Είναι η βρώμη ελεύθερη γλουτένης;

19-05-2017

Η σύντομη απάντηση είναι πως ναι! H βρώμη όμως παραμένει αίνιγμα στην διατροφή ατόμων με κοιλιοκάκη. Με τον όρο κοιλιοκάκη αναφερόμαστε στην πάθηση με αυτάνοση αιτία, η οποία σχετίζεται με την κατανάλωση γλουτένης. Η αιχμή του δόρατος στην αντιμετώπιση της κοιλιοκάκης θεωρείται η δίαιτα άνευ γλουτένης, αποκλείοντας από τη διατροφή σιτηρά όπως το σιτάρι, το κριθάρι και η σίκαλη. Σκοπός της δίαιτας άνευ γλουτένης είναι τόσο ο έλεγχος των εξάρσεων και των συμπτωμάτων της πάθησης, όσο και η πρόληψη παρενεργειών όπως η οστεοπόρωση.

Βρώμη: Γιατί είναι σημαντική;

Η βρώμη αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα σιτηρά, λόγω του διατροφικού της προφίλ. Με μία καλύτερη ματιά, κανείς μπορεί να διαπιστώσει πως είναι ανώτερη σε πρωτεΐνες και φυτικές ίνες, σε σύγκριση για παράδειγμα με το σιτάρι. Η συμβολή της όμως δεν σταματάει εκεί, καθώς είναι πλουσιότερη πηγή των περισσότερων βιταμινών Β, ασβεστίου, φυτικού σιδήρου, φωσφόρου και άλλων θρεπτικών συστατικών. Μπορεί για τους περισσότερους η καθημερινή κατανάλωση των παραπάνω στοιχείων να είναι σχετικά εύκολη, δεν ισχύει όμως το ίδιο και για τα άτομα με κοιλιοκάκη. Τα τελευταία ακολουθούν μία «προσεκτική» διατροφή, η οποία σε συνδυασμό με τη μειωμένη ικανότητα απορρόφησης του εντέρου, οδηγεί στην εμφάνιση διατροφικών ελλείψεων (φυτικές ίνες, ασβέστιο, σίδηρο και άλλα). Συνεπώς, κάθε εναλλακτική υπερτροφή είναι πολύτιμη.

Δίαιτα χωρίς γλουτένη: Με ή χωρίς βρώμη;

Η βρώμη είναι σιτηρό άνευ γλουτένης. Δεδομένης της παρατήρησης αυτής δεν θα έπρεπε να υπάρχει κανένας προβληματισμός. Στην πραγματικότητα όμως, η βρώμη του εμπορίου είναι συχνά «επιμολυσμένη» με γλουτένη. Η επιμόλυνση μπορεί να συμβεί είτε στο χωράφι, από διπλανές καλλιέργειες άλλων σιτηρών, είτε στο εργοστάσιο κατά την επεξεργασία, όπου ενδέχεται να αποφλοιώνονται ή να συσκευάζονται και τρόφιμα με γλουτένη. Γι αυτό πολύ συχνά στις συσκευασίες των τροφίμων, ενώ δεν περιέχεται κάποιο σιτηρό με γλουτένη, αναφέρεται η ένδειξη «ενδέχεται να περιέχει ίχνη γλουτένης».

Αναμένοντας νεότερα νέα από την επιστημονική κοινότητα, πρόσφατη μελέτη επισημαίνει πως δεν είναι δυνατό κανείς να καταλήξει σε ένα ασφαλές συμπέρασμα. Η προσθήκη βρώμης στη διατροφή ατόμων με κοιλιοκάκη δεν αυξάνει την ένταση των συμπτωμάτων. Όμως, οι γαστρεντερκές ενοχλήσεις δεν είναι ο ασφαλέστερος τρόπος να μελετήσει κανείς την κοιλιοκάκη. Η κατάσταση στην οποία βρίσκεται το έντερο, καθώς και τα επίπεδα αντισωμάτων και φλεγμονοδών παραγόντων αποτελούν σημαντικές ενδείξεις. Οι ειδικοί συμπεραίνουν πως, ενώ οι ενδείξεις είναι υπέρ της βρώμης στη διατροφή άνευ γλουτένης, καλύτερα οργανωμένες μελέτες θα πρέπει να πραγματοποιηθούν τα επόμενα χρόνια.

Μέχρι τότε, η καλύτερη συμβουλή είναι η αποφυγή της βρώμης από άτομα με κοιλιοκάκη. Εξαίρεση στην ασφαλή αυτή προτροπή αποτελούν τα προϊόντα βρώμης που ξεκάθαρα αναφέρουν στη συσκευασία τους την απουσία γλουτένης.

Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN

Διαιτολόγος, Διατροφολόγος

Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ

ivipapai@gmail.com
Βιβλιογραφία:

María Inés Pinto-Sánchez,Natalia Causada-Calo,Premysl Bercik,Alexander C Ford,Joseph A Murray,David Armstrong,Carol Semrad,Sonia S Kupfer,Armin Alaedini,Paul Moayyedi,Daniel A Leffler,Elena F Verdú,Peter Green. Safety of Adding Oats to a Gluten-free Diet for Patients with Celiac Disease: Systematic Review and Meta-analysis of Clinical and Observational Studies. Gastroenterology : official journal of the American Gastroenterologic Association. , 2017

Poley JR. The Gluten-Free Diet: Can Oats and Wheat Starch Be Part of It? J Am Coll Nutr. 2017 Jan;36(1):1-8.