάλλεται εκβιαστικά». Ακολουθούν βέβαια οι προφανείς «λογικοί» λόγοι, όπως το ότι το εμβόλιο είναι πειραματικό, και το ότι φοβούνται τις βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες παρενέργειές του. (Διαγράμματα 5 και 6).
Ξένια Κούρτογλου: MSc. Ιδρύτρια Focus Bari, Ψυχοθεραπεύτρια, Mentor & Coach, Συγγραφέας.
Δείτε όλη την έρευνα εδώ.
