Υπάρχει εθισμός στα τρόφιμα;

26-12-2016

Μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο Τμήμα Ψυχιατρικής  του Πανεπιστημίου του Cambridge, σε συνεργασία με τα Εργαστήρια Έρευνας για τον Μεταβολισμό και το Ινστιτούτο της Επιστήμης του Μεταβολισμού του Πανεπιστημίου του Cambridge, καθώς και με το Cambridgeshire and Peterborough Foundation NHS Trust του  Ηνωμένου Βασιλείου σχετικά με το αν υπάρχει εθισμός σε τρόφιμα, καταρρίπτει ισχυρισμους και πεποιθήσεις ορισμένων που θεωρούν ότι έχουν εξαρτήσεις από συγκεκριμένες τροφές. Τα συμπεράσματα της έρευνας έδειξαν τα εξής:

  • Η έννοια του εθισμού σε τρόφιμα συγκεντρώνει ολοένα και αυξανόμενο ενδιαφέρον, στην προσπάθειά των επιστημόνων να ερμηνεύσουν συμπεριφορές που συνδέονται με την παχυσαρκία. Τα τρόφιμα που ενοχοποιούνται ως «εθιστικά» είναι, κυρίως, τρόφιμα που προκαλούν αίσθημα ευφορίας. Στις μελέτες δεν έχουν απομονωθεί συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά που ενδεχομένως προκαλούν εθισμό, αλλά το ενδιαφέρον τους εστιάζει γενικά στα τρόφιμα, στην επίδρασή τους, σε νευρολογικό επίπεδο και στις συνθήκες που ευνοούν την τάση για παχυσαρκία.

  • Το μοντέλο της εξάρτησης σε τρόφιμα έχει αναπτυχθεί, κυρίως, σε πειραματόζωα, τα οποία όμως φαίνεται να καταναλώνουν ακατάπαυστα τροφή όταν αυτή τα ικανοποιεί γευστικά. Η συγκεκριμένη συμπεριφορά δεν είναι αντίστοιχη με αυτή των ανθρώπων, ενώ φαίνεται να μπορεί να συγκριθεί με την επίδραση των τροφίμων στο σωματικό βάρος των ανθρώπων, όταν η κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε λίπος και ζάχαρη χρησιμοποιούνται σε υπερβολικό βαθμό.

  • Αν θεωρούσαμε ότι υπάρχει εθισμός σε τρόφιμα, θα έπρεπε να μπορούμε να τεκμηριώσουμε επίπεδο εθισμού, αλλά και να υπάρχουν συμπτώματα στέρησης στο τρόφιμο που έχουμε εθιστεί, κυρίως σωματικά, κάτι που όμως δεν υπάρχει. Έτσι, πιθανώς είναι άστοχο να μιλάμε για ύπαρξη εθισμού σε τρόφιμα, με την έννοια τουλάχιστον του εθισμού σε ουσίες.

  • Η συγκεκριμένη μελέτη ανασκόπησης δείχνει ότι η έννοια του εθισμού σε τρόφιμα, με τα έως τώρα δεδομένα, δε μπορεί απόλυτα να τεκμηριωθεί. Η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας παραμένει δύσκολη και πολύπλοκη και πρέπει να γίνουν πολλά βήματα έως ότου καταστεί δυνατή η οποιαδήποτε ενοχοποίηση συγκεκριμένων τροφίμων ως εθιστικών. Το παν είναι και παραμένει η ισορροπία, το μέτρο και η ποικιλία επί των επιλογών, ως τρόπος καθημερινής διατροφικής συμπεριφοράς για ένα ισορροπημένο τρόπο ζωής.

(Πηγή: Ziauddeen H. and Fletcher PC. (2013). Is food addiction a valid and useful concept? Οbesity reviews ; 14: 19