Ο Γιώργος Παππάς, με σαφήνεια και στοιχεία, εκθέτει τα διαχρονικά και νυν επιχειρήματα υπέρ του εμβολιασμού, καταλήγοντας: «Δεν υπάρχουν σκεπτικιστές. Αδιάβαστοι υπάρχουν».
- Ο εμβολιασμός αποτελεί, ιστορικά, το ισχυρότερο όπλο μας για να οχυρωθούμε απέναντι σε κάποιο παθογόνο παράγοντα. Η ευλογιά με τον εμβολιασμό εξαφανίστηκε, η πολιομυελίτιδα, ο κοκκύτης, η ιλαρά, μέσω εμβολιασμού περιορίσθηκαν δραματικά. Ο πνευμονιόκοκκος (κύρια αιτία πνευμονίας και μηνιγγίτιδας σε ενήλικες) με τον εμβολιασμό άρχισε να υποχωρεί τα τελευταία χρόνια. Η μηνιγγίτιδα των παιδιών με τον εμβολιασμό άρχισε να χάνεται από το προσκήνιο. Κι εφόσον δεν καταφέραμε να ελέγξουμε την παγκόσμια εξάπλωση αυτού του νέου ιού, κι εφόσον του δίνουμε την δυνατότητα να επανακυκλοφορεί, ακόμη και να μεταλλάσσεται αργά αργά προς μεταδοτικότερες μορφές, με τον εμβολιασμό θα επιτύχουμε τον περιορισμό του. Ο εμβολιασμός είναι η εξασφάλιση του αίσιου τέλους της πανδημίας, και η σφραγίδα του.
- Επειδή τα εμβόλια φτάνουν σε εμάς μετά από διαδικασίες «αλεξίσφαιρες»: Εφαρμόζεται η βασική βιολογία, ακολουθούνται οι κανόνες των δοκιμών, σταματάνε και ξαναρχίζουν αν υπάρχουν προβληματισμοί: εκατοντάδες χιλιάδες εθελοντές συμμετέχουν, ανεξάρτητες αρχές εποπτεύουν, ελεγκτικοί μηχανισμοί παρακολουθούν αυστηρά και τώρα, στον εμβολιασμό του γενικού πληθυσμού. Συμπιέζεται ο χρόνος, θα ρωτήσεις; Όχι, απλά εκτελείται ιδανικά χρονικά η διαδικασία, οι άλλες δοκιμές είναι που καθυστερούσαν για λόγους ποικίλους: Στις άλλες δοκιμές δεν βρίσκεται χρηματοδότηση για να αναπτυχθούν τα υποψήφια εμβόλια στο εργαστήριο. Τέσσερις παραλλαγές δοκίμαζε η κοινοπραξία Pfizer/BioNTech πριν καταλήξει σε αυτό, το πρώτο που επετράπη η χρήση του), δεν βρίσκεται χρηματοδότηση για να οργανωθούν και να εκτελεσθούν αυτές οι τεράστιου μεγέθους και πολυσύνθετες δοκιμές της φάσης ΙΙΙ, δεν διστάζει η γραφειοκρατία, σε διάφορα μέρη του κόσμου, να τελματώνει την εξέλιξη των δοκιμών (καθώς δεν γίνεται αντιληπτό το επείγον κάθε τέτοιας δοκιμής, όπως γίνεται εδώ). Στις άλλες δοκιμές βρίσκονται εθελοντές μα δεν βρίσκεται εύκολα η νόσος, όπως δυστυχώς βρίσκεται εδώ: για να συγκρίνεις την ομάδα ελέγχου με όσους εμβολιάσθηκαν ώστε να εκτιμήσεις την προστασία του εμβολίου, πρέπει να συναντήσουν όλοι αυτοί τη νόσο. Και όταν π.χ. έχεις να κάνεις με έναν σπάνιο μα θανατηφόρο ιό όπως ο MERS, ξαδερφάκι του τωρινού, όλα τα παραπάνω δεν προχωρούν: Μικρό το ενδιαφέρον παγκοσμίως, μικρή και η αίσθηση ανάγκης/ κινδύνου, μικρή και η χρηματοδότηση, δοκιμάζεις υποψήφια εμβόλια, φαίνεται να παράγουν ανοσία, αλλά δεν μπορείς να πας σε φάση ΙΙΙ, επειδή όσοι εμβολιασθούν μάλλον δεν θα συναντήσουν τον ιό για να αποδειχθεί η προστασία του.
- Επειδή τα εμβόλια που έχουμε και θα έχουμε στην διάθεσή μας αποτελούν προϊόν ενός θαυμαστού ταξιδιού της επιστήμης. Μιας αλληλουχίας που δεν είναι διόλου νέα και αδοκίμαστη. Για τα εμβόλια mRNA για παράδειγμα, είναι καρπός και πρώτος σταθμός μιας μακράς ερευνητικής πορείας που ξεκίνησε 30 χρόνια πριν. (Και λίγα λέω, νωρίτερα ξεκίνησε, αποτυπωμένη η ιστορία σε κάμποσα Nobel καθώς μαθαίναμε τι είναι και τι κάνει το RNA και πόσο, εντελώς, διαφορετικό είναι από το DNA). Το 1990 πρωτοείδαν πως μπορούσαν να μεταδώσουν το μήνυμα, σε πειραματόζωα. Πέρασαν χρόνια, με άλυτα προβλήματα: ευαίσθητο το mRNA στα πάντα, δεν μπορούσε εύκολα να επιζήσει και να εισχωρήσει στα κύτταρα στόχους. Ψάξαμε οχήματα, περιτυλίγματα, άλλους τρόπους, και κάπου πέντε χρόνια πριν τελειοποιήσαμε την λογική των LNPs, των λιπιδικών νανοσωματιδίων, που έκρυψαν με ασφάλεια το mRNA μέχρι να μπει στα κύτταρα, όπως προστατεύουν αυτά τα αεροπλάστ (με τις φούσκες που αγαπάμε να σπάμε) κάθε τι εύθραυστο. Φέρνει το εμβόλιο ένα μήνυμα στον οργανισμό μας: φτιάξε μια πρωτεΐνη του λέει, δες την, αν την ξανασυναντήσεις να είσαι έτοιμος για πόλεμο. Καταστρέφεται το μήνυμα, μένει η μνήμη της πολεμικής μας ετοιμότητας.
- Κι επειδή αυτή η τεχνολογία (που εφαρμόζεται και στα εμβόλια της Moderna που έρχεται επίσης στην Ελλάδα αλλά και της Curevac που θα έρθει σε κάποιους μήνες) φαίνεται ότι τελικά θα αποτελέσει όπλο και για την θεραπευτική αντιμετώπιση ακόμη πιο θανατηφόρων καταστάσεων, όπως διαφόρων τύπων καρκίνου. Σε έναν σταθμό της επιστήμης βρισκόμαστε αυτή την στιγμή.
- Κι έπειτα υπάρχουν και οι άλλες τεχνολογίες που έρχονται, και ορισμένες από αυτές ήδη χρησιμοποιούνται στον γενικό πληθυσμό σε διάφορα μέρη του κόσμου. Τα εμβόλια με όχημα αδενοϊούς, όπως της AstraZeneca/Οξφόρδης και της Janssen/ Johnson & Johnson (αλλά και το ρωσικό Sputnik) για παράδειγμα: αυτά φέρνουν έτοιμη αυτή την πρωτεΐνη που λέγαμε και σου την παρουσιάζουν, σου λένε δες, είμαι ένας ιός με όπλο μια πρωτεΐνη, ετοιμάσου να με πολεμήσεις. Την πρωτεΐνη θυμάσαι εσύ, θυμάσαι και τον άκακο ιό εν μέρει, μα δε μας νοιάζει. Αυτή η πρωτεΐνη είναι το κλειδί που χρησιμοποιεί ο SARS-CoV-2. Και αν τυχόν τον συναντήσουμε, ο οργανισμός μας θα θυμηθεί την πρωτεΐνη και θα επιτεθεί. Ένα τέτοιο εμβόλιο αδειοδοτήθηκε πρόσφατα για τον ιο Ebola (το δεύτερο για τον ιό). Αυτό αποτέλεσε μια νίκη που δεν εκτιμήθηκε όσο πρέπει επειδή “ο Ebola είναι μακριά”. Ευτυχώς που είναι μακριά, δυστυχώς που είναι κάπου, με συνανθρώπους μας όμως.
- Και υπάρχουν έπειτα κι άλλες τεχνολογίες, παραδοσιακότερες: αυτές που, στα βήματα του ίδιου του Παστέρ. Παίρνουν ένα παθογόνο και το απενεργοποιούν, και το εισάγουν με το εμβόλιο στο σώμα μας. Έτσι, θα το αναγνωρίσουμε, άκακο πλέον, και να είμαστε έτοιμοι για την επόμενη φορά. Υπάρχουν τέτοια εμβόλια, τουλάχιστον τρία από την Κίνα δοκιμάζονται ή έχουν πάρει προσωρινή αδειοδότηση ανά τον κόσμο. «Ήσυχα» εμβόλια στις παρενέργειές τους, πιο εύχρηστα στην διακίνησή τους, χωρίς καταψύκτες και ειδικές συνθήκες, πιθανώς θα είναι λιγότερο αποτελεσματικά. Αλλά όταν π.χ. το εμβόλιο της Sinovac λέει 50% αποτελεσματικότητα, σημαίνει πως σου ελαττώνει κατά 50% την πιθανότητα να νοσήσεις. Δεν είναι αμελητέο, πώς να το κάνουμε αν και ακόμη περιμένουμε πλήρη στοιχεία. Ειδικότερα καθώς σου εξασφαλίζει πως η νόσος σου θα είναι ήπια στην περίπτωση που δεν σε πιάσει καλά.
- Επειδή οι παρενέργειες έχουν περιγραφεί και είναι πολύ ηπιότερες από αυτά που προκαλεί ο ίδιος ο ιός, και σίγουρα παροδικές. Ενώ οι επιπτώσεις του ιού είναι συχνά μακροπρόθεσμες. Ναι, μπορεί να είσαι κουρασμένος μετά τα mRNA εμβόλια, ή να σου πονάει το χέρι. Ναι, μπορεί να σου κάνει πυρετό το εμβόλιο της Οξφόρδης/ΑΖ, ή ελαφριά ναυτία. Για πόσο; για 2-3 μέρες το πολύ στους περισσότερους. Αφήστε που η πλειοψηφία δεν θα καταλάβει κάτι. Μα, θα ρωτήσεις, πώς ξέρω τι θα κάνει μακροπρόθεσμα το εμβόλιο; Σαν τι να κάνει δηλαδή; Πάμε στην βιολογία του σχολείου: δεν μπαίνει στο DNA μας το mRNA εμβόλιο, δεν μένει καν το mRNA πολλή ώρα στον οργανισμό μας. Και πού να δεις πόσο mRNA παράγει ο ίδιος ο ιός αν είσαι άτυχος και τον συναντήσεις… Μα, θα μου πεις, ακούω για αλλεργίες και αναφυλαξίες: Ναι, ένας στους 100.000 μπορεί να κάνει αναφυλαξία, το ξέρουμε, το περιμένουμε, αμέσως μετά τον εμβολιασμό θα παρουσιαστεί αν παρουσιαστεί. Και από τους ελάχιστους που το έπαθαν οι περισσότεροι πήγαν σπίτι σε λίγες ώρες χωρίς πρόβλημα (και οι άλλοι σε 1-2 μέρες). Μα, θα ξαναπείς, ακούω φήμες, ακούω για τη Νορβηγία, ακούω για αυτοάνοσα. Φήμες θα ακούσεις, θα σου απαντήσω, αλλά να αναρωτηθείς τι κρύβουν αυτές οι φήμες, ποιοι επιτήδειοι και απατεώνες σε χρησιμοποιούν διακινώντας τα ψέματά τους. Ψάξε καλύτερα, περίμενε να δεις, μάθε αν συσχετίζεται το εμβόλιο με κάτι παράξενο που άκουσες (και θα δεις πως δεν…). Μάθε και για την Νορβηγία και την απουσία συσχέτισης θανάτων ευπαθών ηλικιωμένων με τον εμβολιασμό: θυμήσου πως η ζωή συνεχίζει να κάνει κύκλους, με ή χωρίς τον εμβολιασμό. Υπάρχουν καρδιοπάθειες, υπάρχουν εγκεφαλικά επεισόδια, υπάρχουν νέες νευρολογικές διαγνώσεις. Υπάρχουν νέα αυτοάνοσα, υπάρχουν νέες ουρολοιμώξεις, γαστρεντερίτιδες, αλλά και νέες διαγνώσεις καρκίνου. Καθημερινά δυστυχώς. Θα υπάρχουν με ή χωρίς τον εμβολιασμό και άσχετα από αυτόν. Και όσον αφορά τα αυτοάνοσα, ο ιός να δεις τι αυτοανοσία επάγει: Τεκμηριωμένη και πολύπλοκη και δυνητικά μακροπρόθεσμη και δυσνόητη. Γι’ αυτό δεν άκουσες ίσως από κάποιον “σκεπτικιστή”.
- Επειδή δεν υπάρχουν σκεπτικιστές. Αδιάβαστοι υπάρχουν. Τεμπέληδες που δεν μπορούν να κοιτάξουν δέκα άρθρα, ανόητοι που δεν μπορούν να ανασυστήσουν τα βασικά της βιολογίας στο μυαλό τους, και υπηρέτες άλλων αφεντάδων υπάρχουν. Ειδικά οι εργαζόμενοι στον χώρο της υγείας οφείλουν να αποτελούν παράδειγμα και πρεσβευτές της επιστήμης και του ορθολογισμού.
Ο Γιώργος Παππάς είναι Παθολόγος που ζει και εργάζεται στα Ιωάννινα. Έχει μακρό ερευνητικό έργο στις λοιμώξεις και σε ζητήματα ετοιμότητας για επιδημίες.
