Ίσως πουθενά αλλού το ΠΑΣΟΚ δεν αντιμετωπίζει «καμένη γη» περισσότερο από ότι στην υγεία. Η επικοινωνιακή άνεση του κ. Αβραμόπουλου, απέκρυψε την αποδόμηση του ΕΣΥ, αλλά έχει φέρει σε απόγνωση όλους όσοι αφορά άμεσα, αρρώστους, εργαζόμενους και προμηθευτές. Το τοπίο της δημόσιας υγείας είναι βομβαρδισμένο με ελλείψεις, χαμηλό ηθικό και ετεροβαρείς συμβάσεις υπέρ του ιδιωτικού τομέα και είναι ναρκοθετημένο με τεράστια χρέη. Το έργο του ΠΑΣΟΚ είναι η ανάταξη ενός αρρώστου με πολυοργανική ανεπάρκεια. Η θεραπεία θα χρειασθεί ισχυρές δόσεις πολιτικής βούλησης, επαγγελματισμού και εξειδικευμένων γνώσεων. Δεν υπάρχει χρόνος για αναβολές και απαρχαιωμένες αντιλήψεις.
Η πρωτοβάθμια φροντίδα, η πρώτη από τις μεγαλόστομες αλλά φρούδες υποσχέσεις της ΝΔ, κατέληξε στη γιγάντωση του ιδιωτικού τομέα και της ιδιωτικής δαπάνης. Η αναδιοργάνωση της προνοσοκομειακής φροντίδας, με ένταξη και των μονάδων του ΙΚΑ, θα δώσει στον πολίτη τη χαμένη εμπιστοσύνη στο δημόσιο σύστημα, θα αξιοποιήσει το ιατρικό δυναμικό, θα ενισχύσει την πρόληψη και αγωγή υγείας και θα συνδέσει πρωτοβάθμια και νοσοκομειακή φροντίδα, παρέχοντας ποιότητα, ασφάλεια και οικονομία. Οι προμήθειες των νοσοκομείων ήταν η δεύτερη ανεκπλήρωτη υπόσχεση της τελευταίας εξαετίας. Ο νόμος για τις προμήθειες με την αλήστου μνήμης Κεντρική Επιτροπή Προμηθειών που «θα γλίτωνε €500 εκ» και οι ρουσφετολογικοί διορισμοί «ανίδεων διοικήσεων» κατέληξαν σε χρέη € 6 δις, ρεμούλα και διαφθορά. Το ΠΑΣΟΚ δεν θα έχει δικαιολογία αν δεν ανατάξει τα προβλήματα συστημάτων πληροφορικής, διπλογραφικού συστήματος και επαγγελματικών διοικήσεων σε λιγότερο από έξι μήνες.
Η τρίτη και κυριότερη φροντίδα του ΠΑΣΟΚ, όμως, είναι η οικονομική βιωσιμότητα του συστήματος. Η Υγεία αντιπροσωπεύει το 10% του ΑΕΠ, αλλά είναι άγνωστο τι παράγει, πόσο κοστίζει και ποιος πληρώνει. Το 45% της δαπάνης καταβάλλεται ιδιωτικά, επιβαρύνοντας υπέρμετρα τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, ενώ η απουσία σχεδιασμού και ελέγχου της δημόσιας δαπάνης ευθύνεται και για τα τεράστια δημοσιονομικά ελλείμματα των τελευταίων ετών. Δεν είναι υπερβολή ότι για αρκετά χρόνια, η πολιτική υγείας θα ασκείται σε συνεννόηση με το Υπουργείο Οικονομικών. Για το λόγο αυτό, η δημιουργία θέσης Ειδικού Γραμματέα Οικονομικού Σχεδιασμού και Ελέγχου στο Υπουργείο Υγείας, με αρμοδιότητα τον προϋπολογισμό, τον μεσοπρόθεσμο οικονομικό σχεδιασμό και τις προμήθειες, είναι περισσότερο από απαραίτητη.
Η δημιουργία της θέσης αυτής (με ουσιαστικές αρμοδιότητες) θα έχει στόχο την οικονομική βιωσιμότητα του ΕΣΥ και την ένταξή του στο συνολικότερο οικονομικό και δημοσιονομικό σχεδιασμό μίας υγιούς οικονομίας. Οι όροι εντολής πρέπει να είναι: α) Ο εξορθολογισμός της συνολικής δημόσιας χρηματοδότησης και δαπάνης (Ταμεία και Κράτος) με στόχο η όποια αύξηση κρατικών πόρων να επιφέρει πραγματική βελτίωση, ποσοτική και ποιοτική, των υπηρεσιών για τον πολίτη-ασφαλισμένο β) Η βελτίωση της αποδοτικότητας των δημοσίων δαπανών έτσι ώστε να καταστεί δυνατή η μείωση της ιδιωτικής επιβάρυνσης που φθάνει το 45% της συνολικής δαπάνης υγείας γ) Ο περιορισμός της συνολικής δαπάνης σε μία 3ετία σε επίπεδα κοντά στο 8-9% του ΑΕΠ (ο μέσος όρος των χωρών της ΕΕ), κυρίως με μείωση της ιδιωτικής δαπάνης. Με τον τρόπο αυτό μπορεί το ΕΣΥ να αναγεννηθεί, καλύτερο, πληρέστερο, κοινωνικά χρήσιμο και βιώσιμο.
Λυκούργος Λιαρόπουλος
Καθηγητής Οργάνωσης και Οικονομικών της Υγείας Πανεπιστημίου Αθηνών
