Γρίφος για γερούς «λύτες»-γιατρούς τα ανεξήγητα σωματικά συμπτώματα των ασθενών.

Γυναίκα γιατρός
28-02-2017

Να ερευνήσουν όλες τις διαστάσεις των συμπτωμάτων (σωματικές, διανοητικές, συναισθηματικές, συμπεριφοριστικές και κοινωνικές), να μιλήσουν αρκετά με τον ασθενή, να μοιραστούν τις σκέψεις τους και να προτιμήσουν γνωσιακή-συμπεριφοριστική θεραπεία από φαρμακευτική αγωγή, προτείνει στους γιατρούς η Madelon den Boeft, από το τμήμα γενικής ιατρικής του ιατρικού κέντρου του πανεπιστημίου του Amsterdam.

Πολλοί άνθρωποι, κυρίως ενήλικες υποφέρουν από συμπτώματα, τα οποία διαρκούν έως και 3 μήνες, συνήθως επαναλαμβάνονται και δεν εξηγούνται από κάποια ιατρική πάθηση κατόπιν κατάλληλης εξέτασης από ειδικούς. Τέτοια συμπτώματα είναι για παράδειγμα πόνος στην κοιλιά, το κεφάλι, τα κόκαλα και τους μυς, κόπωση και ζαλάδες και ονομάζονται σωματομορφικες  διαταραχές (ή διαταραχές σωματικών συμπτωμάτων). Συχνά σχετίζονται με λειτουργικές και ψυχολογικές διαταραχές και αυξάνουν το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης των ασθενών.

Στο άρθρο της στο British Medical Journal η Madelon den Boeft εξέτασε στοιχεία από έρευνες και κλινικές δοκιμές που έχουν γίνει πάνω στις διαταραχές σωματικών συμπτωμάτων μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2015. Σύμφωνα με τα ευρήματα της δεν υπάρχουν ικανοποιητικά στοιχεία, ότι κάποια από τις φαρμακολογικές ή ψυχολογικές θεραπείες που δοκιμάστηκαν, ήταν αρκετά αποτελεσματική.

Όσον άφορα φαρμακολογικές θεραπείες, χορηγήθηκαν στου ασθενείς τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά και αντικαταθλιπτικά νέας γενιάς, όπως εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs). Αυτά όμως δεν φάνηκαν να προσφέρουν κάτι στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων σε σχέση με τα placebo. Ο συνδυασμός αντικαταθλιπτικών (SSRIs) και αντιψυχωτικών φαρμάκων καθώς και η θεραπεία με φυσικά προϊόντα (πχ St John’s wort) φάνηκε να είναι λίγο πιο αποτελεσματικός αλλά η αποτελεσματικότητα αυτή επισκιάστηκε από τις παρενέργειες της ίδιας της αγωγής (ναυτία, ξηροστομία).

Οι ψυχολογικές θεραπείες, οι οποίες περιλαμβάνανε γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία, θεραπεία συμπεριφοράς, ψυχοδυναμική θεραπεία και διαλογισμό στο σύνολο τους κατάφεραν να ελαττώσουν την ένταση των συμπτωμάτων περισσότερο σε σχέση με τις φαρμακευτικές αγωγές ενώ δεν έγιναν παράπονα για κάποιου είδους παρενέργειες. Παρόλα αυτά όμως το επίπεδο αποτελεσματικότητας τους δεν ήταν τόσο σημαντικό και διέφερε από ασθενή σε ασθενή.

Πολλές χώρες έχουν αναπτύξει εγχειρίδια για την διαχείριση ασθενών με επίμονα ανεξήγητα συμπτώματα. Σύμφωνα με την Madelon den Boeft και τα ολλανδικά πρότυπα, ένας γιατρός θα πρέπει να εξετάζει τα συμπτώματα από όλες τους τις διαστάσεις. Για παράδειγμα αν ένας ασθενής παρουσιάζει ανεξήγητο μυϊκό πόνο, ο γιατρός θα πρέπει να κοιτάξει:

  • Τα χαρακτηριστικά του πόνου (σημείο, σοβαρότητα, διάρκεια)
  • Της σκέψεις και τις προσδοκίες του ασθενή για τον πόνο
  • Πως επηρεάζει τον ασθενή συναισθηματικά
  • Τις συνέπειες που έχει ο πόνος στην συμπεριφορά του
  • Τον αντίκτυπο που έχει στην κοινωνική του ζωή (σχέσεις, δουλειά, κοινωνικές δραστηριότητες)

Αφότου προβεί σε μία λεπτομερή και στοχευμένη ιατρική εξέταση θα πρέπει να ελέγξει την πιθανότητα ο ασθενής να πάσχει από μία μη διαγνωσμένη ψυχική διαταραχή και να τον συστήσει σε κάποιον ψυχίατρο αν κρίνει πως είναι απαραίτητο.

Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να δίνεται για την ανακούφιση του πόνου αλλά για περιορισμένο χρόνο ενώ οι πιθανές παρενέργειες θα πρέπει να γίνονται γνωστές στον ασθενή και να υπάρξει περαιτέρω παρακολούθηση για αλλαγές στην κατάσταση του.